Niezgodność polskiej regulacji dotyczącej opodatkowania olejów opałowych z prawem unijnym  

Co się stało?

2 czerwca 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok (sprawa C-418/14), w którym uznał część polskiej regulacji dotyczącej opodatkowania akcyzą olejów opałowych za sprzeczną z tzw. dyrektywą energetyczną (Dyrektywa Rady 2003/96/WE) oraz zasadą proporcjonalności. W ocenie TSUE zasada proporcjonalności oraz przepisy dyrektywy stoją na przeszkodzie dla zastosowania stawki dla wyrobów zużywanych do napędu silników spalinowych w przypadku, gdy sprzedawca nie złożył zestawienia oświadczeń o przeznaczeniu oleju opałowego i jednocześnie nie ulega wątpliwości, iż wyroby te zostały przeznaczone do celów opałowych.

O co chodzi?                    

Ustawa o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2015 r. przewidywała, iż w przypadku niezłożenia w terminie zestawienia oświadczeń o przeznaczeniu olejów opałowych, wyroby te automatycznie podlegały opodatkowaniu stawką przewidzianą dla wyrobów przeznaczonych do napędu silników spalinowych.

W ocenie TSUE Polska mogła wprowadzić dodatkowy warunek dla zastosowania stawki przewidzianej dla olejów opałowych w postaci obowiązku złożenia wspomnianego zestawienia oraz ustanowić sankcję za naruszenie tego obowiązku. Niemniej jednak sankcja ta powinna być proporcjonalna do ewentualnego naruszenia. Tymczasem, zdaniem TSUE, sankcja w postaci automatycznego zastosowania stawki dla wyrobów zużywanych do napędu silników spalinowych (która jest kilkukrotnie wyższa niż stawka dla olejów opałowych) nie jest proporcjonalna, gdyż znacznie wykracza poza to, co jest niezbędne dla celów wprowadzenia tego obowiązku.

Równocześnie TSUE zwrócił uwagę, iż opodatkowanie olejów przeznaczonych do celów opałowych stawką akcyzy przewidzianą dla wyrobów zużywanych do napędu silników spalinowych narusza ogólną systematykę oraz cel dyrektywy energetycznej, zgodnie z którą wyroby powinny podlegać opodatkowaniu zgodnie z rzeczywistym przeznaczeniem.

Co to oznacza?

Kwestia zastosowania stawki przewidzianej dla olejów opałowych w przypadku naruszenia warunków formalnych przewidzianych dla zastosowania tej stawki od wielu lat jest przedmiotem licznych postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi i organami podatkowymi. Wydany wyrok może mieć, zatem kluczowe znaczenie dla licznego grona podmiotów, które są zaangażowane w różnego rodzaju spory i postępowania w tym zakresie.

Dodatkowo, komentowany wyrok potencjalnie może być również podstawą do wznowienia zakończonych już postępowań, w których dokonano wykładni niezgodnej ze stanowiskiem zaprezentowanym w niniejszej sprawie przez TSUE.

Niemniej należy mieć na uwadze, iż wyrok ten odnosi się wyłącznie do naruszenia tylko niektórych warunków przewidzianych w ustawie dla zastosowania stawki dla olejów opałowych. Tym samym trudno obecnie przewidzieć, czy i w jakim zakresie sądy administracyjne oraz organy podatkowe poprzez analogię będą stosować to orzeczenie również w przypadku innych uchybień warunków, od których zależy możliwość zastosowania odpowiedniej stawki podatku lub zwolnienia od akcyzy.