Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Bezpodstawne wzbogacenie musi zostać udowodnione przez organ podatkowy (opinia Rzeczniczki Generalnej TSUE z 8 września 2022 r., C-378/21)

W stanie faktycznym sprawy spółka austriacka była operatorem krytego placu zabaw, za wstęp do którego pobierała opłaty. Do usług tych stosowała standardową stawkę VAT w wysokości 20%. Uznała jednak, że usługi te powinny być opodatkowane stawką obniżoną w wysokości 13%. Dokonała korekty swoich rozliczeń VAT, aby odzyskać nadpłacony podatek. Wszyscy nabywcy przedmiotowych usług byli konsumentami nieposiadającymi prawa do odliczenia podatku naliczonego. Spółka dokumentowała usługi rachunkami, które jednocześnie stanowiły faktury uproszczone (ze względu na niską kwotę). Liczba wystawionych rachunków wynosiła ponad 20 tysięcy.

W sprawie została wydana obszerna opinia Rzeczniczki Generalnej Juliane Kokott. W opinii Rzeczniczka odniosła się m.in. do problemu bezpodstawnego wzbogacenia w sytuacji występowania o nadpłatę VAT z tytułu sprzedaży konsumenckiej. W tym zakresie Rzeczniczka Generalna podkreśliła, że:

• Bezpodstawne wzbogacenie zasadniczo nie występuje, gdy cena dla konsumenta pozostaje niezmienna bez względu na zastosowaną stawkę VAT (tj. gdy cena nie ulegnie zmianie na skutek korekty kwoty VAT, czyli zastosowanie ma metoda „w stu”);

• Udowodnienie bezpodstawnego wzbogacenia jest obowiązkiem organów podatkowych i to na nich spoczywa ciężar dowodu;

• Dowody takie powinny obejmować analizę ekonomiczną, uwzględniającą wszystkie istotne okoliczności sprawy;

• Nie wolno przyjmować domniemania, że ciężar podatku został rzeczywiście przeniesiony na nabywcę;

• Nawet jeżeli VAT został wskazany na fakturze nieprawidłowo (kwota zbyt wysoka), został on przerzucony z mocy prawa na nabywcę w prawidłowej wysokości (w kwocie niższej) – dlatego nie można mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Możliwość klasyfikacji sprzedaży posiłku jako dostawy w stanie prawnym sprzed 1 lipca 2020 r. (wyroki NSA z 2 czerwca 2022 r., I FSK 413/19, I FSK 2021/18, I FSK 371/19, I FSK 372/19, I FSK 438/19)

Sprawa dotyczyła podatników prowadzących placówki gastronomiczne, w których oferowano posiłki przygotowywane na miejscu i przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji. Na tle stanu prawnego sprzed wejścia w życie nowej matrycy stawek VAT (tj. sprzed 1 lipca 2020 r.), organy podatkowe przyjęły, że do sprzedaży tych posiłków podatnicy nie mogli stosować stawki VAT w wysokości 5%, ponieważ każdorazowo powinna ona być klasyfikowana jako świadczenie usług opodatkowane według stawki 8%.

NSA nie zgodził się z kategoryczną oceną organów podatkowych, zgodnie z którą sprzedaż posiłków przygotowywanych na miejscu i gotowych do bezpośredniej konsumpcji nie mogła stanowić dostawy towarów. We wskazanych powyżej wyrokach powołał się na linię orzeczniczą NSA w tego typu sprawach, która zaczęła kształtować się po wyroku TSUE w sprawie C-703/19, zainicjowanej skargą franczyzobiorcy sieci restauracji szybkiej obsługi, oferującej posiłki m.in. na wynos.

NSA powtarzając argumentację TSUE potwierdził, że pod pewnymi warunkami stawka VAT w wysokości 5% mogła znaleźć zastosowanie do świadczeń realizowanych przez placówki gastronomiczne. Podkreślił między innymi, że jeśli dostawie żywności towarzyszyło jedynie udostępnienie podstawowych udogodnień, a przygotowanie ciepłego produktu gotowego ograniczało się do czynności pobieżnych i znormalizowanych, czynności te nie musiały zmieniać charakteru świadczenia głównego jakim była dostawa towarów.

Zmiany w prawie

Sejm uchwalił przedłużenie tarczy antyinflacyjnej

15 września Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z tym aktem prawnym m.in. tzw. tarcza antyinflacyjna ma zostać przedłużona do końca roku. Ustawa jest teraz przedmiotem dalszych prac legislacyjnych w Senacie. Jeśli wejdzie w życie w obecnym brzmieniu, będzie to oznaczało, że obniżone stawki VAT m.in. na:

• olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG – do stawki 8%;

• energię elektryczną – do stawki 5%;

• żywność i napoje objęte stawką 5% - do stawki 0%;

- będą obowiązywały do końca 2022 r.

Wyłączenie z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej również zostanie przedłużone

Wspomniana powyżej ustawa przewiduje również przedłużenie do końca 2022 r. obowiązywania wyłączenia od opodatkowania sprzedaży detalicznej podatkiem od sprzedaży detalicznej określonych benzyn silnikowych, olejów napędowych, biokomponentów stanowiących samoistne paliwa oraz gazów przeznaczonych do napędu silników spalinowych.

Kasy fiskalne na myjniach od 1 kwietnia 2023 r.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zgodnie z projektem, obowiązek ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących usług mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej), ma wejść w życie 1 kwietnia 2023 r. (przesunięcie z 1 października br.).

Należy oczekiwać, że rozporządzenie zostanie niebawem opublikowane w Dzienniku Ustaw.