'Gepersonaliseerde diagnostiek op basis van data kan het verschil maken'

Article

'Gepersonaliseerde diagnostiek op basis van data kan het verschil maken'

Een visie op gepersonaliseerde, datagedreven inzichten en interventies in de zorg

In Deloitte’s visie op de toekomst van de gezondheidszorg staan vijf grote verschuivingen centraal. Deze serie gaat dieper in op deze ontwikkelingen in de zorg. In de eerste aflevering vertelt Maurice Fransen over de verschuiving van standaardzorg naar gepersonaliseerde, datagedreven zorg: “Er valt nog een wereld te winnen door gerichte inzet van data in de zorg.”

>> Lees hier de eerder gepubliceerde visie op de gezondheids(zorg)toekomst van Nederland.

In het huidige zorgmodel is de norm dat een patiënt in geval van klachten naar een arts gaat, die op basis van standaardprotocollen een diagnose stelt. In de toekomst is die diagnose in toenemende mate gedreven door data en volledig toegespitst op de persoon in kwestie, zegt Maurice Fransen. Hij is partner bij Deloitte en gespecialiseerd in data-analyse in de publieke sector. 

“Datagedreven, gepersonaliseerde zorg draait volledig om wie jij bent en wat je doet,” legt hij uit. “Dat leidt niet alleen tot betere en meer doelgerichte interventies, maar kan ook veel brengen op het vlak van preventie.” 

Explosie aan gezondheidsdata

Aan de basis van deze verschuiving staat een explosie aan gezondheidsdata. Daarbij valt te denken aan informatie die door artsen wordt ingevoerd in EPD’s, maar ook aan de stappenteller om je pols, sensoren in je huis en de gegevens van de meer dan 325.000 gezondheidsapps die beschikbaar zijn voor je smartphone. “Gezondheidsdata kun je breed opvatten,” zegt Fransen. “Niet alleen fysieke waarden, maar ook data over leefstijl, omgeving en gedrag kunnen worden ingezet voor betere zorg.” 

Door ontwikkelingen in sensortechnologie, cloudtechnologie, data-analyse, machine learning en kunstmatige intelligentie wordt het bovendien steeds makkelijker en goedkoper om al die soorten data te verzamelen, op te slaan, te analyseren en te verwerken. “We kunnen gezondheidsdata inmiddels relatief eenvoudig verzamelen en omzetten in nuttige inzichten,” aldus Fransen. 

Data-analyse voorspelt risico op complicaties door COVID-19 op IC

Zo heeft Deloitte in samenwerking met het Erasmus MC een algoritme ontwikkeld dat op basis van labwaarden met 87 procent zekerheid twee dagen van tevoren kan voorspellen welke coronapatiënten op de intensive care risico lopen op complicaties als gevolg van longembolie. 

“COVID-19 is een relatief nieuwe ziekte. Het kan nog jaren duren voordat we wetenschappelijk gezien precies begrijpen hoe het werkt,” zegt Fransen. “Maar met behulp van data-analyse, kunstmatige intelligentie en machine learning kun je nu toch al snel patronen ontdekken in het ziekteverloop van coronapatiënten die artsen ondersteunen in het maken van keuzes. Gepersonaliseerde diagnostiek op basis van data kan echt het verschil maken.”

Innovatie in de zorg

Gepersonaliseerde, datagedreven zorg kan veel vormen aannemen en er bestaan al allerlei veelbelovende toepassingen. “Neem het gepersonaliseerde voedingsprogramma Clear,” zegt Fransen. Bij dit programma monitor je twee weken continu je bloedglucosewaarden via een sensor op je bovenarm. Specialisten helpen je om de data te interpreteren, waardoor je je persoonlijke reactie op voeding beter begrijpt en daar je dieet op kunt aanpassen. “Mensen reageren verschillend op voeding,” legt Fransen uit. “Ieder lichaam is anders: bij de één schieten de suikerwaarden al omhoog na het eten van een appel, bij een ander pas bij een stuk appeltaart. Met standaardvoedingsadviezen kom je een eind – appels zijn voor iedereen gezonder dan appeltaart – maar met écht gepersonaliseerde adviezen kun je veel preciezer inspelen op wat voor jou het beste is.”

Met DNA-tests van bedrijven als 23AndMe kun je achterhalen of je aanleg hebt voor bepaalde afwijkingen. “Als je arts ook van deze gegevens op de hoogte is, kan hij helpen om extra alert te zijn bij bepaalde symptomen en vroeg in te grijpen,” aldus Fransen. Hartwacht biedt thuismonitoring van patiënten met hartklachten en is daarmee één van de initiatieven voor de groeiende groep mensen met een chronische ziekte. Fransen wijst erop dat gepersonaliseerde, datagedreven zorg juist voor deze groep veel te bieden heeft. Zowel voor de patiënt die minder vaak naar het ziekenhuis hoeft voor standaardcontroles, als voor zorgverleners die zich op het écht belangrijke werk kunnen concentreren.  

