Nowe obowiązki informacyjne emitentów kryptoaktywów

9 czerwca 2023 r. zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1113 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów oraz zmiany dyrektywy (UE) 2015/849 („Rozporządzenie”). W odniesieniu do oferty publicznej kryptoaktywów lub ich dopuszczenia do obrotu Rozporządzenie przewiduje obowiązek sporządzenia, zgłoszenia odpowiedniemu organowi nadzoru oraz opublikowania dokumentu informacyjnego. Rozporządzenie w większości przypadków nie wymaga uprzedniego zatwierdzenia dokumentu informacyjnego przez właściwy organ. Jednakże organ ten będzie uprawniony w określonych przypadkach do nakazania zmiany treści dokumentów informacyjnych. Pomimo bezpośredniego stosowania Rozporządzenia, wiele kwestii technicznych zależy od ostatecznej treści rozporządzeń delegowanych do Rozporządzenia stanowiących regulacyjne standardy techniczne oraz od krajowych regulacji w zakresie, w jakim Rozporządzenie pozostawia państwom członkowskim swobodę decyzji. Należy się spodziewać, że w najbliższych miesiącach poznamy treść założeń lub projektów krajowych oraz unijnych aktów prawnych normujących powyższe kwestie. Rozporządzenie przewiduje wyłączenia de miminis dla niektórych ofert publicznych kryptoaktywów.

TREŚĆ DOKUMENTU INFORMACYJNEGO

Obowiązek sporządzenia dokumentu dotyczy wszystkich rodzajów kryptoaktywów, przy czym zakres informacji ujawnianych w dokumencie różni się w zależności od rodzaju kryptoaktywa. Poniżej prezentujemy elementy wspólne i różnice w treści dokumentu informacyjnego dla każdego rodzaju kryptoaktywów.

Dokument informacyjny sporządza się w języku urzędowym macierzystego państwa członkowskiego lub w języku zwyczajowo przyjętym w sferze finansów międzynarodowych. Jeżeli kryptoaktywo oferuje się także w państwie członkowskim innym niż macierzyste państwo członkowskie emitenta, dokument informacyjny dotyczący takiego kryptoaktywa sporządza się również w języku urzędowym przyjmującego państwa członkowskiego lub w języku zwyczajowo przyjętym w sferze finansów międzynarodowych oraz dokonuje procedury paszportowania podobnej do tej stosowanej w przypadku prospektów.

Biorąc pod uwagę dotychczasowe regulacje prospektowe w Polsce, naszym zdaniem, można spodziewać się, że w przypadku, gdy Polska będzie państwem macierzystym, wówczas dokument informacyjny będzie musiał być sporządzony w języku polskim. Natomiast, jeżeli Polska będzie państwem przyjmującym, wówczas dokument informacyjny będzie musiał być przetłumaczony na język polski lub angielski, a w przypadku jego sporządzenia w języku angielskim podsumowanie będzie musiało być przetłumaczone na język polski.

ZGŁOSZENIE / ZATWIERDZENIE DOKUMENTU INFORMACYJNEGO

1. Kryptoaktywo inne niż token powiązany z aktywem lub token będący e-pieniądzem

W przypadku kryptoaktywów innych niż token powiązany z aktywem lub token będący e-pieniądzem, oferujący kryptoaktywa, osoby ubiegające się o dopuszczenie takich kryptoaktywów do obrotu lub operatorzy platform obrotu takimi kryptoaktywami mają obowiązek zgłosić przed publikacją dokument informacyjny właściwemu organowi swojego macierzystego państwa członkowskiego. Rozporządzenie nie wymaga jednak uprzedniego zatwierdzenia dokumentu informacyjnego. Zgłoszeniu dokumentu informacyjnego towarzyszy:

1. wyjaśnienie o charakterze kryptoaktywa opisane w dokumencie informacyjnym,
2. wykaz ewentualnych przyjmujących państw członkowskich, w których zamierzają dokonywać ofert publicznych swoich kryptoaktywów lub w których zamierzają ubiegać się o dopuszczenie do obrotu,
3. informacja o dacie rozpoczęcia planowanej oferty publicznej lub planowanego dopuszczenia do obrotu oraz o wszelkich zmianach tej daty.

Dokument informacyjny wraz z wyjaśnieniami należy zgłosić właściwemu organowi macierzystego państwa członkowskiego co najmniej na 20 dni roboczych przed datą publikacji dokumentu informacyjnego.

2. Token powiązany z aktywami

W przypadku tokenów powiązanych z aktywami sytuacja emitenta lub oferującego jest bardziej skomplikowana w zakresie obowiązków regulacyjnych, gdyż emitent dokonujący oferty publicznej lub ubiegający się o dopuszczenie do obrotu musi być: (i) osobą prawną lub innym przedsiębiorstwem z siedzibą w UE i uzyskać zezwolenie udzielone przez właściwy organ lub (iii) instytucją kredytową.

W przypadku podmiotów, o których mowa w pkt (i), dokument informacyjny emitenta uznaje się za zatwierdzony z chwilą uzyskania zezwolenia, który przedkłada się wraz z wnioskiem o udzielenie zezwolenia.

W przypadku podmiotów, o których mowa w pkt (ii), instytucja kredytowa sporządza dokument informacyjny, który przedkłada właściwemu organowi w celu jego zatwierdzenia.

Od obowiązku zatwierdzenia dokumentu informacyjnego przewidziano jednak wyjątki zależnie od wartości emisji kryptoaktywów oraz rodzaju inwestorów, do których kierowana jest oferta, w takim przypadku wymagane jest jednak zgłoszenie dokumentu informacyjnego organowi nadzoru.

III. Token będący e-pieniądzem

Zasady dotyczące dokumentów informacyjnych dla tokenów będących e-pieniądzem są podobne do zasad ustanowionych dla krytpoaktywów innych niż token powiązany z aktywem lub token będący e-pieniądzem. Emitent musi bowiem przekazać odpowiedniemu właściwemu organowi dokument informacyjny co najmniej 20 dni roboczych przed datą jego publikacji. Właściwy organ nie zatwierdza uprzednio dokumentu informacyjnego przed jego opublikowaniem. Wraz z dokumentem informacyjnym emitent przekazuje informacje niezbędne do wprowadzenia w rejestrze emitentów tokenów będących e-pieniądzem i ich dokumentów informacyjnych. Należy również dodać, że tak jak w przypadku tokenów powiązanych z aktywami zakres podmiotowy osób, które mogą stać się emitentami tokenów będących e-pieniądzem został ograniczony, tj. może nim zostać emitent tokena będącego e-pieniądzem, który posiada zezwolenie na prowadzenie działalności jako instytucja kredytowa lub instytucja pieniądza elektronicznego (z pewnymi wyłączeniami określonymi w Rozporządzeniu).

PUBLIKACJA I POZOSTAŁE OBOWIĄZKI INFORMACYJNE

I. Publikacja dokumentu informacyjnego

Odpowiednio, zależnie od rodzaju kryptoaktywów, po upływie terminu od zgłoszenia dokumentu informacyjnego organowi nadzoru albo po zatwierdzeniu dokumentu przez taki organ, osoba sporządzająca dokument informacyjny publikuje go na swojej stronie internetowej w wersji identycznej do zgłoszonej organowi. Publikacja ta nie może nastąpić później niż w dniu rozpoczęcia oferty publicznej tych kryptoaktywów lub w dniu dopuszczenia takich kryptoaktywów do obrotu na platformie obrotu. Wraz z dokumentem informacyjnym publikuje się również materiały marketingowe, jeżeli ich rozpowszechnianie zostało zaplanowane. Dokument informacyjny oraz, w stosownych przypadkach, materiały marketingowe są dostępne na stronie internetowej emitenta tak długo, jak długo przedmiotowe kryptoaktywa pozostają w posiadaniu inwestorów.

II. Publikacja pozostałych wymaganych informacji

Poza publikacją dokumentu informacyjnego oferujący kryptoaktywa co najmniej raz w miesiącu publikują na swojej stronie internetowej informacje na temat liczby kryptoaktywów będących w obiegu oraz (w przypadku tokenów powiązanych z aktywami) wartości i struktury rezerwy aktywów (aktywa zabezpieczające emisję). Emitenci tokenów powiązanych z aktywami są również zobowiązani do niezwłocznego przekazania informacji na temat wyniku audytu dotyczącego takich rezerw aktywów oraz informacje na temat wydarzenia, które ma lub może mieć istotny wpływ na wartość tokenów powiązanych z aktywami lub na aktywa rezerwowe.

Rozporządzenie wprowadza również dla wszystkich emitentów kryptoaktywów obowiązki publikacji informacji poufnych, które stanowią instytucję bliźniaczą do informacji poufnej zdefiniowanej w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylającym dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE („Rozporządzenie MAR”). Rozporządzenie przewiduje, podobnie jak Rozporządzenie MAR, opóźnianie informacji publicznych, zakaz wykorzystywania informacji poufnych, zakazy manipulacji na rynku oraz sankcję za naruszenie tych obowiązków.

III. Materiały marketingowe

Rozporządzenie wprowadza ogólne wytyczne dla materiałów marketingowych ofert publicznych kryptoaktywów zbliżone do przepisów regulujących reklamę ofert publicznych instrumentów finansowych. Wskazano m.in., że wszelkie materiały marketingowe muszą spełniać poniższe wymogi:

• materiały marketingowe muszą być wyraźnie oznaczone jako takie;
• informacje zawarte w materiałach marketingowych muszą być rzetelne, jasne i nie mogą wprowadzać w błąd;
• informacje zawarte w materiałach marketingowych muszą być zgodne z informacjami zawartymi w dokumencie informacyjnym;
• w materiałach marketingowych wyraźnie stwierdza się, że dokument informacyjny dotyczący kryptoaktywów został opublikowany i zawiera adres strony internetowej emitent;
• materiały marketingowe zawierają oświadczenie o braku zatwierdzenia i przeglądu dokumentu informacyjnego zgodnie z treścią zawartą w Rozporządzeniu;

Ponadto dla tokenów powiązanych z aktywami oraz tokenów będących e-pieniądzem przewidziano dodatkowe elementy zawierające informacje o uprawnieniach i roszczeniach inwestorów.

Rozpowszechnianie materiałów marketingowych, w przypadku, gdy jest wymagana publikacja dokumentu informacyjnego, nie może nastąpić wcześniej niż taka publikacja. Nażądanie organu nadzoru, również wystosowane przed publikacją tych materiałów, materiały marketingowe będą musiały być przekazywane temu organowi, co ma pozwolić na weryfikację poprawności tych materiałów.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

I. Odpowiedzialność cywilna

Rozporządzenie określa również minimalny zakres odpowiedzialności cywilnej emitentów kryptoaktywów. Jednakże należy zauważyć, że w zakresie w jakim odpowiedzialność odszkodowawcza takich podmiotów jest szersza zgodnie z prawem krajowym, osoby poszkodowane, będą uprawnione do dochodzenia rozszerzonych roszczeń, które wynikają z takiego prawa krajowego. Dokument informacyjny, podobnie jak prospekt będzie zawierał oświadczenie o tym, że za jego treść odpowiada emitent.

W przypadku gdy oferujących, osób ubiegających się o dopuszczenie do obrotu lub operatorów platform obrotu wszystkich rodzajów kryptoaktywów zasady odpowiedzialności określono podobnie. W Rozporządzeniu przyjęto, że, gdy taki emitent lub jego organ zarządzający podał w swoim dokumencie informacyjnym dotyczącym kryptoaktywów informacje, które są niepełne, nierzetelne, niejasne lub wprowadzają w błąd, posiadacz takich kryptoaktywów może żądać od tego emitenta kryptoaktywów lub od jego organu zarządzającego odszkodowania za szkody wyrządzone mu w związku z tym naruszeniem. Przy czym wszelkie wyłączenia odpowiedzialności cywilnej są pozbawione skutków prawnych.

