Cash pooling cash poolingowi nierówny

Artykuł

Cash pooling cash poolingowi nierówny

Biuletyn Zespołu Doradztwa Podatkowego dla Instytucji Finansowych | Komentarz eksperta 3/2023 | 31 marca 2023 r.

System wspólnego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling) jest powszechnym sposobem finansowania wewnątrzgrupowego.

Organy podatkowe nie zawsze odpowiednio stosują dostępne im narzędzia doszacowania przy transakcjach realizowanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Przy zawieraniu umów powinniśmy przeprowadzić analizę funkcjonalną, aby ustalić rzeczywiste zachowania stron danej transakcji i na tej podstawie ustanowić rynkowe wynagrodzenie. Niemniej ważne jest, aby pamiętać, że wszelkie zmiany w przebiegu transakcji powinny zostać odwzorowane w stosowanej cenie. Nie oznacza to jednak, że podatnik nie może dokonać zmiany w ustalonych warunkach. Trzeba jedynie mieć na uwadze obowiązek przeprowadzania transakcji zgodnie z zasadą ceny transferowej. Dotyczy to również transakcji finansowych i sposobu ustalenia należnego oprocentowania.

Standardowym sposobem finansowania wewnątrzgrupowego jest system wspólnego zarządzania płynnością finansową (tzw. cash pooling). Cash pooling ma na celu umożliwienie uczestnikom efektywnego finansowania bieżących potrzeb w zakresie kapitału obrotowego. Istnieją różne typy systemów cash poolingu. Zasadniczą różnicą jest natomiast sposób dysponowana pieniędzmi. Ostatecznie, każda grupa kapitałowa ustanawia własne warunki funkcjonowania danego systemu. Poszczególne rozwiązania mogą przynosić podatnikom wiele korzyści a jednocześnie ustanowienie różnorakich warunków może wywoływać odmienne skutki prawno-podatkowe. W związku z tym, temat cash poolingu jest obecnie modnym tematem zarówno dla podatników, jak i dla organów podatkowych, które z coraz większym zaciekawieniem przyglądają się tym transakcjom w ramach kontroli podatkowych.

Przedmiotem sporu spółek z czeskiej grupy kapitałowej z organami podatkowymi w Czechach również była transakcja cash poolingu realizowana pomiędzy podmiotami powiązanymi. Początkowo, transakcja polegała na tym, że Spółka raz w tygodniu przesyłała saldo swojego rachunku bankowego na rachunek cash poolingowy grupy udostępniając w ten sposób te środki pozostałym członkom grupy, którzy mogli je wykorzystać do pokrycia ujemnych sald na swoich rachunkach. Spółki, które wpłacały środki na rachunek cash poolingowy, otrzymywały odsetki od tych depozytów w wysokości 1M PRIBOR + 3%; pożyczki z rachunku wspólnego były oprocentowane w wysokości 1M PRIBOR + 3,75%.

Z dniem 1 czerwca 2012 r. Spółka zawarła kolejną umowę cash poolingu z utworzonym w tym okresie w ramach grupy podmiotem. Zgodnie z nową umową depozyty były teraz oprocentowane według stawki 1M PRIBOR + 0,17 %, a pożyczki według stawki 1M PRIBOR + 4,5 %. Spółka występowała w roli deponenta, przesyłając środki, którymi dysponuje, na rachunek cash pooling (ale mając również możliwość pobierania środków z tego rachunku).

W ramach kontroli podatkowej władze podatkowe doszacowały dochód Spółki w związku z realizacją transakcji cash poolingu na mocy nowej umowy. Organ ocenił, że nie została ona zawarta na warunkach rynkowych i oprocentowanie w umowie doszacował do oprocentowania pierwotnie stosowanego przez grupę. W szczególności stwierdził, że cenę można określić jako hipotetyczny szacunek oparty na logicznym rozumowaniu oraz doświadczeniu gospodarczym bez szczegółowego uzasadnienia w związku z ograniczoną możliwością uzyskania informacji o porównywalnych transakcjach cash poolingu. Tym sposobem organ uznał, że pierwotne oprocentowanie powinno być uznane za rynkowe mimo braku odpowiednio przeprowadzonej analizy.

Po złożeniu odwołania w lutym 2022 roku, sąd uchylił decyzję wydaną przez organ podatkowy podważając przyjęcie pierwotnej (uzgodnionej w starej umowie) stopy procentowej jako rynkowej. Sąd zaznaczył, że to na organie podatkowym spoczywał ciężar udowodnienia, że ceny uzgodnione pomiędzy podmiotami powiązanymi różniły się od cen uzgodnionych w normalnych stosunkach handlowych. Tymczasem organ nie zbadał ceny rynkowej w zadanym okresie a jedynie zastosował oprocentowanie obowiązujące w poprzedniej umowie jako rynkowe.

Wówczas organ podatkowy złożył skargę do Najwyższego Sądu Administracyjnego w Czechach, który podtrzymał jednak decyzję wydaną przez sąd okręgowy. Jak wskazano w wyjaśnieniu, pierwotna umowa od tej w ramach której organ podatkowy zakwestionował stosowane oprocentowanie znacząco się różniła. W ramach nowej umowy saldo rachunku było codziennie automatycznie przesyłane na rachunek cash pool. Saldo na rachunku wynosiło zatem codziennie zero, zaś w przypadku ujemnego salda było bilansowane. Dzięki automatycznemu przesyłaniu środków na rachunek cash pool, koszty opłat bankowych były mniejsze w związku z czym możliwe było ustawienie niższej stopy oprocentowania. Co więcej, dzięki oprocentowaniu w trybie dziennym aprecjacja była wyższa i był to istotny czynnik różnicujący zawarte umowy.

Wybór konkretnego sposobu negocjowania oprocentowania przekazywanych depozytów należy do każdego podmiotu podatkowego, a stosowanie różnych form współpracy pomiędzy poszczególnymi podmiotami (członkami grupy) jest uzasadnionym i z ekonomicznego punktu widzenia całkowicie racjonalnym sposobem prowadzenia działalności gospodarczej.

Orzecznictwo sądów zagranicznych nie przyczynia się wprost do kształtowania linii orzeczniczej w Polsce, jednak rozwiązania dotyczące cen transferowych w wielu krajach oparte są o Wytyczne OECD. Takie rozstrzygnięcia mogą mieć duże znaczenie dla polskich podatników i często są wykorzystywane w dyskusji z organami podatkowymi.

Szkolenie on-line: VAT w praktyce przedsiębiorcy

Jak prawidłowo rozliczać podatek VAT? Aktualne problemy i wyzwania oraz związane z nimi błędy i ryzyka VAT

Otwarte szkolenie on-line: 11 maja 2023 r., godz. 9:30 – 15:30

Dowiedz się więcej

 

Czy ta strona była pomocna?