Artykuł
Jakie są najczęstsze wątpliwości dotyczące Obowiązkowej dematerializacji akcji?
Obowiązkowa dematerializacja akcji - Odpowiedzi na najważniejsze pytania
Z początkiem 2020 roku weszło w życie część przepisów ustawy nowelizującej Kodeks spółek handlowych oraz niektóre inne ustawy. Wydarzenie to jest równoznaczne z faktycznym powstaniem w Polsce długo zapowiadanego systemu obowiązkowej dematerializacji i rejestracji akcji.
Firmy nadal mają jednak wiele pytań i wątpliwości, jak przygotować się do tych nowych wymogów. Przygotowaliśmy więc dla Państwa kompendium wiedzy w oparciu o najczęściej zadawane pytania.
Obowiązkowa dematerializacja akcji
Interaktywny spis najczęściej zadawanych pytań.
- Czy datą wezwania (pierwsze max. do 30.06.2020) jest moment publikacji na stronie? Moment złożenia wniosku o ogłoszenie w MSiG? Czy data publikacji w MSiG?
- Czy w sytuacji odbycia WZ bez formalnego zwołania do potwierdzenia akcjonariatu wystarczy zapis w rejestrze akcjonariuszy? Czy wymagane jest legitymowanie się przez każdego akcjonariusza świadectwem rejestrowym?
- Czy spółka publiczna może wybrać dowolny podmiot do prowadzenia rejestru akcjonariuszy (w zakresie akcji niezdematerializowanych) czy musi to być rejestr prowadzony przez KDPW?
- Czy strona internetowa musi być zgłoszona w KRS?
- Czy posiadanie świadectwa rejestrowego jest konieczne do uczestniczenia w WZA?
- Co zrobić jeśli akcje są zdeponowane w banku (zastaw na akcjach)? W jaki sposób wzywamy wtedy akcjonariusza?
- Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu KNF prowadzenie rejestru akcjonariuszy jest formą rejestrowania instrumentów finansowych stanowiącą działalność maklerską wymagającą zezwolenia KNF. Czy powyższe oznacza, że podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy musi dysponować odrębnym zezwoleniem KNF na prowadzenie rejestru akcjonariuszy?
- Czy Zarząd spółki będzie zobowiązany do publikowania na stronie internetowej informacji (ogłoszeń) o zwołaniu WZ przez akcjonariuszy w trybie art. 399 par. 3 KSH?
- Czy nowelizację KSH (w zakresie konieczności prowadzenia odrębnej witryny internetowej dla akcjonariuszy) należy stosować w sytuacji, gdy spółka akcyjna ma tylko jednego akcjonariusza?
- Czy jeżeli akcjonariusze złożą akcje po wezwaniu to nadal trzeba ich zawiadamiać aby tylko spełnić warunki formalne?
- Jeśli spółka ma taką stronę, ale nie zgłosiła jej jeszcze do KRS i zamierza to zrobić dopiero przy pierwszym wniosku do KRS (nie później niż do 30 czerwca 2020), to czy to jest prawidłowe? Czy też już podlega sankcji?
- Czy spółka akcyjna, która ma jednego akcjonariusza musi wzywać 5-cio krotnie tego akcjonariusza do złożenia dokumentów akcji, jeśli już po pierwszym wezwaniu je złoży?
- Czy należy zarejestrować adres głównej strony internetowej, czy dokładnie końcowy adres podstrony z ogłoszeniami ? Czy wykorzystuje się do tego wzór wniosku o rejestrację strony internetowej KRS, który funkcjonuje (KRS-Z3 - aktualizacja wpisu)?
- Jak wygląda ewentualna zmiana domu maklerskiego prowadzącego RA?
- Czy nie widzicie Państwo konfliktu interesów w takim stanie faktycznym gdzie rejestr prowadzi Notariusz, który jednocześnie obsługuje Spółkę i jest obecny na Walnym Zgromadzeniu?
