Duurzaamheidsverslaggeving: Met de groene bril op een standpunt innemen

“Raadsleden gaan op verschillende manieren met duurzaamheid te maken krijgen. Grote bedrijven en instellingen moeten voldoen aan allerlei wettelijke duurzaamheidsverplichtingen. Plannen zullen daarom steeds meer deze kleur krijgen”, zegt Lennert Middelkoop. “Maar daarnaast zullen gemeenten ook vaker de vraag krijgen: wat doen jullie zelf? Hoe staat jullie vastgoed er eigenlijk voor? Wie zich alvast goed voorbereidt op het antwoord, zal straks beter beslagen ten ijs komen. Raadsleden moeten zich realiseren dat hun rol wel degelijk groot kan zijn hierin. Zij zijn immers degene die de kaders vaststellen voor het college en moeten toetsen of hieraan voldaan wordt. De hele wereld is met het klimaat bezig, ook gemeenten moet mee.”

Duurzaamheid meetbaar maken

“Vanuit de wetgeving is er voor gemeenten nog geen verplichting om doelstellingen op duurzaamheid te formuleren of verslag te leggen. Maar je kunt als raad wel KPI’s formuleren in de programmabegroting. Daarmee laat je duurzaamheid terugkomen in de natuurlijke cyclus van begroten en verantwoorden”, legt Oscar Ferrero Scholte uit. “ESG, oftewel environmental, social & governance, is de manier om duurzaamheidsprestaties meetbaar te maken”, gaat Gerben Sinke verder. “Voor milieuaspecten gaat het onder andere om water- en energieverbruik, circulariteit en CO2-uitstoot. Sociale aspecten zijn leefbaarheid in de wijk, diversiteit of de omgang met medewerkers of huurders. En governance draait om het waarborgen van de processen. Hoe ga je om met corruptie, privacy en gegevensbescherming?”

Gemiste kans

Ferrero Scholte: “Voor gemeenten springt vooral het sociale deel van ESG eruit. Zo spelen gemeenten een nadrukkelijke rol in armoedebestrijding, ook een van de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s), om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Deze SDG’s zie je steeds vaker terugkomen in gemeentelijke begrotingen.” “SDG’s of ESG, uiteindelijk draait het allemaal om hetzelfde: beter omgaan met het klimaat en elkaar”, aldus Middelkoop. “ESG is een handige categorisering van de duurzaamheidsgebieden waarbinnen je impact zou willen maken. En dit wordt vanuit verschillende kanten ondersteund. Zo is er vanuit de EU een stevig pakket met middelen vastgesteld in de Europese Green Deal. Deze deal betreft niet alleen strenge regelgeving, maar ook flinke financiële middelen. Gemeenten kunnen direct aanvragen doen. Helaas is Nederland nog niet zo actief, in vergelijking met bijvoorbeeld Italië of België. Een gemiste kans!”

Wat is de impact?

“Een nieuw buzzwoord in duurzaamheid is het begrip ‘dubbele materialiteit’. Materialiteit is een term uit de accountancy. In vastgoedwaarderingen is er bijvoorbeeld sprake van materiële afwijking wanneer de waarde van een vastgoedobject meer dan een bepaald bedrag afwijkt van de waarde die je verwacht. Met de aanduiding dubbele materialiteit is de term nu doorgezet naar het ESG-duurzaamheidsvraagstuk”, vertelt Sinke. “Het betekent dat je niet alleen financiële materialiteit hebt, van buitenaf naar binnen bekeken. Wat is de invloed van ESG-aspecten op jouw financiële performance als organisatie? Maar ook impact-materialiteit of milieu- en sociale materialiteit, van binnenuit naar buiten bekeken. Wat is jouw impact op de omgeving? Met beide aspecten moet je rekening houden als je als organisatie in kaart gaat brengen wat de impact in het ESG-vraagstuk is.”

Duurzaamheid is een hoofdthema

Vanaf 2024 worden volgens de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) bedrijven met meer dan 250 medewerkers verplicht te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. “Dubbele materialiteit wordt dan een belangrijk aspect van de duurzaamheidsverslaggeving”, zegt Ferrero Scholte. “Maar de impact is niet altijd even makkelijk te duiden. Denk aan de bouwbedrijven met ingewikkelde productieketens. Het kan een flinke zoektocht zijn, met bijkomende kosten.” “Gemeenten gaan informatieverzoeken krijgen”, vult Middelkoop aan. “Zij hebben immers de meeste zicht op bijvoorbeeld de sociale aspecten in een leefomgeving. Je zult als gemeente daarom een stelling moeten innemen. Hoe ga je hiermee om? Wat gebeurt er precies bij de bedrijven in jouw gemeente? Je zult tijd moeten steken in het verkrijgen van inzicht en niet overhaast dingen roepen. Duurzaamheid is een hoofdthema, zeker voor bedrijven. En dat zou het ook voor gemeenten moeten zijn. Er is nog veel onzeker over komende regelgeving. Maar je kunt niet blijven wachten. Alles wat je doet, moet je vanaf nu met de groene bril op gaan doen.”