Nowa matryca stawek VAT i Wiążąca Informacja Stawkowa już od 1 listopada br.

Jak pisaliśmy już wcześniej 1 listopada 2019 r. wejdzie w życie nowa matryca stawek VAT. Od tego dnia będzie też możliwe wystąpienie z wnioskiem o Wiążącą Informację Stawkową. Temat ten omawialiśmy dla Państwa podczas niedawnego webinaru „Zmiany Stawek VAT – nowa matryca”, który odbył się 22 października br. Poniżej prezentujemy odpowiedzi na większość z pytań, które zadali uczestnicy naszego webinaru.

Czy zakup towarów z błędną (zawyżoną) stawką umożliwia odliczenie podatku naliczonego VAT przez nabywcę?

Co do zasady, tak. Zgodnie z obecnym podejściem organów podatkowych w ustawie o VAT znajdują się przepisy wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego w pewnych wypadkach, jednak żadna z regulacji nie zabrania odliczania podatku w przypadku przyjęcia niewłaściwej stawki. Z odmienną sytuacją mamy natomiast do czynienia w wypadku transakcji udokumentowanych fakturą, które nie powinny podlegać opodatkowaniu albo być zwolnione z VAT (art. 88 ustawy o VAT).

O zmianach dotyczących towarów słychać często w mediach. Czy mogłabym prosić o więcej informacji na temat usług?

Faktycznie w zakresie usług zmiany są zdecydowanie mniej rozległe. W nowej matrycy (nowych załącznikach do ustawy) znajdą się co do zasady te same usługi, a ponadto usługi wymienione dotychczas w rozporządzeniu w sprawie stawek obniżonych VAT. Zasadniczą zmianą będzie całkowita rezygnacja w ich zakresie z PKWiU 2008 na rzecz jej nowszej wersji – PKWiU 2015. Istnieją również pewne szczególne obszary zmiany w zakresie niektórych usług, np. gastronomicznych (poruszaliśmy tę kwestię szerzej podczas webinaru).

Czy karma dla zwierząt będzie miała stawkę VAT 23%?

Najprawdopodobniej właściwa będzie stawka 8% (tak jak dotychczas). Różnego rodzaju karmy dla zwierząt objęte są co prawda działem 23 CN, który nie został zawarty w nowych załącznikach do ustawy. W nowym załączniku nr 3 (8%) w poz. 10 mieszczą się jednak definiowane opisowo (tj. bez względu na CN) „pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych”.

Czy książka na CD, lub wysyłana mailem, sprzedawana razem z programem do jej obsługi może być opodatkowana 5% VAT?

Ze stawki 5% korzystać będą mogły nie tylko wskazane w ustawie publikacje w formie drukowanej, ale także te same publikacje zawarte na różnego rodzaju nośnikach objętych grupowaniem CN 8523, w tym np. dyskach CD (poz. 20 nowego załącznika nr 10). Ze stawki tej korzystać będą również usługi (bez względu na PKWiU) dostarczania tych publikacji drogą elektroniczną, z wyłączeniem np. publikacji, które w całości lub w przeważającej mierze składają się z treści wideo lub możliwej do odsłuchania muzyki (poz. 24 nowego załącznika nr 10). Natomiast sam program do obsługi danej publikacji, sprzedawany razem z nią, mógłby jak się wydaje zostać potraktowany jako świadczenie złożone, opodatkowane tą sama stawką VAT. Rekomendowana byłaby tutaj jednak głębsza analiza.

Czy jako książkę opodatkowaną 5% VAT możemy potraktować publikację online dostępną po zakupie abonamentu na określony czas np. 6 miesięcy? Oprócz zdigitalizowanej książki publikacja posiada dodatkową funkcjonalność np. jak wyszukiwarka haseł, kursy wymiany walut, możliwość zadania pytania ekspertowi, dodania do ulubionych konkretnych artykułów.

