Przełomowa uchwała NSA w sprawie opodatkowania silosów

Analizy

Przełomowa uchwała NSA w sprawie opodatkowania silosów

Ekspres RET 9/2021 | 30 września 2021 r.

W dniu 29 września 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów wydał wyczekiwaną zarówno przez podatników, jak i organy podatkowe uchwałę o sygn. akt III FPS 1/21, która niewątpliwie będzie miała ogromny wpływ na przyszłe, jak i trwające spory dotyczące prawnopodatkowej kwalifikacji silosów, a także innych obiektów posiadających cechy budynków. W związku z tym podpowiadamy, jakie znaczenie w praktyce może mieć uchwała NSA w stosunku do rozliczeń podatników podatku od nieruchomości.

Przez lata bez zmian

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym na przestrzeni ostatnich lat ukształtował się co do zasady jednolity pogląd, w myśl którego silosy i inne podobne obiekty magazynowe stanowią na gruncie podatku od nieruchomości budowle, nawet jeżeli posiadają łącznie wszystkie 4 cechy budynku, o których mowa w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych (art. 1a ust. 1 pkt 1).

Taka kwalifikacja uzasadniana była tym, że zbiorniki są wskazane z nazwy w definicji budowli w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane („UPB”). Zdaniem sądów funkcja lub przeznaczenie obiektu nakazywały zatem traktować go jako budowlę, nawet jeśli miał cechy budynku.

Niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą traktującą silosy jako budowle, a nie jako budynki, przerwał Naczelny Sąd Administracyjny, wydając w dniu 16 marca 2021 r. wyrok o sygn. akt III FSK 3294/21, o którym również pisaliśmy w Ekspresie RET.

NSA stwierdził, że o kwalifikacji obiektu budowlanego do kategorii budynków decyduje nie jego funkcja (np. funkcja zbiornika), a konstrukcja techniczna, związana wyłącznie ze spełnieniem warunków wyszczególnionych w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych („UPOL”), tj. trwały związek z gruntem, posiadanie fundamentu, dachu oraz wydzielenie z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych.

Wydawało się, że powyższy wyrok ostatecznie ukróci niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa praktyki zmierzające do opodatkowania silosów posiadających cechy budynków jako budowli, a ponadto, że znajdzie on odzwierciedlenie w kolejnych wyrokach NSA wydawanych w podobnych sprawach. Z uwagi jednak na znaczną liczbę (ok. 200) sporów o opodatkowanie silosów czekających wówczas w kolejce na rozstrzygnięcie przez NSA, a także z uwagi na istniejące w prezentowane do tej pory orzecznictwie sądowoadministracyjnym rozbieżne podejście w omawianym zakresie, NSA postanowił rozwiązać problem opodatkowania silosów i innych podobnych obiektów magazynowych, poprzez wydanie uchwały w składzie siedmiu sędziów. 

Rewolucyjna uchwała siedmiu sędziów NSA?

Dzisiaj możemy już powiedzieć, że odpowiedź NSA na pytanie: „Czy obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l.?”, w formie uchwały podjętej przez skład siedmiu sędziów NSA o sygn. akt III FPS 1/21, może zrewolucjonizować orzecznictwo sądowoadministracyjne dotyczące opodatkowania podatkiem od nieruchomości wielu rodzajów obiektów będących w posiadaniu podatników.

NSA w uzasadnieniu ustnym wskazał na wstępie, że obiekt budowlany (w rozumieniu art. 3 pkt 1 UPB), spełniający łącznie wszystkie 4 cechy budynku (określone w art. 1a ust. 1 pkt 1 UPOL), nie może być budowlą, nawet jeżeli został wyszczególniony w art. 3 pkt 3 UPB, który to artykuł należy rozumieć jako przykładowe wyliczenie budowli. NSA jednocześnie podkreślił, że w związku z wyrokiem TK z dnia 13 września 2011 r. o sygn. akt P 33/09, katalog budowli zawarty przez ustawodawcę w art. 3 pkt 3 UPB, innych przepisach tej ustawy i załączniku do UPB należy rozumieć jako katalog zamknięty.

Niezależnie jednak od powyższego, zgodnie z uchwałą podjętą w składzie siedmiu sędziów NSA dnia 29 września 2021 r., podstawowym parametrem, który w praktyce miałby decydować o prawnopodatkowej kwalifikacji obiektu na potrzeby podatku od nieruchomości, powinna być jego powierzchnia użytkowa. Tym samym w stosunku do obiektów, takich jak zbiorniki, których podstawowym parametrem jest przestrzeń lub kubatura, a nie powierzchnia użytkowa, uzasadnione może być traktowanie takich obiektów na potrzeby podatku od nieruchomości jako budowli.