- Czy strona internetowa spółki powinna zawierać formularz kontaktowy dla akcjonariuszy?
- Czy rejestr może prowadzić notariusz. Zdaje się że KSH wprost dopuszcza taką możliwość?
- Czy ma to być równe 7 dni przed WZA?
- Co oznacza wypłata dywidendy za pośrednictwem rejestru? Jak to w praktyce miałoby wyglądać?
Czy datą wezwania (pierwsze max. do 30.06.2020) jest moment publikacji na stronie? Moment złożenia wniosku o ogłoszenie w MSiG? Czy data publikacji w MSiG?
Wezwanie powinno nastąpić w sposób właściwy dla zwoływania walnego zgromadzenia spółki. Zatem (i) albo poprzez listy polecone lub przesyłki kurierskie (jeśli wszystkie akcje są imienne) i wtedy datą wezwania będzie data wysłania listu lub przesyłki (ii) albo poprzez ogłoszenie w MSIG i wtedy datą wezwania będzie faktyczna publikacja ogłoszenia. W tym samym czasie powinno się również ukazać ogłoszenie na stronie internetowej.
Czy w sytuacji odbycia WZ bez formalnego zwołania do potwierdzenia akcjonariatu wystarczy zapis w rejestrze akcjonariuszy? Czy wymagane jest legitymowanie się przez każdego akcjonariusza świadectwem rejestrowym?
Spółka powinna uzyskać informację z rejestru akcjonariuszy, kto jest akcjonariuszem na tydzień przed wpisem. Wydaje się, że świadectwo rejestrowe nie jest wyłącznym dowodem prawa uczestnictwa w walnym.
Czy spółka publiczna może wybrać dowolny podmiot do prowadzenia rejestru akcjonariuszy (w zakresie akcji niezdematerializowanych) czy musi to być rejestr prowadzony przez KDPW?
Zgodnie z nowym art. 328 (12) KSH akcje tej samej spółki nie mogą być zarejestrowane jednocześnie w rejestrze akcjonariuszy i depozycie papierów wartościowych. Dlatego w takim przypadku wszystkie akcje powinny być zarejestrowane w KDPW.
Czy strona internetowa musi być zgłoszona w KRS?
Tak, stronę internetową powinno się zgłosić do KRS.
Czy posiadanie świadectwa rejestrowego jest konieczne do uczestniczenia w WZA?
Nie ma przepisu, który ograniczałby udowodnienie prawa uczestnictwa w walnym do okazania świadectwa rejestrowego. Wydaje się, że spółka może również samodzielnie ustalić stan akcjonariatu poprzez uzyskanie informacji z rejestru (taka informacja nie będzie miała waloru świadectwa rejestrowego).
Co zrobić jeśli akcje są zdeponowane w banku (zastaw na akcjach)? W jaki sposób wzywamy wtedy akcjonariusza?
Ta sytuacja wymagałaby bardzo szczegółowej analizy prawnej. Nowelizacja nie przewiduje wzywania innych podmiotów niż sami akcjonariusze, ale celem procesu wezwań jest zebranie wszystkich dokumentów akcji z rynku. Wydaje się, że kluczowe w tej sytuacji nie jest samo wezwanie banku do wydania dokumentu akcji, ale wprowadzenie odpowiednich zmian do umowy zastawniczej, które zabezpieczą interesy obu stron, zapewniając bankowi prawa wpisane do rejestru zamiast dokumentu akcji.
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu KNF prowadzenie rejestru akcjonariuszy jest formą rejestrowania instrumentów finansowych stanowiącą działalność maklerską wymagającą zezwolenia KNF. Czy powyższe oznacza, że podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy musi dysponować odrębnym zezwoleniem KNF na prowadzenie rejestru akcjonariuszy?
