Analizy
FATCA – zasady agregacji sald
Kiedy i jak stosować agregację sald?
21 sierpnia 2015
Sumowanie sald rachunków (agregacja sald)
Projektowana ustawa o wykonywaniu umowy FATCA oraz projekty rozporządzeń wykonawczych, które zostaną wydana na jej podstawie, nie przewidują szczególnych wymogów dotyczących sumowania sald rachunków (agregacji sald). Stąd też raportujące polskie instytucje finansowe (dalej: „RPIF”) powinny postępować w tym aspekcie zgodnie z postanowieniami części VI ust. C pkt 1 – 3 załącznika I do umowy FATCA.
Kiedy stosować agregację sald?
Zanim dokona się agregacji sald, należy w pierwszej kolejności ustalić, kiedy znajdzie ona zastosowanie. Z literalnego brzmienia umowy FATCA expressis verbis nie wynika, że powinno się jej dokonać w sytuacji, gdy RPIF dokona wyboru stosowania wyłączeń od weryfikacji, identyfikacji oraz raportowania rachunków finansowych określonych w ust. A części II, ust. A części III, ust. A części IV oraz w ust. A części V załącznika I do umowy FATCA (dalej: „progi de minimis”). Niemniej taka interpretacja jest całkowicie uzasadniona, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że niedokonanie wyboru stosowania progów de minimis powoduje, że każdy rachunek finansowy, prowadzony przez RPIF, będzie podlegał identyfikacji jako amerykański rachunek raportowany oraz ewentualnemu raportowaniu.
Co więcej, umowa FATCA zawiera również szczegółową zasadę agregacji sald przy określaniu, czy istniejący rachunek jest rachunkiem o wysokiej wartości. W tym celu RPIF będą, co do zasady, zobowiązane do sumowania wszystkich sald rachunków, odnośnie których opiekun klienta ma wiedzę, że są bezpośrednio lub pośrednio posiadane, kontrolowane lub założone przez tę samą osobę.
Rachunki osób fizycznych a agregacja sald
Zgodnie z treścią pkt 1 ust. C części VI załącznika I do umowy FATCA, zajście okoliczności warunkującej dokonanie agregacji sald będzie skutkowało koniecznością zsumowania sald (wartości) wszystkich rachunków finansowych, których posiadaczem jest dana osoba fizyczna, utrzymywanych przez RPIF lub jej podmioty powiązane (w rozumieniu umowy FATCA[1]).
Należy pamiętać, że warunkiem zagregowania sald jest, aby używane systemy komputerowe RPIF pozwalały na łączenie ze sobą rachunków finansowych poprzez odwołanie do danych, takich jak[2] numer klienta, numer identyfikacji podatkowej, czy też numer PESEL.
Z uwagi na możliwość występowania rachunków wspólnych (np. małżonków), w umowie FATCA zostało również przewidziane, że dla celów dokonywania agregacji sald rachunków, każdemu współposiadaczowi rachunku przypisuje się całe jego saldo lub wartość.
Powyższe zależności ilustruje następujący przykład:
Bank A posiada 51% udziałów w Banku B.
Jan Kowalski otworzył rachunek walutowy w Banku A, którego saldo wynosi 26 000 USD. Ta sama osoba posiada również rachunek oszczędnościowy w Banku B, którego saldo w przeliczeniu na dolary amerykańskie wynosi 25 000 USD. Systemy komputerowe obu banków pozwalają łączyć rachunki posiadane przez Jana Kowalskiego po numerze PESEL.
Dodatkowo, Jan Kowalski otworzył w Banku C (niepowiązanym z Bankami: A i B) wspólny rachunek ze swoją małżonką, którego saldo wynosi w przeliczeniu na dolary amerykańskie 53 000 USD.
Z uwagi na fakt, że Bank A i Bank B są podmiotami powiązanymi i RPIF, powinny zagregować salda obu rachunków. Jako iż łączne saldo wyniesie in casu 51 000 USD, zarówno Bank A, jak i Bank B powinien zidentyfikować rachunek, celem ustalenia czy nie stanowi on amerykańskiego rachunku raportowanego.
Rachunek w Banku C nie polega agregacji z rachunkami w Bankach A i B. Niemniej jednak z uwagi na fakt, że Janowi Kowalskiemu należy przypisać całe saldo tego rachunku (tj. 53 000 USD), będzie podlegał identyfikacji jako potencjalny amerykański rachunek raportowany. Co więcej, podobna sytuacja będzie miała miejsce w stosunku do jego małżonki, której również należy przypisać całe saldo rachunku.
[1] Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. jj) umowy FATCA, „podmiot jest „podmiotem powiązanym” z innym podmiotem, jeżeli jeden z nich kontroluje drugi lub obydwa pozostają pod wspólną kontrolą innego podmiotu. Do tego celu rozumie się, że kontrola oznacza posiadanie pośrednio lub bezpośrednio ponad 50% głosów lub udziałów w innym podmiocie”.
[2] Należy zauważyć, że w polskiej wersji językowej umowy FATCA zostało wskazane, że danymi, na podstawie których można by dokonać połączenia rachunków, są: numer klienta i numer identyfikacji podatkowej. Jest to wyraz błędnego tłumaczenia angielskiej wersji językowej, w której wskazuje się te dane jako przykładowe („a data element such as client numer or taxpayer identification number”).
Rachunki podmiotów a agregacja sald
Sumowanie sald rachunków finansowych, których posiadaczami są podmioty inne niż osoby fizyczne (np. osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej) odbywa się na zasadach przewidzianych w części VI ust. C pkt 2 załącznika I od umowy FATCA.
Z treści przywołanego powyżej przepisu wynika, że agregacji podlegają salda rachunków finansowych prowadzonych dla podmiotu przez RPIF lub podmioty powiązane wyłącznie w zakresie, w jakim systemy komputerowe RPIF pozwalają łączyć ze sobą rachunki przez odwołania do danych takich jak numer klienta, czy też numer identyfikacji podatkowej2.
Agregacja a rachunki wyłączone z definicji rachunków finansowych
Zgodnie z przewidzianymi w załączniku I do umowy FATCA zasadami agregacji sald, sumowaniu podlegają wszystkie rachunki finansowe. Mowa tu o rachunkach finansowych w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt s) umowy FATCA. W tym miejscu należy zauważyć, że w tymże przepisie zostało wskazane, iż „określenie „rachunek finansowy” nie obejmuje żadnych rachunków określonych w Załączniku II jako wyłączone z definicji rachunku finansowego”.
Rachunki wyłączone z definicji rachunku finansowego zostały opisowo wskazane w części V załącznika II do umowy FATCA. Na chwilę obecną trudno jest określić, jakie rodzaje rachunków – funkcjonujących na gruncie prawa polskiego – będą spełniały warunki do uznania za rachunki wyłączone. Niemniej z uwagi na fakt, że nie będą one stanowić rachunków finansowych, RPIF powinny je pomijać w procesie agregacji sald.