Wydaje się że można rozważyć zastosowanie do takiej usługi stawki 5% VAT w oparciu o wskazaną wyżej poz. 24 nowego załącznika nr 10. Opisane świadczenie jest jednak na tyle złożone, że wymagałoby ono pogłębionej analizy. Tego typu zagadnienia są wyjątkowo skomplikowane: pewien wpływ na kwalifikacje takich „zestawów”, czy też „świadczeń złożonych” mogą mieć reguły wynikające z nomenklatury scalonej, z klasyfikacji statystycznych, czy wreszcie reguły oceny świadczeń złożonych wynikających z zasad opodatkowania podatkiem VAT.

Czy warto wystąpić o Wiążącą Informację Stawkową dla upewnienia się czy stosujemy właściwą stawkę, w sytuacji gdy np. towary były wymienione w zał. 3 w poz. 105, a teraz też są wymienione w zał. 3 w poz. 13? Zapisy w tych pozycjach zał. 3 do ustawy o VAT generalnie pozostały takie same.

Ujmując rzecz szeroko, wystąpienie o Wiążącą Informację Stawkową (WIS) jest rekomendowane nawet w zakresie tych postanowień nowej matrycy VAT, które pozostają bez zmian w stosunku do poprzedniego stanu prawnego. Wynika to z faktu, że w dotychczasowych regulacjach brak było instrumentu, który pozwalałby wiążąco potwierdzić prawidłowość stosowanych stawek. Organy interpretacyjne zasadniczo przyjmowały za prawidłowe klasyfikacje statystyczne podawane przez wnioskodawców i nie potwierdzały ich w interpretacjach indywidualnych (a więc np. organ kontrolny mógł zakwestionować stosowaną stawkę nawet mimo posiadania interpretacji w jej zakresie). WIS ma tę lukę uzupełnić.

Zaznaczyć jednak trzeba, że w tym konkretnym przypadku wskazanym w zadanym pytaniu chodzi o pozycję załącznika nr 3 (8%) wskazującą „Wyroby medyczne w rozumieniu ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. Po pierwsze w tym przypadku nie jest do końca tak, że regulacja pozostaje bez zmian - w obecnym załączniku zapis ten zakończony jest sformułowaniem „inne niż wymienione w pozostałych pozycjach załącznika”. Wynika to z faktu, że aktualnie ustawa o VAT przewiduje możliwość stosowania 8% stawki VAT dla wyrobów medycznych (w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych) oraz szeregu innych konkretnych wyrobów związanych z ochroną zdrowia, niezależnie od ich kwalifikacji jako wyrób medyczny. Lista towarów mieszczących się w tej drugiej grupie jest dość pokaźna. Nowa matryca stawek VAT rezygnuje natomiast całkowicie ze wskazywania poszczególnych towarów, przewidując możliwość stosowania 8% stawki VAT jedynie w odniesieniu do produktów stanowiących wyroby medyczne w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych. Oczywiście część ze wskazanych w załączniku towarów nadal będzie objęta możliwością stosowania 8% stawki VAT, ze względu na fakt, iż wpisują się w definicję wyrobów medycznych. Wydaje się jednak, że niektórym ze wskazanych pozycji towarowych mogą towarzyszyć istotne wątpliwości w tym zakresie (np. urządzenia komputerowe do pisma Braille'a, filmy do zdjęć rentgenowskich, części i akcesoria do protez i przyrządów ortopedycznych).

Druga wątpliwość dotycząca tej konkretnej pozycji związana jest z faktem, że załącznik do ustawy definiuje te towary „bez względu na PKWiU / CN”. Nie jest zupełnie jasnym, czy w zakresie takich towarów możliwe będzie uzyskanie WIS, gdyż zgodnie z nowymi przepisami jest ona decyzją potwierdzającą wyłącznie klasyfikację do CN lub PKWiU. Może się okazać, że w zakresie pozycji tego typu konieczne będzie uzyskanie interpretacji indywidualnej. Wszystko zależy jednak od praktyki dyrektora KIS, która ukształtuje się w najbliższych miesiącach.

