Article

Het Nationaal Geldexamen

Jongeren bewust leren omgaan met geld, ondersteund door de Deloitte Impact Foundation

In 2010 heeft Deloitte het initiatief genomen voor de ontwikkeling van het Geldexamen, een lesprogramma voor groep zeven en acht van het basisonderwijs dat kinderen bewust leert omgaan met geld. Het Nationaal Geldexamen is recent vernieuwd.

Introductie

Integreer financiële educatie in uw bestaande lesprogramma voor groep 7 en 8 met het Nationaal Geldexamen. Dit lespakket, afgesloten met een officieel diploma, leert kinderen bewust met geld omgaan.
 

Steeds meer jongeren in de schulden

Steeds meer jongeren tussen de 18 en 25 jaar doen een aanvraag voor schuldhulpverlening: van 7% in 2007 tot 11% in 2012. 1 op de 6 mbo'ers leent geld met een gemiddelde schuld van € 1256,-. Van de studenten in het hoger onderwijs blijkt dat 38% in 2012 een rentedragende lening heeft; deze studenten lenen gemiddeld € 365,- per maand. 1 op de 10 studenten leent (daarnaast) geld van ouders, vrienden en/of een financiële instelling (bron: Nibud scholierenonderzoek 2012-2013).
 

Financieel bewust

Geld wordt minder tastbaar en reclame en verleidingen zijn overal. Jongeren moeten steeds vroeger financieel bewust zijn; het is belangrijk dat ze leren om hun uitgaven te plannen, om veilig te betalen met pin en via internet en om financiële risico's in te schatten.
 

Voorbereid op de uitdagingen van morgen

Het Nationaal Geldexamen, een initiatief van Deloitte en ontwikkeld door Uitgeverij Zwijsen in samenwerking met het Nibud, leert kinderen uit groep 7 en 8 bewust met geld omgaan en bereidt ze voor op het voortgezet onderwijs. Er komt dan veel meer op hen af qua geld en verleidingen.

Geld uitgeven in de schoolkantine, tijdens het uitgaan en de kosten van mobiel bellen in de hand kunnen houden. Zodra een leerling naar het voortgezet onderwijs gaat, wordt de druk op zijn portemonnee erg groot. Een leerling met een Nationaal Gelddiploma op zak kent de verschillen tussen lenen en sparen, kan zijn uitgaven plannen, met een kritische blik naar reclames kijken, kortingen berekenen en veilig betalen via pin en internet. Kinderen met een diploma kunnen denken in transacties, een belangrijke vaardigheid in een wereld waarin geld steeds minder tastbaar is. De leerlingen worden getoetst via een schriftelijk examen.

Reactie uit de klas: "Dit is veel leuker dan rekenen!"

"Kinderen leren zwemmen en nemen deel aan het Verkeersexamen. Het Geldexamen hoort ook in dit rijtje thuis." Gerjoke Wilmink, Oud-directeur Nibud.

Het Nationaal Geldexamen - Geldpraatjes

Leerdoelen

Leerdoelen en competenties

Onderzoek van het Nibud laat zien dat mensen die in hun jeugd hebben leren omgaan met geld, dat later ook goed kunnen. Van belang is dat kinderen leren keuzes maken, leren sparen en contant geld kunnen herkennen.

De inhoud van het lespakket is gebaseerd op de leerdoelen van het Nibud. Deze leerdoelen geven aan wat kinderen in de leeftijd van zes tot achttien jaar moeten kennen en kunnen op het gebied van omgaan met geld. De leerdoelen verschillen per leeftijdscategorie, omdat kinderen van verschillende leeftijden andere vaardigheden en interesses hebben. De onderwerpen zijn voor alle leeftijdscategorieën vergelijkbaar, ze hebben betrekking op:

  • In kaart brengen: administratie op orde, transacties uitvoeren, zelf geld verdienen, overzicht
  • Verantwoord besteden: keuzes maken, verleidingen de baas blijven, prijzen en producten vergelijken
  • Vooruit kijken: plannen met geld, sparen, omgaan met lenen en verzekeren
  • Omgaan met financiële risico's: risico's en financiele gevolgen inschatten
  • Over voldoende kennis beschikken: De waarde van geld kennen, kennis van financiele begrippen, rechten en plichten kennen
     

Goed in te passen

Het Nibud vindt het belangrijk dat de verschillende aspecten van leren omgaan met geld onderdeel worden van de kerndoelen en eindtermen binnen het onderwijs. Daarom is gekeken bij welke kerndoelen en eindtermen de Nibud-leerdoelen aansluiten. Voor het primair onderwijs zijn dat:

Kerndoelen rekenen/wiskunde

  • KERNDOEL 29: De leerlingen leren handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.
  • KERNDOEL 33: De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.

Kerndoelen oriëntatie op jezelf en de wereld

  • KERNDOEL 35: De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument.

Leerkracht: "Dit project sluit helemaal aan bij de belevingswereld van onze kinderen."

"Een geldles is een leuke manier om kinderen bewuster te maken van geld. Zelf kreeg ik er ook heel veel energie van."

