Przegląd podatkowy: VAT

Artykuł

Przegląd podatkowy: VAT

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA oraz zmiany w zakresie VAT

Wydanie 6/2019 | 19 czerwca 2019 r.

Przegląd podatkowy: VAT prezentuje wybrane najświeższe orzeczenia sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które mogą mieć istotny wpływ na Państwa działalność. To także najważniejsze i najnowsze informacje dotyczące zmian w zakresie VAT.

Wybrane orzeczenia TSUE i NSA

Członek rady nadzorczej fundacji nie jest podatnikiem VAT (wyrok TSUE z 15.06.2019 r., C-420/18)

W powołanej sprawie Trybunał Sprawiedliwości UE rozstrzygał, czy członek rady nadzorczej fundacji, pełniąc taką funkcję, wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, a w konsekwencji, czy powinien być z tego tytułu opodatkowany VAT. 

TSUE uznał, że zajmowanie stanowiska w radzie nadzorczej to działalność o charakterze gospodarczym – członek takiej rady otrzymuje bowiem wynagrodzenie oraz otrzymuje je stale. Jednocześnie działalność taka nie podlega wyłączeniu z VAT jako praca najemna zbliżona do tej wykonywanej w ramach stosunku pracy. Brak w tym wypadku stosunku podporządkowania (członkowie rady nie są związani instrukcjami zarządu fundacji) – rada nie może narzucać swoim członkom sposobu wykonywania mandatu, a członkowie rady są niezależni.

Pomimo jednak tych okoliczności, które zbliżają działalność członka rady nadzorczej do działalności gospodarczej, nie jest ona – zdaniem Trybunału – wykonywana samodzielnie.

Aby ocenić samodzielność wykonywania danej działalności, należy sprawdzić, czy osoba wykonuje swoją działalność we własnym imieniu, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność oraz czy ponosi ona ryzyko gospodarcze. W tym zakresie Trybunał uznał, że w przypadku członka rady nadzorczej warunki te nie są spełnione.

Członkowie rady nie ponoszą indywidualnie odpowiedzialności wynikającej z aktów tejże rady nadzorczej, ani odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobom trzecim w ramach wykonywania ich funkcji. Osoba taka również nie ponosi jakiegokolwiek ryzyka gospodarczego. Jej wynagrodzenie nie zależy bowiem od uczestnictwa w posiedzeniach, czy liczby przepracowanych godzin.

Konsekwencje w praktyce

Choć w praktyce wyrok może w pewnym zakresie pomóc w niekiedy niejednoznacznej kwalifikacji dla celów VAT działalności niektórych członków organów osób prawnych, to – jak się wydaje – nadal podstawową sprawą pozostaje ocena odpowiedzialności tych osób względem osób trzecich. Biorąc to pod uwagę, pomimo wyroku, w niektórych przypadkach to zagadnienie może nadal wywoływać wątpliwości.

Sprzedaż ruchomości udokumentowana odrębnymi fakturami jako zbycie ZCP

NSA w wyroku z 20 maja 2019 r. (sygn. I FSK 826/17) uznał, że spółka niezasadnie odliczyła podatek naliczony z wystawionych dla niej faktur, które dokumentowały sprzedaż poszczególnych ruchomości stanowiących wyposażenie hotelu. Zdaniem NSA całokształt okoliczności sprawy wskazywał, że w istocie doszło do wyłączonego spod jurysdykcji ustawy o VAT nabycia ZCP.

Sprawa dotyczyła spółki, która kupiła od podmiotu powiązanego osobowo i kapitałowo rzeczy ruchome. Transakcje zostały udokumentowane 24 odrębnymi fakturami VAT, a nabyte rzeczy były wykorzystywane przez spółkę w zakresie jej działalności gospodarczej. Organ w toku kontroli podatkowej stwierdził, że zakupione od spółki powiązanej składniki majątku trwałego stanowią ZCP i w decyzji zakwestionował prawo do obniżenia kwoty podatku należnego wynikającego z faktur dokumentujących ich nabycie. Spółka wniosła skargę na powyższą decyzję, a WSA przyznał rację spółce oceniając, że organ nie zdołał wykazać, iż swoim zachowaniem wyczerpała ona znamiona czynności właściwej dla nabycia ZCP.

