Przegląd zmian w prawie podatkowym

Zapraszamy do zapoznania się z informacjami dotyczącymi procesowanych zmian w prawie podatkowym. Dla Państwa wygody, wyselekcjonowaliśmy poniżej najnowsze projekty ustaw i rozporządzeń, które pojawiły się w ostatnim czasie. Pozostałe projekty znajdują się w pliku PDF „Przegląd zmian w prawie podatkowym”

VAT

Projekty

Projekt wprowadza możliwość dokonywania zwrotu podatku od towarów i usług (VAT) personelowi Agencji Frontex, z wyłączeniem osób mających stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z tytułu nabycia do celów prywatnych towarów na terytorium kraju w ilościach niewskazujących na przeznaczenie handlowe w kwocie 22 080 PLN w piątym roku obowiązywania rozwiązań prawnych wynikających ze związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową.

Stan: 26.09.22 r. – Projekt jest na etapie opiniowania.

Wykonanie projektowanych przepisów nastąpi w momencie wejścia rozporządzenia w życie, tj. od dnia następującego po dniu ogłoszenia.

Link

Akcyza

Projekty

Rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w sprawie podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty podatku akcyzowego wprowadzony zostanie z 1 stycznia 2023 r. nowy wzór deklaracji w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów węglowych. Zostanie zmodyfikowane oznaczenie deklaracji z „AKC-WW” na „AKC-WW/AKC-WWn”, gdzie dodawany symbol „AKC-WWn” będzie odnosić się do nabycia wewnątrzwspólnotowego tych wyrobów. Zmiana ta powoduje konieczność dostosowania przepisów rozporządzenia z dnia 29 października 2013 r. w sprawie wyrobów akcyzowych, w przypadku których podatnicy mogą stosować kwartalny okres rozliczeniowy dla umożliwienia podatnikowi składania deklaracji i zapłaty akcyzy za okresy kwartalne (Dz. U. poz. 1276) również dla rozliczenia nabyć wewnątrzwspólnotowych wyrobów węglowych. Wprowadzane są także zmiany o charakterze porządkującym i ujednolicającym.

Stan: 11.10.22 – projekt znajduje się na etapie opiniowania.

Planuje się, że projektowane rozporządzenie wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.

Link

Pozostałe

Projekty

W toku stosowania ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych pojawiły się liczne postulaty w dużej mierze dotyczące nowego obowiązku składania sprawozdań o praktykach płatniczych przez podmioty do tego zobowiązane (obowiązek składania sprawozdań wszedł w życie od 2020 r. i został wprowadzony ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych).

Doświadczenia z dotychczasowego stosowania przepisów w tym zakresie pokazują, że w niektórych aspektach jest potrzebne uproszczenie tego obowiązku, jak również doprecyzowanie i dodatkowe uregulowanie niektórych kwestii w celu wyeliminowania pojawiających się wątpliwości. Ustawą z 2019 r. wprowadzono również przepisy dot. postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Również z dotychczasowego doświadczenia z funkcjonowania tego instrumentu wynika, że konieczna jest modyfikacja niektórych rozwiązań w celu poprawy efektywności postępowania. Poniżej przedstawiono przykładowe problemy, które wyniknęły z dotychczasowego funkcjonowania tych rozwiązań.