Dan zijn er nog ontwikkelingen op het vlak van nieuwe manieren van meten en diagnosticeren. Zo biedt eNose technologie om op basis van ademanalyse diagnoses van tuberculose en verschillende vormen van kanker vast te stellen. “Er komen steeds meer mogelijkheden voor het verzamelen van data, waardoor zorg steeds sneller, beter en meer gepersonaliseerd kan worden,” concludeert Fransen.

Versnipperde markt

Op dit moment is de markt voor digitale ondersteuning van de zorg versnipperd, zegt Fransen. Grote zorgleveranciers, startups, techgiganten als Google, Apple, Amazon en Microsoft, individuele zorgorganisaties en zelfs individuele artsen ontwikkelen eigen toepassingen die doorgaans niet met elkaar communiceren. Bovendien opereert de zorg in silo’s: ziekenhuizen, huisartsen, thuiszorg, GGZ-instellingen en verloskundigen werken allemaal met eigen systemen, wat effectieve inzet van data in de weg staat. “Wearables als hartslagmeters en stappentellers zijn al jaren gangbaar onder consumenten, maar met deze gegevens wordt nauwelijks iets gedaan door zorgprofessionals,” geeft Fransen als voorbeeld. 

“De échte waarde gaat ontstaan als alle data samen komt,” zegt Fransen. “Dan kun je de uitkomsten zo nauwkeurig en gepersonaliseerd mogelijk maken.” Omdat gezondheidsdata zeer vertrouwelijk zijn, vraagt de ontwikkeling van digitale zorgtoepassingen veel aandacht voor juridische waarborgen en zorgvuldige processen om ethisch verantwoorde keuzes te maken. “De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is een belangrijke stap voor bescherming van patiëntgegevens,” zegt Fransen. “Volgend jaar gaan ook de Europese regels voor medische hulpmiddelen (MDR) van kracht, die ook op software van toepassing zijn. Dat gaat bijdragen aan de algehele kwaliteit en kan de versnippering in de markt van digitale zorgtoepassingen tegengaan.”

De potentie van gepersonaliseerde, datagedreven zorg

Gepersonaliseerde, datagedreven zorg heeft de potentie de kwaliteit van zorg te verbeteren, dienstverlening te optimaliseren en processen efficiënter te laten verlopen, zegt Fransen. “De patiënt krijgt gerichte, gepersonaliseerde adviezen en kan in een vroeg stadium signalen opvangen, wat evidente gezondheidsvoordelen oplevert. Artsen krijgen meer inzicht in hun patiënten en kunnen hun aandacht verleggen van het uitvoeren standaardcontroles naar hun expertise. De gezondheidszorg als geheel kan profiteren van efficiëntie en kostenbesparing en het tegengaan van tekorten aan zorgprofessionals.” 

Hoewel er al veel gebeurt op het vlak van gepersonaliseerde, datagedreven zorg, loopt de zorg achter in vergelijking met andere industrieën. Fransen merkt op dat er financiële prikkels bestaan om artsen zelf zo veel mogelijk handelingen te laten uitvoeren, in plaats van metingen en diagnoses deels uit te besteden aan sensoren en algoritmes. “Er zijn nog flink wat uitdagingen om ervoor te zorgen dat datagedreven zorg volledig tot wasdom komt, op financieel, bestuurlijk én menselijk vlak. Maar het is onmiskenbaar dat gepersonaliseerde, datagedreven zorg de toekomst is.”

De gezondheids(zorg)toekomst van Nederland

Deloitte wil een actieve rol spelen in het gezondheidsecosysteem en samen met de andere partijen de in dit artikel genoemde verbeteringen versterken en versnellen. We zullen dat doen aan de hand van meerdere events: hackathons, ronde tafel discussies en C-level dialogen. Met als doel de verschillende partijen in het nieuwe gezondheidsecosysteem bij elkaar te brengen, en samen te verkennen welke allianties waarde kunnen opleveren.

Lees meer over de vijf grote verschuivingen van de gezondheids(zorg)toekomst van Nederland:

  1. Van zorg naar gezondheid: meer focus op vitaliteit, preventie en vroege diagnostiek
  2. Virtual Health(care): zorg (echt) geconcentreerd rondom de patiënt
  3. Data-gedreven gepersonaliseerde (“N=1”) gezondheidsinzichten en interventies
  4. Toekomst van werk in de zorg: een nieuw ’wat, waar en hoe’ voor zorgprofessionals
  5. Geldstromen en verdienmodellen: meer gericht op stimuleren populatie gezondheid

Did you find this useful?