NSA zgodził się jednak z organem i potwierdził, że spółka nie miała prawa do odliczenia VAT ze spornych faktur. Zwrócił uwagę na całokształt okoliczności sprawy i uznał, że przedmiotowe zakupy były w istocie nabyciem całości funkcjonalnej umożliwiającej kontynuowanie przez spółkę działalności gospodarczej. Zauważył, że spółka przejęła po spółce powiązanej zdecydowaną większość umów najmu, wyposażenie pracowników, a nawet nazwę. Ponadto zakres usług świadczonych przez spółkę był taki sam jak miało to miejsce w przypadku spółki powiązanej, która wkrótce po dokonaniu transakcji została postawiona w stan likwidacji.

Konsekwencje w praktyce

NSA przypomniał, że zaklasyfikowanie danej transakcji jako zbycie ZCP jest uzależnione od całokształtu okoliczności związanych z tą transakcją. W szczególności fakt udokumentowania sprzedaży składników majątkowych wieloma fakturami nie oznacza, że nie doszło do zbycia ZCP.

Prawo do odliczenia VAT przez oddział spółki zagranicznej spoza UE

NSA w wyroku z 13 czerwca 2019 r. (sygn. I FSK 727/17) orzekł o możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego przez oddział przedsiębiorstwa zagranicznego, którego centrala znajduje się poza terytorium Unii Europejskiej.

Sprawa dotyczyła oddziału przedsiębiorstwa z Korei Południowej zarejestrowanego jako podatnik VAT w Polsce. Oddział głównie wykonywał na rzecz centrali niepodlegające opodatkowaniu VAT tzw. czynności wewnątrzzakładowe. Czynności opodatkowane w Polsce wykonywał jedynie sporadycznie. Istota sporu sprowadzała się do możliwości odliczenia VAT od zakupów lokalnych związanych z działalnością oddziału, gdy transakcje opodatkowane poza terytorium kraju są wykonywane z centrali, a nie z terytorium Polski przez oddział.

Zdaniem podatnika dokonywane nabycia towarów i usług należy postrzegać jako związane z działalnością gospodarczą centrali, a w konsekwencji przyznające prawo do odliczenia VAT. Organ interpretacyjny nie podzielił tej oceny i w wydanej interpretacji indywidualnej wskazał, że oddziałowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z zakupów, które nie są związane z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez oddział.

NSA w przedmiotowym wyroku, podzielając stanowisko WSA we Wrocławiu, przypomniał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą na terenie jednego z państw członkowskich za pośrednictwem oddziału. Powołał się przy tym na postanowienie TSUE z 21 czerwca 2016 r. w sprawie C-393/15, w którym uznano, że zakres prawa do odliczenia VAT nie może podlegać ograniczeniu jedynie do sytuacji, w których podatek naliczony jest związany z transakcjami opodatkowanymi w państwie członkowskim, w którym podatnik występuje o odliczenie tego podatku VAT. Chociaż w stanie faktycznym rozstrzyganym przez TSUE siedziba spółki i jej oddziału mieściły się w dwóch różnych państwach członkowskich, to zdaniem NSA argumentacja przedstawiona przez Trybunał znajduje zastosowanie także w tej sprawie, tj. gdy centrala znajduje się poza UE. Sąd zastrzegł, że istotne jest, aby usługi świadczone przez podatnika poza terytorium kraju były usługami, które gdyby były świadczone w Polsce to dawałyby prawo do odliczenia. W ocenie NSA to ta okoliczność ostatecznie warunkuje przyznanie prawa do odliczenia.

Konsekwencje w praktyce

Należy pamiętać, że centrala i oddział są dla celów VAT traktowani jako jeden podmiot. NSA zwrócił uwagę, że jeśli czynności dokonywane przez zagraniczne centrale podlegałyby opodatkowaniu w Polsce, to powinny dawać prawo do odliczenia VAT od zakupów krajowych zrealizowanych przez ich polskie oddziały. Dotyczy to również przypadków, gdy oddział nie uczestniczy bezpośrednio w wykonywaniu działalności realizowanej przez centralę.