Nie ma odrębnego zezwolenia na prowadzenie rejestru akcjonariuszy, jednakże rejestry akcjonariuszy mogą prowadzić tylko te domy maklerskie, które posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej określonej w art. 69 ust. 4 pkt 1 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Aktualną listę domów maklerskich posiadających zezwolenie na prowadzenie działalności w tym zakresie można znaleźć na stronie KNF.
Czy Zarząd spółki będzie zobowiązany do publikowania na stronie internetowej informacji (ogłoszeń) o zwołaniu WZ przez akcjonariuszy w trybie art. 399 par. 3 KSH?
Ta kwestia może być problematyczna. Jeśli akcjonariusze zwołują walne poprzez ogłoszenie to takie ogłoszenie powinno być przez zarząd umieszczone również na stronie. Jednak w praktyce akcjonariusze nie mogą zmusić zarządu do publikacji ogłoszenia.
Czy nowelizację KSH (w zakresie konieczności prowadzenia odrębnej witryny internetowej dla akcjonariuszy) należy stosować w sytuacji, gdy spółka akcyjna ma tylko jednego akcjonariusza?
Nowelizacja wprowadzająca obowiązkową dematerializację akcji, nie przewiduje wyjątków od zasady prowadzenia strony internetowej i zamieszczania tam ogłoszeń dla akcjonariuszy (w tym również jedynego akcjonariusza).
Czy jeżeli akcjonariusze złożą akcje po wezwaniu to nadal trzeba ich zawiadamiać aby tylko spełnić warunki formalne?
Ustawa w obecnym kształcie nie przewiduje wyjątków od zasady pięciokrotnego wezwania. W niektórych przypadkach, tak jak i w tym, intuicyjnie dostrzega się, że przeprowadzanie wszystkich pięciu wezwań jest niezgodne z wykładnią celowościową przepisów. Jednakże należy pamiętać, że w polskim porządku prawnym istnieje swoisty prymat wykładni literalnej, w związku z czym nie można arbitralnie stwierdzić czy i kiedy występują odstępstwa od obowiązku pięciokrotnego wezwania.
Jeśli spółka ma taką stronę, ale nie zgłosiła jej jeszcze do KRS i zamierza to zrobić dopiero przy pierwszym wniosku do KRS (nie później niż do 30 czerwca 2020), to czy to jest prawidłowe? Czy też już podlega sankcji?
Co do zasady każdy wpis do KRS powinien nastąpić w terminie 7 dni od zaistnienia okoliczności stanowiących podstawę wpisu. Brak wpisu może spowodować tzw. postępowanie przymuszające sądu rejestrowego, gdzie sąd będzie zmuszał zarząd do złożenia wniosku i ewentualnie zakładał grzywnę na członków zarządu.
Czy spółka akcyjna, która ma jednego akcjonariusza musi wzywać 5-cio krotnie tego akcjonariusza do złożenia dokumentów akcji, jeśli już po pierwszym wezwaniu je złoży?
Ustawa w obecnym kształcie nie przewiduje wyjątków od zasady pięciokrotnego wezwania. W niektórych przypadkach, tak jak i w tym, intuicyjnie dostrzega się, że przeprowadzanie wszystkich pięciu wezwań jest niezgodne z wykładnią celowościową przepisów. Jednakże należy pamiętać, że w polskim porządku prawnym istnieje swoisty prymat wykładni literalnej, w związku z czym nie można arbitralnie stwierdzić czy i kiedy występują odstępstwa od obowiązku pięciokrotnego wezwania.
Czy należy zarejestrować adres głównej strony internetowej, czy dokładnie końcowy adres podstrony z ogłoszeniami ? Czy wykorzystuje się do tego wzór wniosku o rejestrację strony internetowej KRS, który funkcjonuje (KRS-Z3 - aktualizacja wpisu)?
Należy zarejestrować adres główny strony internetowej, tj. adres strony, której prowadzanie jest wymagane na podstawie art. 5 par. 5 KSH. Rejestracji w KRS dokonuje się na zasadach dotychczasowych, tj. przez formularz KRS-Z3.
