Analizy

FATCA – stadium procesu legislacyjnego

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

2 grudnia 2015

W dniu 1 grudnia 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA (Dz. U. z 2015 r. poz. 1712). Nakłada ona szereg obowiązków identyfikacyjnych i informacyjnych na raportujące polskie instytucje finansowe.

FATCA - aktualny status

W dniu 27 października 2015 r. ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA została ogłoszona w Dzienniku Ustaw RP pod pozycją 1712. 

20 października 2015 r.  w Dzienniku Ustaw RP pod poz. 1647 została ogłoszona Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA oraz towarzyszących Uzgodnień Końcowych, podpisanych w Warszawie dnia 7 października 2014 r. (dalej: „umowa FATCA”).

Wraz z umową FATCA w Dzienniku Ustaw RP, pod poz. 1648, zostało również ogłoszone oświadczenie rządowe z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie mocy obowiązującej umowy FATCA, z którego wynika, że „na podstawie ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszących Uzgodnień Końcowych, podpisanych dnia 7 października 2014 r. w Warszawie (Dz. U. poz. 686) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej dnia 25 czerwca 2015 r. ratyfikował wyżej wymienioną umowę. Zgodnie z art. 10 ust. 1 umowy weszła ona w życie dnia 1 lipca 2015 r.”.

Prace nad ustawą o wykonywaniu umowy FATCA

Z uwagi na liczne odwołania w treści umowy FATCA do polskich przepisów implementujących konieczne stało się uchwalenie krajowych przepisów w tym zakresie. Stąd też Minister Finansów opracował projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, który został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) w dniu 6 lutego 2015 r. (UD 192).

Jednym z głównych zarzutów zgłaszanych pod adresem wskazanego powyżej projektu było nieuregulowanie kwestii związanych z wykonywaniem umowy FATCA w osobnym akcie rangi ustawowej. Stąd też Minister Finansów zdecydował się na opracowanie projektu ustawy o wykonywaniu umowy FATCA, opublikowanego na stronie RCL w dniu 13 maja 2015 r. Nowy projekt przewidywał m.in. procedurę blokowania rachunków, w stosunku do których ich posiadacze nie dostarczyli – w ustawowym terminie – żądanych oświadczeń, koniecznych dla zidentyfikowania rachunków jako amerykańskich rachunków raportowanych.

Z uwagi na nakładanie przez przepisy projektowanej ustawy licznych obowiązków na raportujące polskie instytucje finansowe, Minister Finansów ponownie zwrócił się do organizacji branżowych zrzeszających instytucje finansowe (m.in. ZBP, IDM, PIU) o zgłoszenie uwag do projektu ustawy.

W następstwie otrzymania szeregu uwag ze strony wyżej wymienionych organizacji branżowych, Minister Finansów zdecydował się na rozszerzenie projektowanej regulacji o nowe postanowienia. W opublikowanym na stronie RCL w dniu 29 lipca 2015 r. projekcie ustawy zostały przewidziane nowe rozwiązania legislacyjne. W projekcie zostało m.in. przewidziane, że:

  • Raportująca polska instytucja finansowa, która będzie zobowiązana do uzyskania oświadczenia posiadacza rachunki w związku z otwarciem rachunku finansowego, powinna uzyskać oświadczenie w trakcie procedur związanych z otwarciem rachunku;
  • Wszelkie oświadczenia klientów, związane z identyfikacją rachunków finansowych, powinny być składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie danych niezgodnych ze stanem faktycznym;
  • Raportująca polska instytucja finansowa będzie zobowiązana do uzyskania oświadczeń klienta, niezbędnych dla zidentyfikowania tzw. rachunków przejściowych w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, a jeżeli ich nie otrzyma, do zablokowania rachunku. W przypadku niedokonania blokady, na instytucji finansowej będzie ciążyć odpowiedzialność karnoskarbowa;
  • Termin na przesłanie do Ministra Finansów (albo organu przezeń upoważnionego) informacji o amerykańskich rachunkach raportowanych albo raportu zerowego został przesunięty na 30 listopada 2015 r.

Projekt ustawy został przesłany do rozpatrzenia Stałemu Komitetowi Rady Ministrów, który przyjął go w dniu 30 lipca 2015 r.

Następnie wyżej wymieniony projekt trafił pod obrady Komisji Prawniczej RCL (4-5 sierpnia 2015 r.). Pokłosiem tychże posiedzeń jest nowy projekt ustawy o wykonywaniu umowy FATCA, datowany na dzień 7 sierpnia 2015 r. Zasadniczo nowy projekt odpowiada treścią projektowi bezpośrednio go poprzedzającemu z zastrzeżeniem, że skreślono w nim przepis, który przewidywał, że polskie raportujące instytucje finansowe będą zobowiązane do pierwszego przekazania o amerykańskich rachunkach raportowanych w terminie do 30 listopada 2015 r.

Opisana powyżej zmiana nastąpiła „w wyniku dokładnej analizy złożonych uwarunkowań tego przepisu, w szczególności ryzyka niespójności z terminami ogólnymi określonymi w ustawie i wynikającymi z Umowy FATCA”. Jej konsekwencją będzie – jak się wydaje  – przesunięcie terminu pierwszego raportowania na późniejszy termin.

Chcesz wiedzieć więcej?

Wszystko o FATCA w Polsce

Czy ta strona była pomocna?