I. Sprawozdania o praktykach płatniczych
Zgodnie z obecnymi przepisami obowiązkowi sprawozdawczemu podlegają m.in. wartości świadczeń z transakcji handlowych, w przypadku których w praktyce zatory płatnicze nie występują (np. wartości świadczeń pieniężnych wynikających z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej). Podobna sytuacja dotyczy obowiązku raportowania wartości świadczeń przedawnionych z lat poprzednich – w tej sytuacji dłużnik jest chroniony instytucją przedawnienia i nie ma uzasadnienia, aby w sprawozdaniu wykazywać również wartości przedawnionych świadczeń z lat poprzednich. Wskazywanym problemem jest też obowiązek wykazywania w sprawozdaniu świadczeń między spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej, podczas gdy w rzeczywistości opóźnienia w spełnianiu świadczeń pieniężnych, generowane między podmiotami działającymi w ramach jednej grupy kapitałowej, nie mają wpływu na rynek ani działające na nim podmioty. W konsekwencji nie przyczyniają się do powstawania zatorów płatniczych. W związku z powyższym zasadne byłoby ograniczenie nadmiarowych obowiązków sprawozdawczych przez wyłączenie takich wartości z obowiązku raportowania. Ponadto przedsiębiorcy zobowiązani do składania sprawozdań o praktykach płatniczych wskazują, że obecny termin na przekazanie sprawozdania za dany rok (do 31 stycznia roku następnego) jest zbyt krótki, co powoduje problemy w terminowym zebraniu wszystkich danych i sporządzeniu sprawozdania, bez ryzyka zakłócenia funkcjonowania działalności gospodarczej. Praktyka funkcjonowania dotychczasowych regulacji dotyczących obowiązku sprawozdawczego wskazała również na potrzebę doprecyzowania i uregulowania kwestii, które mogą budzić wątpliwości. Przykładowo wskazywanym problemem jest brak uregulowania kursu walutowego, po którym należy przeliczać wartości świadczeń pieniężnych, co ma znaczenie zarówno dla sprawozdań, jak i w postępowaniach UOKiK. W aktualnym brzmieniu ustawy brak przepisu pozwalającego na przewalutowanie świadczeń pieniężnych, wyrażonych w walutach obcych. W związku z powyższym kwestia ta wymaga odpowiedniego uregulowania. Istnieje również potrzeba jednoznacznego przesądzenia, że obowiązek przekazania sprawozdania spoczywa na podmiocie, a za wykonanie tego obowiązku jest odpowiedzialny kierownik podmiotu. Ponadto, w związku z tym, że począwszy od 2021 r. spółki komandytowe zostały zakwalifikowane jako podatnicy podatku CIT, a obowiązek sprawozdawczy dotyczy właśnie podatników CIT, którzy osiągają najwyższe przychody, pojawiła się potrzeba uregulowania, kto jest odpowiedzialny za przekazanie sprawozdania przez spółkę komandytową. Wśród postulatów pojawia się też potrzeba uregulowania kwestii składania ewentualnej korekty sprawozdania, w przypadku gdy ujawniono zmiany wartości świadczeń pieniężnych mające istotny wpływ na ogólny obraz praktyki płatniczej. Dotychczasowe funkcjonowanie regulacji związanych ze sporządzaniem sprawozdania o praktykach płatniczych wykazało również, że są potrzebne zmiany, które sprawią, że sprawozdanie będzie lepiej odzwierciedlać praktyki płatnicze danego podmiotu i uwzględniać fakt, że w przypadku różnego rodzaju transakcji ustawa dopuszcza różne maksymalne terminy zapłaty. Wychodząc naprzeciw zgłoszonym postulatom, proponuje się zatem zmiany, które co do zasady uproszczą proces składania sprawozdań oraz wyeliminują wątpliwości interpretacyjne. Wg stanu na 19 sierpnia 2021 r. sprawozdanie o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych za 2020 r. przedłożyło prawie 3 tys. podmiotów (dane MRiT).

II. Postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych
Również w zakresie postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych istnieje potrzeba wprowadzenia zmian mających na celu zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań przez Prezesa UOKiK oraz uelastycznienie modelu karania. Dotychczasowa praktyka tych postępowań ujawniła występowanie problemów z funkcjonowaniem modelu obliczania kary w oparciu o wzór z art. 13v ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Obecnie w przypadku stwierdzenia nadmiernego opóźnienia się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych przez stronę postępowania Prezes UOKiK ma obowiązek nałożenia na przedsiębiorcę administracyjnej kary pieniężnej obliczanej wedle ściśle określonego i sformalizowanego wzoru określonego w art. 13v ust. 2 ustawy. Wyliczenie kary w oparciu o przedmiotowy wzór jest poprzedzone koniecznością dokonania analizy milionów transakcji handlowych, a następnie wyliczenia za każde najmniejsze opóźnienia (niezależnie od wartości wierzytelności) jednostkowej kary pieniężnej, których suma składa się na karę nakładaną na stronę postępowania. Tym samym postępowania prowadzone przez Prezesa UOKiK w sprawach nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych w transakcjach handlowych są czasochłonne, skomplikowane i wymagają szczególnej dokładności i precyzyjności z uwagi na zakres dokonywanej w ich trakcie analizy materiału dowodowego oraz obszerność tego materiału. Poziom skomplikowania prowadzonych postępowań wynika również ze znacznego stopnia zróżnicowania relacji gospodarczych i praktyk płatniczych przedsiębiorców. Wyżej wskazane okoliczności powodują, że dokonanie precyzyjnych ustaleń pozwalających na wydanie decyzji wymierzającej karę w oparciu o dotychczasowy model karania w sposób szybki i prawidłowy nie jest możliwe. Stopień skomplikowania prowadzonych postępowań odczuwa również strona postępowania, która jest zobowiązana do współpracy z Prezesem UOKiK. Współpraca ta sprowadza się w znacznej mierze do przygotowania materiału dowodowego w postaci sporządzenia i przekazania Prezesowi UOKiK wykazu wszystkich transakcji handlowych z ich szczegółowym opisem dla okresu objętego postępowaniem. Dodatkowo wartość nakładanych na przedsiębiorców obecnie administracyjnych kar pieniężnych jest niska, a w konsekwencji kara nie spełnia swoich funkcji, w szczególności funkcji represyjnej mającej na celu wyeliminowanie z obrotu niepożądanych zachowań przedsiębiorców oraz niejako przymuszenie ich – pod groźbą kary finansowej – do zmiany swoich praktyk płatniczych i regulowania swoich zobowiązań względem kontrahentów w sposób terminowy. Obecnie wysokość kar to w istocie wysokość należnych kontrahentom strony postępowania odsetek z tytułu opóźnienia się w spełnieniu świadczeń pieniężnych. Przy obecnym modelu karania każda zmiana odsetek ustawowych zmienia hipotetyczną wysokość wyliczonej kary pieniężnej. W przypadku gdy postępowanie jest prowadzone przez wiele miesięcy, strona postępowania nie jest w stanie przewidzieć z wyprzedzeniem, jaka kara pieniężna może zostać na nią nałożona. Liczba postępowań w sprawach nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, o których mowa w art. 13c ustawy2) :

1. wszczętych – 108;
2. zakończonych w I instancji – 16;
3. w toku w I instancji – 92;
4. w toku w II instancji na skutek złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy – 2;
5. postępowań sądowych – 0.