Czy moc ochronna WIS otrzymanej przed 01.04.2020 r. będzie miała zastosowanie po 01.04.2020 r., czy też konieczne będzie ponowne wystąpienie o WIS?

Zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w ustawie nowelizującej, WIS wydana przed dniem 1 kwietnia 2020 r. wiąże organy podatkowe wobec podatnika, dla którego została wydana w odniesieniu do towaru będącego przedmiotem dostawy, importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia dokonanych po dniu 31 marca 2020 r. oraz usługi, która została wykonana po tym dniu. Innymi słowy niezależnie czy WIS wydana zostanie przed, czy też po 1 kwietnia 2020 r., będzie ona miała moc ochronną dopiero po tym dniu. Wyjątek stanowią jedynie te nowe stawki VAT, które wchodzą w życie już z dniem 1 listopada 2019 r. (np. na e-booki). Nie będzie więc konieczne występowanie z nowym wnioskiem o WIS po 1 kwietnia 2020 r.

Czy WIS może służyć do potwierdzenia, czy podlegamy pod załącznik nr 15 (split payment)?

Tak. WIS ma potwierdzać klasyfikację towaru lub usługi do CN / PKWiU niezbędną do określenia stawki podatku właściwej dla towaru albo usługi lub do stosowania innych przepisów ustawy oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie (nowy art. 42a). Tym samym możliwe będzie uzyskanie WIS dla celów np. split payment.
Należy jednak podkreślić, że taka WIS będzie miała moc wiążącą dopiero od 1 kwietnia 2020 r. (zob. odpowiedź do poprzedniego pytania). Na marginesie - wtedy najprawdopodobniej załącznik nr 15 będzie odnosił się już nie do PKWiU 2008 (jak obecnie), lecz do PKWiU 2015. Wersja klasyfikacji z 2008 r. ma bowiem być stosowana do celów VAT tylko do końca marca przyszłego roku (odpowiedni projekt został już wpisany do rządowego wykazu prac legislacyjnych pod numerem RD576).

Czy WIS będzie dotyczył również reverse charge?

Mechanizm reverse charge w obrocie krajowym (tj. ten, którego stosowanie uzależnione jest od klasyfikacji PKWiU) jest całkowicie likwidowany z dniem 1 listopada 2019 r. Zastąpi go obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności. W jego zakresie możliwym będzie uzyskanie odpowiedniej WIS (zob. odpowiedź do poprzedniego pytania).

Czy na stronie Ministerstwa Finansów jest dostępny interaktywny druk WIS-W?

Rozporządzenie MF ustalające wzór wniosku o WIS jest na chwilę obecną wciąż w trakcie procesu legislacyjnego (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12325005). Wersja interaktywna udostępniona zostanie najprawdopodobniej po wejściu rozporządzenia w życie.

Czy przy świadczeniach złożonych lepiej wystąpić o WIS czy o interpretacje? Co jest „mocniejsze”? Co będzie szybciej wydane?

Moc ochronna WIS i interpretacji indywidualnych jest podobna oraz wydawane są co do zasady w tym samym terminie (3 miesiące). Natomiast co do samego zagadnienia świadczeń złożonych, to jest to jedna z najbardziej skomplikowanych merytorycznie materii w tym obszarze. Patrząc na samą treść nowelizacji, świadczenia złożone będą mogły być objęte wnioskiem o wydanie WIS (art. 42b ust. 5 pkt 2). Niemniej sprawa świadczeń złożonych wymaga każdorazowo głębokiej analizy. Tego typu zagadnienia są wyjątkowo skomplikowane: pewien wpływ na kwalifikacje „zestawów”, czy też „świadczeń złożonych” mogą mieć reguły wynikające z nomenklatury scalonej, z klasyfikacji statystycznych, czy wreszcie reguły oceny świadczeń złożonych wynikających z zasad opodatkowania podatkiem VAT. W tym zakresie polecamy również treść jednej z naszych wcześniejszych publikacji.