Jak wygląda ewentualna zmiana domu maklerskiego prowadzącego RA?
Zmiana domu maklerskiego prowadzącego rejestr akcjonariuszy, a tym samym rozwiązanie umowy na prowadzenie takiego rejestru jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem zawarcia nowej umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy. Należy pamiętać, że zawarcie umowy z nowym DM również podlega ograniczeniom ustawowym analogicznym do tych mających zastosowanie w przypadku pierwszej umowy. O tej kwestii wspominamy również w naszym webcaście.
Czy nie widzicie Państwo konfliktu interesów w takim stanie faktycznym gdzie rejestr prowadzi Notariusz, który jednocześnie obsługuje Spółkę i jest obecny na Walnym Zgromadzeniu?
Na początku należy zaznaczyć, że rejestr akcjonariuszy może prowadzić notariusz wyłącznie w przypadku prostej spółki akcyjnej. W tej kwestii należy zaczekać na interpretacje przedstawione organy samorządu notarialnego, które najpewniej zostaną wkrótce przedstawione i nieformalnie ustanowią praktykę rynkową w tym zakresie.
Czy strona internetowa spółki powinna zawierać formularz kontaktowy dla akcjonariuszy?
Nie ma takiego ustawowego obowiązku. Zgodnie z treścią nowelizacji wprowadzającej obowiązkową dematerializację akcji, spółki prowadzą własne strony internetowe i zamieszczają także na tych stronach, w miejscach wydzielonych na komunikację z akcjonariuszami, wymagane przez prawo lub ich statuty ogłoszenia pochodzące od spółek. W związku z powyższym można stwierdzić, że ustawa precyzuje jedynie komunikację spółki z akcjonariuszami, a nie na odwrót.
Czy rejestr może prowadzić notariusz. Zdaje się że KSH wprost dopuszcza taką możliwość?
Rzeczywiście KSH dopuszcza taką możliwość, jednak jedynie dla prostych spółek akcyjnych. W związku z opóźnieniem wejścia w życie nowelizacji wprowadzającej ten typ spółki do polskiego porządku prawnego, odwołania do dematerializacji akcji prostych spółek akcyjnych były bardzo ograniczone, o czym wspominaliśmy w webcaście „Obowiązkowa dematerializacji akcji. Jakie zmiany wprowadza nowe prawo”.
Czy ma to być równe 7 dni przed WZA?
Zakładamy, że pytanie dotyczy terminu przed którym należy jako akcjonariusz być zarejestrowanym w rejestrze akcjonariuszy, aby wykonywać prawo głosu na WZA. W takim wypadku należy wskazać, że termin, w którym powinno się być zarejestrowanym w rejestrze akcjonariuszy to co najmniej tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia. Jednocześnie nie można być przed tą datą z rejestru wykreślonym. Termin ten obliczany jest zgodnie z zasadami wynikającymi z Kodeksu Cywilnego. np. jeżeli walne zgromadzenie odbywa się 14 lutego 2020 r. w piątek, akcjonariusz, aby być uprawnionym do udziału w nim powinien być wpisany do rejestru akcjonariuszy najpóźniej 7 lutego 2020 r. (piątek).
Co oznacza wypłata dywidendy za pośrednictwem rejestru? Jak to w praktyce miałoby wyglądać?
Wypłata dywidendy jest dokonywana przez podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy na podstawie danych akcjonariuszy zawartych w rejestrze oraz uchwały o wypłacie dywidendy. Szczegóły dotyczące tej procedury będą uzależnione od warunków umowy zawartej między spółką, a podmiotem prowadzącym rejestr. W praktyce spółka mogłaby przelewać dywidendę do podmiotu prowadzącego rejestr, a ten podmiot dokonywałby przelewów do poszczególnych akcjonariuszy zgodnie z informacjami wskazanymi w rejestrze.