Gospodarka obiegu zamkniętego

Dlatego też Unia Europejska rozpoczęła wdrażanie nowych regulacji w obszarze efektywnego wykorzystania surowców naturalnych oraz gospodarowania odpadami. Jednym z najważniejszych aspektów, których dotyczą nowe przepisy jest przejście z modelu gospodarki liniowej na model gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Regulacje powstałe w ramach pakietu dotyczącego GOZ mają wspierać zapobieganie powstawaniu odpadów oraz, gdy nie jest to możliwe, intensyfikować recykling odpadów komunalnych i opakowaniowych.

4 marca tego roku KE przyjęła kompleksowe sprawozdanie z realizacji planu działania w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym. Wynika z niego, że wdrożone działania zamykające obieg rozwinęły nowe możliwości biznesowe, stworzyły nowe modele biznesowe i otworzyły nowe rynki, zarówno wewnątrz, jak i poza UE. W 2016 r. działania w zakresie obiegu zamkniętego, takie jak naprawa, ponowne wykorzystanie lub recykling, wygenerowały niemal 147 mld euro wartości dodanej, z kolei wartość inwestycji wyniosła około 17,5 mld euro. Także w Polsce, możliwości są ogromne. Jak wynika z raportu „Zamknięty obieg – otwarte możliwości”, który Deloitte przygotował wspólnie z partnerami m.in. ING Bankiem Śląskim, model GOZ zakładający w Polsce redukcje już o 1 proc. zużycia materiałów i energii we wszystkich sektorach stwarza możliwość uzyskania dla gospodarki 19,5 miliarda złotych wartości dodanej. Jednocześnie przeprowadzona analiza pokazuje, że redukcja kosztów zużycia materiałów w Polsce może być znacznie większa niż 1%. Szczególnie duży potencjał mają tu sektory biogospodarki, budownictwa i transportu. Analiza korzyści płynących z zainwestowania oszczędzonych kosztów zużycia materiałów i energii na poziomie 20% w tych sektorach pokazuje szansę na wygenerowanie 167 miliardów złotych dodatkowego PKB.

Wyniki finansowe licznych firm na świecie udowadniają, że budowanie strategii firmy wokół gospodarki obiegu zamkniętego nie tylko przynosi korzyści dla środowiska, ale buduje realne i skuteczne modele biznesowe. I chociaż dla wielu podmiotów na rynku nowe regulacje i wymagania będą oznaczały konieczność nowych inwestycji, poszukiwania nowych źródeł przychodu i innowacji, to te firmy, które jako pierwsze zrozumieją zmiany i będą potrafiły je wykorzystać, zyskają trwała przewagę konkurencyjną.

Wprowadzenie GOZ na większą skalę pozwoli na wyzwolenie innowacji i technologiczny postęp polskiej gospodarki. Pozytywny wpływ GOZ jest wynikiem ograniczenia popytu na dobra, które drożeją i charakteryzują się nieelastycznym popytem Te środki można wtedy przeznaczyć na dobra i usługi, wytwarzane przez sektory bardziej produktywne lub te, które dzięki wzrostowi inwestycji i innowacyjności przyczynią się do znaczącego rozwoju gospodarczego. Zmiany w kierunku GOZ polegają zatem na przekształceniu istniejących łańcuchów wartości, a więc struktury gospodarki, jak i jej wymiany zagranicznej.

Z całą pewnością GOZ nie powstanie oddolnie, potrzebna jest przemyślana i systemowa interwencja państwa. Tymczasem blokowanie rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym może być niezamierzoną konsekwencją istniejących regulacji. Na przykład przyjęte definicje odpadów mogą hamować rozwój rynków wtórnych, a regulacje zmierzające do ochrony konsumenta – prowadzić do nadmiernego wykorzystania surowców lub większego wytwarzania odpadów. Ocena barier wymaga głębokiej wiedzy technicznej oraz zrozumienia specyfiki produktów i linii biznesowych. Dlatego bardzo istotne jest zaangażowanie przedsiębiorstw w ten proces, bo obecny plan wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym w Polsce jest zbyt fragmentaryczny, obejmując głównie kwestię zagospodarowania odpadów. Najwięcej miejsca poświęca się odpadom komunalnym.

- mówi Irena Pichola, Lider zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowej.