Nieodpłatne świadczenie dla Spółki z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia

Powyższy wyrok może okazać się istotny dla wielu podmiotów funkcjonujących na rynku. W praktyce bowiem członkowie zarządu oraz prokurenci spółek często nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu pełnionych funkcji. Dzieje się to najczęściej kiedy członkowie zarządu mają z daną spółką zawarte umowy o pracę, które nie przewidują wyraźnego wskazania wynagrodzenia za wykonywanie funkcji członka zarządu. Drugą, najczęściej spotykaną w praktyce sytuacją, w której członek zarządu nie otrzymuje odrębnego wynagrodzenia za sprawowaną funkcję od polskiego podmiotu jest sytuacja, w której funkcję tę sprawuje obcokrajowiec, oddelegowany do Polski a zatrudniony wyłącznie w spółce wysyłającej, która wypłaca całość jego wynagrodzenia.

Kwestia wynagradzania członków zarządu z tytułu pełnionych funkcji stała się szczególnie istotna w świetle jednego z nowszych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie nieodpłatnych świadczeń w podatku dochodowym od osób prawnych (wyrok z 30 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3717/17). Sprawa dotyczyła spółki, na rzecz której wybrani członkowie zarządu pełnili funkcje bez wynagrodzenia, pozostając w stosunku zatrudnienia ze spółką matką. W ocenie NSA, w wyniku powyższego, spółka uzyskała nieodpłatne świadczenie mające konkretny wymiar finansowy. Spółka mogła bowiem dysponować kwotą stanowiącą równowartość wynagrodzenia, które stanowiłoby koszt spółki w przypadku, gdyby zostało one wypłacone członkom zarządu. Zdaniem sądu, równowartość wynagrodzenia jest dla spółki zaoszczędzonym wydatkiem, który spółka byłaby zobowiązana ponieść, gdyby świadczenie to miało charakter ekwiwalentny. Co istotne, w ocenie sądu, powyższej okoliczności nie zmienia fakt, iż w okresie pełnienia funkcji członkowie zarządu byli zatrudnieni na podstawie umowy o pracę przez spółkę matkę, posiadającą 100% udziałów w spółce skarżącej.

Jednocześnie, zgodnie ze stanowiskiem NSA, pełnienie funkcji członka zarządu bez żadnego wynagrodzenia nie stanowiłoby nieodpłatnego świadczenia z punktu widzenia spółki w przypadku, gdy członek zarządu byłby akcjonariuszem lub udziałowcem spółki, w której pełni funkcję bez wynagrodzenia.

Podatek dochodowy od osób prawnych

Mając na uwadze powyższe orzeczenie NSA, pragniemy zwrócić uwagę, iż istnieje ryzyko wzrostu zainteresowania organów podatkowych kwestią nieodpłatnych świadczeń w kontekście kadry zarządzającej pełniącej funkcje bez wynagrodzenia. W konsekwencji, w trakcie kontroli podatkowych organy podatkowe mogą zwracać szczególną uwagę na to, czy członkowie zarządu lub prokurenci spółek otrzymują wynagrodzenie za pełnione przez siebie funkcje. W przypadku braku ustanowienia wynagrodzenia w odniesieniu do osób delegowanych przez spółki dominujące w grupie do wykonywania funkcji członków zarządu, jak również osób co prawda zatrudnionych w spółce, w której są członkami zarządu, ale bez określenia odrębnego wynagrodzenia z tytułu sprawowanych funkcji, istnieje ryzyko powstania dla takich spółek przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę, iż w sytuacji braku polskiego stosunku prawnego na podstawie, którego wypłacane jest wynagrodzenie członka zarządu – obcokrajowca, jeśli spółki ustaliłyby między sobą dodatkowe wynagrodzenie za świadczenie tego typu usług, tzw. „management fee”, naszym zdaniem istnieje szansa, aby twierdzić, iż po stronie polskiej spółki nie powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak, w takiej sytuacji należałoby wziąć pod uwagę, iż istnieje ryzyko, że przedmiotowe koszty podlegałyby wyłączeniu z kosztów podatkowych na podstawie art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Przedmiotowa kwestia jest istotna również z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Naszym zdaniem, powoduje bowiem konieczność analizy obecnej struktury zaangażowania członków zarządu oraz prokurentów pod kątem funkcji pełnionych przez wybrane osoby w ramach obecnych form zatrudnienia. W szczególności, spółki powinny zbadać obecnie obowiązujące umowy zawarte z kluczowymi w spółce osobami pod kątem ich funkcji w organizacji oraz sposobu ich wynagradzania za pełnienie obowiązków członków zarządu i/lub prokurentów.

Dodatkowo, zwracamy uwagę, że obcokrajowcy, którzy pełnią funkcje członków zarządu w Polsce, na podstawie zagranicznych umów o pracę, mają co do zasady obowiązek opodatkowania w Polsce części swojego wynagrodzenia otrzymywanego w związku z pracą fizycznie wykonaną na terytorium Polski. Tym samym, spółki mogłyby rozważyć zawarcie dodatkowo lokalnych umów z takimi osobami, w celu ograniczenia ww. ryzyk oraz uproszczenia sposobu rozliczenia podatkowego dla tych osób.

Ceny transferowe

Dokonując analizy struktury zaangażowania członków zarządu oraz prokurentów, należy mieć na uwadze także przepisy w zakresie cen transferowych, z których wynikać może konieczność wprowadzenia odpłatności za świadczone usługi na poziomie rynkowym, a także konieczność przygotowania dokumentacji cen transferowych. Przy czym należy wskazać, że z uwagi na szeroki zakres definicji podmiotów powiązanych, obowiązki w zakresie cen transferowych mogą wystąpić nie tylko w przypadku, gdy członkowie zarządu lub prokurenci będą zatrudnieniu w innej spółce w grupie.

W przypadku chęci uzyskania dodatkowych informacji lub wsparcia Deloitte w powyższym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt. Z chęcią wesprzemy Państwa Spółkę w zakresie przeprowadzenia stosownej analizy możliwości wprowadzenia zmian w strukturze wynagradzania ukierunkowanych na uporządkowanie struktury, z uwzględnieniem potrzeb biznesowych oraz ładu korporacyjnego funkcjonującego w Spółce.