- Elise van de Velde, gastdocent

Lesmateriaal

5 thema's aan de hand van leerdoelen voor groep 7 en 8

Het Nationaal Geldexamen is een lespakket met het doel leerlingen uit groep 7 en 8 bewust te maken van wat er zoal gebeurt op het gebied van geld. Zo leren de kinderen over diverse onderwerpen, zoals reclame, veilig betalen of een kasboek bijhouden.
 

Inhoud lespakket

Het lespakket bestaat uit de volgende materialen: een werkboek voor de leerling, een handleiding voor de leerkracht /een antwoordenboek en dertig diploma’s die door de leerkracht ingevuld kunnen worden. Alle leerlingen die zijn geslaagd voor het Nationaal Geldexamen ontvangen namelijk een persoonlijk Gelddiploma!
 

Het werkboek

Het werkboek van het Nationaal Geldexamen is verbruiksmateriaal. De opdrachten kunnen geheel zelfstandig door de leerling gemaakt worden. Het werkboekje begint met een startpagina waarop de leerlingen kunnen laten zien wat zij al over geld en andere zaken weten. Deze pagina wordt gevolgd door vijf thema’s aan de hand van de leerdoelen, met elk een eigen karakter. Elk thema bestaat uit zes onderdelen:

  • Themanummer met titel
  • Doelenoverzicht van het thema
  • Opdrachten
  • Weetjes
  • Tips
  • Verwijzingen naar websites

In het werkboekje zijn bovendien duidelijk herkenbare vragen opgenomen die de leerlingen thuis aan hun ouders kunnen stellen.
 

Computergebruik

In het werkboek komen regelmatig verwijzingen voor naar websites. Daarvoor heeft een leerling een computer of tablet met internet nodig. Is er geen internetaansluiting in de klas? Dan kunt u de internetverwijzingen negeren en toch probleemloos met dit pakket aan de slag.
 

De handleiding

De handleiding geeft extra informatie om, in combinatie met het werkboek, een les van ongeveer zestig minuten te vullen. Per thema is een les uitgewerkt met een introductie op het thema, toelichting op de opdrachten en afsluiting met een reflectie. Per thema is regelmatig een verwijzing naar een filmpje of website opgenomen. Deze verwijzing kunt u gebruiken om het thema concreter in beeld te brengen. Verder kunt u ook zelf een film kiezen via www.nibud.nl/scholieren/docenten/les-en-filmmateriaal.html. In deze handleiding vindt u de antwoorden op alle opdrachten uit het werkboek. Leerlingen kunnen deze eventueel gebruiken om hun eigen werk na te kijken.
 

Het Geldexamen

Het Geldexamen vindt plaats als alle thema’s doorlopen zijn. Het Geldexamen staat op pagina 32 van het werkboek. Het examen heeft vijf opdrachten gerelateerd aan de doelen per thema. De leerling krijgt een diploma als het Geldexamen (of eventuele herexamen) gemaakt en goed bevonden is.
 

Gastdocent

U kunt het Nationaal Geldexamen starten met een officiële kick-off. Laat bijvoorbeeld de eerste les verzorgen door een gastdocent. Zo krijgt het project net even wat meer aandacht en worden kinderen zich bewust van het belang van het onderwerp. Misschien werkt een van de ouders in de financiële branche of is de accountant of directeur van de school bereid om een gastles te geven. De gastdocent kan eventueel de instructie voor les 1 in deze handleiding gebruiken.

Waarom het Geldexamen aanvragen?

Examen en diploma

Officieel: examen en diploma

Bij goed resultaat ontvangen de kinderen het officiële Nationaal Gelddiploma. De eerste Gelddiploma’s werden in 2010 uitgereikt op de Kralingsche School in Rotterdam, in aanwezigheid van Koningin Máxima. In 2017 werden de diploma's tijdens de Week van het Geld uitgereikt door onder andere Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam.

Met dit diploma beschikken de kinderen, net als bij het zwemdiploma en het verkeersdiploma, over basisvaardigheden die in onze huidige maatschappij noodzakelijk zijn. De diploma's zijn inbegrepen bij het lespakket.

Bestellen

Geef uw leerlingen de kans hun gelddiploma te verdienen!

U kunt het lespakket Nationaal Geldexamen gratis aanvragen via uitgeverij Zwijsen.

Initiatiefnemers

Het Nationaal Geldexamen is een idee van Deloitte en ontwikkeld in nauwe samenwerking met het Nibud en Uitgeverij Zwijsen. Deloitte heeft als financieel dienstverlener ruime ervaring met geldzaken en brengt met de Deloitte Impact Foundation via diverse projecten kennis over op jongeren en helpt zo de financiële bewustwording van jongeren te verhogen. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is een onafhankelijke stichting die informeert en adviseert over financiën van huishoudens. Uitgeverij Zwijsen is al meer dan 160 jaar een toonaangevende uitgever in het basisonderwijs en behoort tot de top in de branche, in Nederland én Vlaanderen. De educatieve uitgaven en lesmethodes ondersteunen kinderen in een doorgaande lijn bij het ontdekken van de wereld.

Did you find this useful?