W uzasadnieniu ustnym uchwały o sygn. akt III FPS 1/21 odwołano się ponadto do kwestii prawidłowego rozumienia załącznika do UPB w ramach wykładni przepisów prawa koniecznej do ustalenia przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości, w szczególności – na gruncie stanu faktycznego sprawy – kategorii XIX tego załącznika. NSA wskazał, że ustawodawca w treści kategorii XIX załącznika do UPB skonkretyzował w sposób ogólny pojęcie zbiorników, jakim posłużył się w treści art. 3 pkt 3 UPB, w związku z czym należy uznać, że załącznik do UPB wskazuje na pewne cechy charakterystyczne zbiornika jako budowli.

Wreszcie za zbiornik w rozumieniu art. 3 pkt 3 UPB NSA uznał obiekt budowlany przeznaczony do gromadzenia materiałów sypkich, np. ziarna lub cementu, występujących w kawałkach, np. węgiel, rudy, albo w postaci ciekłej, np. paliwa, lub gazowej, związany z prowadzeniem działalności gospodarczej podatnika, który nadto nie może, biorąc pod uwagę jego cechy techniczne, być wykorzystywany w innych celach. Jeżeli – zdaniem NSA – obiekt budowlany typu zbiornik, posiadający łącznie wszystkie cechy budynku, został wytworzony, wzniesiony dla realizacji celów gospodarczych i jego zasadnicze parametry techniczne są wyznaczone przez pojemność czy przestrzeń, a nie poprzez powierzchnię użytkową, to stanowi on budowlę na potrzeby podatku od nieruchomości.

Uchwałę składu siedmiu sędziów NSA z dnia 29 września 2021 r. (sygn. akt III FPS 1/21) należy zatem traktować jako istotną wskazówkę interpretacyjną w sporach o silosy (oraz inne obiekty o cechach budynku), która z pewnością odwróci losy niejednej toczącej się sprawy. Treść uzasadnienia ustnego uchwały może bowiem w praktyce być wykorzystywana przez organy podatkowe jako narzędzie do dokonywania reklasyfikacji wielu obiektów, opodatkowywanych dotychczas jako budynki. Jednocześnie wnioski wynikające z analizy treści uzasadnienia ustnego uchwały o sygn. akt III FPS 1/21 nie mogą być uznane za jednoznaczne i w praktyce mogą budzić liczne wątpliwości, ponieważ w stosunku do tych samych obiektów niejednokrotnie jesteśmy w stanie przypisać zarówno jego kubaturę, jak i powierzchnię użytkową.

Należy przyznać, że uchwała podjęta dnia 29 września 2021 r. przez skład siedmiu sędziów zamiast odpowiedzieć na pewne pytania i ułatwić podatnikom analizę przepisów podatkowych, spowodowała jedynie pojawienie się kolejnych pytań i wątpliwości w zakresie ustalania przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Treść podjętej przez skład siedmiu sędziów NSA uchwały potwierdza zatem, że w podatku od nieruchomości każda sprawa powinna być traktowana indywidualnie z uwagi na wysoki poziom specyfiki obszarów, które ten podatek reguluje, dlatego też zbyt daleko idącym byłoby wskazanie, że wszystkie sporne silosy w wyniku podjętej uchwały staną się budowlami – niewątpliwie bowiem każda sporna sprawa wymaga indywidualnego odniesienia danego stanu faktycznego do treści uchwały siedmiu sędziów NSA i zawartych w niej wskazówek interpretacyjnych.

Po wydaniu przez NSA uzasadnienia pisemnego uchwały składu siedmiu sędziów NSA o sygn. akt III FPS 1/21 poinformujemy Państwa o wynikających z jego treści wnioskach, przy czym już dzisiaj możemy stwierdzić, że uchwała ta będzie miała znaczenie dla przedsiębiorców z wielu różnych branż począwszy od producentów rolnych i spożywczych po producentów sektora przemysłu ciężkiego, którzy są posiadaczami obiektów magazynowych, w tym silosów. Opodatkowanie silosów jako budowli oznacza przy tym, co do zasady, konieczność zapłaty wielokrotnie wyższego podatku, niż w przypadku opodatkowania ich jako budynków.
 

 

Współautorka tekstu: Patrycja Pazik, Senior Consultant w Dziale Doradztwa Podatkowego

Subskrybuj "Ekspres RET"

Subskrybuj na e-mail powiadomienia o nowych wydaniach tego biuletynu.

Czy ta strona była pomocna?