Jednakże ciężar udowodnienia naruszenia i wystąpienia szkody pozostawiono po stronie posiadaczy kryptoaktywów, których to obowiązkiem jest przedstawienie dowodów wskazujących, że emitent kryptoaktywów naruszył art. 5 Rozporządzenia i, że takie naruszenie miało wpływ na ich decyzję o kupnie, sprzedaży lub wymianie wspomnianych kryptoaktywów.

Jednocześnie zastrzeżono, że posiadacz kryptoaktywów nie może żądać odszkodowania za informacje zawarte w podsumowaniu dokumentu informacyjnego, w tym za ich tłumaczenie, z wyjątkiem sytuacji, gdy podsumowanie:

• odczytywane łącznie z pozostałymi częściami dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywów – wprowadza w błąd, jest nieprecyzyjne lub niespójne;
• odczytywane łącznie z pozostałymi częściami dokumentu informacyjnego dotyczącego kryptoaktywów – nie przedstawia kluczowych informacji mających pomóc konsumentom i inwestorom w podjęciu decyzji o nabyciu takich kryptoaktywów.

II. Sankcje administracyjne

Rozporządzenie stanowi, że państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy umożliwiające organom nadzoru nakładać sankcje administracyjne, poza krajowymi sankcjami karnymi, za naruszenia Rozporządzenia w co najmniej minimalnym zakresie przybliżonym poniżej:

Dla emitentów wszystkich rodzajów kryptoaktywów przewidziano sankcje w postaci:

• podania do wiadomości publicznej informacji wskazującej osobę fizyczną lub podmiot prawny odpowiedzialne za naruszenie oraz charakter naruszenia;
• nakazu zobowiązującego osobę odpowiedzialną do zaprzestania określonego postępowania stanowiącego naruszenie;
• maksymalne administracyjne sankcje finansowe w wysokości co najmniej dwukrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia, o ile można je określić, choćby kary te przekraczały limity kwotowe wskazane poniżej;

Ponadto zróżnicowano kwotowo minimalne wymagania wobec państw członkowskich dla maksymalnej sankcji finansowej, zależnie od rodzaju naruszenia i rodzaju kryptoaktywów, których dotyczy naruszenie, przewidując najbardziej surowe sankcje za naruszenia przepisów związanych wprost publikacją dokumentów informacyjnych tokenów powiązanych z aktywami lub będących e-pieniądzem (do 12,5% łącznego obrotu podmiotu odpowiedzialnego). Mniej surowe sankcje przewidziano dla naruszeń wprost związanych z dokumentami informacyjnymi pozostałych kryptoaktywów wskazując, że sankcja finansowa powinna umożliwiać nałożenie maksymalnej kary w wysokości co najmniej 700 000 EUR dla osób fizycznych oraz 5 000 000 EUR lub 3% łącznego obrotu dla osób prawnych. Osoby fizyczne (w szczególności członkowie zarządu karanych podmiotów) odpowiedzialne za powstanie naruszeń mogą również zostać ukarane tymczasowym zakazem sprawowania funkcji kierowniczych w podmiotach nadzorowanych.

Rozporządzenie przewiduje również mechanizmy znane z przepisów regulujących sporządzanie i publikację prospektów, tj. zasady stopniowania kary zależnie od wagi i skutków naruszenia oraz instytucję publikacji decyzji sankcyjnej organu nadzoru. Ponadto przewidziano również uprawnienia nadzorcze pozwalające m.in. na domaganie się dodatkowych informacji, zawieszanie ofert publicznych i dopuszczeń do obrotu, czy zakazywanie takich ofert publicznych.