Komunikat Ministerstwa Finansów

Komunikat Ministerstwa Finansów dotyczący wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-224/18

31 maja 2019 r. został opublikowany dokument, w którym MF odniósł się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2 maja 2019 r. w sprawie C-224/18. W orzeczeniu wskazano, że dla celów VAT za moment wykonania danej usługi można uznać formalny odbiór usługi budowlanej.

Orzeczenie TSUE zapadło w rezultacie pytania prejudycjalnego zadanego przez NSA. W tym kontekście MF wskazał, że do czasu wydania przez NSA wyroku MF wstrzyma się z przedstawieniem ostatecznego stanowiska w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku usług budowlanych. MF dodało jednak, że interpretacja ogólna Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 2016 r. nr PT3.8101.41.2015.AEW.2016.AMT.141 umożliwia realizację wytycznych wynikających z wyroku TSUE.

MF przypomniało, że przedmiotowa interpretacja ogólna wskazuje, że w przypadku usług budowlanych lub budowlano-montażowych decydujące znaczenie dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego ma data wykonania usługi lub data/termin wystawienia faktury, które są jednak determinowane przez datę wykonania usługi.

Alert podatkowy: Usługi budowlane kończą się dopiero protokołem

Ważny wyrok TSUE dot. momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT

Dowiedz się więcej

Zmiany w prawie

Ważne projekty zmian w VAT już po I czytaniu w Sejmie

W dniu 13 czerwca 2019 r. Sejm skierował dwa rządowe projekty ustaw nowelizujących ustawę o VAT do Komisji Finansów Publicznych. Zgodnie z dostępnym haromonogramem prac, Komisja zajmie się tymi projektami 27 czerwca 2019 r.

Alert podatkowy:

Najważniejsze zmiany w projekcie dot. JPK_VDEK

Dowiedz się więcej

JPK_VDEK

Pierwszy z projektów zakłada zastąpienie deklaracji VAT-7/7K i VAT-27 deklaracją w formie pliku JPK (tzw. JPK_VDEK). Projekt ustawy zakłada, że od 1 stycznia 2020 r. obowiązek składania deklaracji w formie pliku JPK obejmie dużych przedsiębiorców. Pozostali podatnicy zostaną objęci tym obowiązek od 1 lipca 2020 r.

Alert podatkowy:

Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o VAT

Dowiedz się więcej

NIP nabywcy na paragonie i inne zmiany w VAT

Drugi z projektów nowelizacji ustawy o VAT wśród proponowanych zmian przewiduje m.in.:

  • Wprowadzenie obowiązku umieszczenia numeru NIP nabywcy na paragonie fiskalnym, aby do takiego paragonu mogła zostać następnie wystawiona faktura VAT na rzecz podatnika.

Uwaga: W przypadku braku NIP nabywcy na paragonie, do którego wystawiono fakturę ustawodawca wprowadza sankcję zarówno dla sprzedawcy (wystawienie faktury do paragonu bez NIP nabywcy) oraz nabywcy (ujęcie w ewidencji faktury wystawionej do paragonu bez NIP nabywcy) w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na takiej fakturze.

  • Wprowadzenie katalogu wyrobów objętych procedurą przyśpieszonej zapłaty VAT w związku z ich wewnątrzwspólnotowym nabyciem. Dotychczas procedura stosowana jest w przypadku WNT paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, których obrót lub wytwarzanie wymaga uzyskania koncesji.
  • Zmiany definicji pierwszego zasiedlenia – nowelizacja w tym zakresie jest wynikiem wyroku TSUE z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16. Projekt przewiduje rezygnację z warunku oddania do użytkowania nieruchomości „w wyniku czynności opodatkowanych”. Zachęcamy do analizy skutków tej zmiany w Państwa transakcjach.

Ustawa ma wejść w życie od 1 września 2019 r., z pewnymi wyjątkami.

Subskrybuj "Przegląd podatkowy: VAT"

Subskrybuj powiadomienia o kolejnych wydaniach newslettera.

Czy ta strona była pomocna?