Łączna stwierdzona suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie wyniosła 694 439 344,70 zł, z czego wartość świadczeń pieniężnych opóźnionych3):

1. do 30 dni – 628 059 747,12 zł;
2. od 31 do 60 dni – 51 481 948,30 zł;
3. od 61 do 120 dni – 14 897 649,28 zł. Łączna liczba wydanych rozstrzygnięć – 16, z czego:
   • 14 decyzji stwierdzających nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych;
   • 2 postanowienia o umorzeniu postępowania (brak naruszenia).

Prezes UOKiK nałożył kary na 5 przedsiębiorców nadmiernie opóźniających się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych na łączną wartość 1 110 842,90 zł (wysokość poszczególnych kar: 426 587,62 zł, 266 530,02 zł, 44 286,96 zł, 358 890,31 zł, 14 547,99 zł). W stosunku do 9 przedsiębiorców Prezes UOKiK odstąpił od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej w oparciu o art. 13v ust. 6 ustawy. Przeciętna długość trwania postępowania administracyjnego wyniosła 328 dni, przy czym podana średnia długość obejmuje również opóźnienia spowodowane z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu, o których mowa w art. 35 § 5 k.p.a. (średnia długość opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu wyniosła 62 dni).

III. Pozostałe zmiany
Oprócz wyżej wymienionych problemów zidentyfikowano również inne, które wymagają interwencji legislacyjnej. Obecnie tylko duzi przedsiębiorcy będący dłużnikami mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie. Oświadczenie składa się w formie, w jakiej jest zawierana transakcja handlowa, najpóźniej w momencie jej zawierania. W praktyce dochodzi do sytuacji, kiedy ich duzi kontrahenci zatajają swój status, żeby móc korzystać z odsetek ustawowych lub po krótszym terminie – z odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. W celu ograniczenia takich praktyk jest niezbędne dokonanie odpowiednich zmian w zakresie obowiązku składania oświadczeń o statusie przedsiębiorcy. Obecnie uprawnienie do niedochodzenia rekompensaty z tytułu opóźnienia w płatnościach w sytuacji, gdy jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu albo większa od tego świadczenia, mają dysponenci części budżetowych, fundusze celowe oraz organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Zasadne jest, aby podobnym uprawnieniem objąć również agencje wykonawcze. Celem tej zmiany byłoby minimalizowanie sytuacji, w których koszty ponoszone na podejmowanie przez agencję wykonawczą czynności związanych z dochodzeniem rekompensaty byłyby wyższe niż wysokość dochodzonej rekompensaty (zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wysokość rekompensaty wynosi 40, 70 lub 100 Euro). Obecnie instytucja umownego zakazu cesji wierzytelności oraz innych postanowień umownych ograniczających przelew wierzytelności (np. wymóg zgody dłużnika na przelew wierzytelności) jest nadużywana, co w efekcie może prowadzić do utraty płynności, a w konsekwencji do zatorów płatniczych. Takie zastrzeżenia umowne są szczególnie dotkliwe w relacjach asymetrycznych, w których występuje element przewagi kontraktowej. Celem zmiany jest przeciwdziałanie sytuacjom, w których duży przedsiębiorca w transakcji handlowej z MŚP nie wywiązuje się ze swojego podstawowego obowiązku umownego, jakim jest regulowanie świadczenia pieniężnego w terminie, i może jednocześnie powoływać się na zastrzeżenie umowne zakazujące albo ograniczające przelew wierzytelności.

Stan: 30.09.22 – ustawę skierowano do Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności.

Przewiduje się wejście w życie ustawy po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkami.

Link

Co warto wiedzieć i co się zmienia w 2023 roku?

Cykl webinarów dot. obowiązków podatkowych i księgowych oraz kluczowych zmian w nowym roku

Bezpłatne seminaria on-line:
wrzesień 2022 r. – styczeń 2022

Szczegóły i rejestracja

Webinar: Zachęty na inwestycje – jak rozwijać biznes dzięki dotacjom i ulgom podatkowym

Cykl webinarów przybliżających instrumenty wsparcia na inwestycje, B+R, środowisko i cyfryzację

Bezpłatne seminarium on-line:
19 października 2022 r., godz. 10:00-11:00

Zarejestruj się
 

Podcast Podatki/Prawo: Grupy VAT – na czym polega to rozwiązanie?

Czy jest to ułatwienie dla podatników?

Wysłuchaj podcastu