Praktyczny poradnik po przepisach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy

Ustawa reguluje m.in. kwestie legalności pobytu, zatrudnienia oraz dostępu do edukacji, świadczeń socjalnych oraz opieki medycznej osób przybywających z Ukrainy. Ustawa została znowelizowana w dniu 23 marca 2022 r. poprzez zniesienie wymogu przybycia do Polski bezpośrednio z Ukrainy po 24 lutego 2022 r.

Poniżej przedstawiamy praktyczny poradnik, w którym opisujemy najważniejsze kwestie związane z tą Ustawą:

Do przekroczenia polsko-ukraińskiej granicy po 24 lutego 2022 r. wystarczy dowolny dokument potwierdzający tożsamość. Może to być paszport (biometryczny lub „wewnętrzny”), akt urodzenia, prawo jazdy etc. Nie ma znaczenia czy dokument jest nadal ważny.

W wyjątkowych przypadkach, osoby wjeżdżające do Polski z Ukrainy będą wpuszczane również bez dokumentu.

Osoby przybywające z Ukrainy zwolnione są z obowiązku odbycia kwarantanny oraz okazania negatywnego wyniku testu w kierunku SARS-CoV2.
 

Ochroną czasową objęci są:

• Wszyscy obywatele Ukrainy,
• Małżonkowie obywateli Ukrainy niezależnie od posiadanego obywatelstwa,
• Obywatele państw trzecich korzystający w Ukrainie z ochrony międzynarodowej wraz z rodziną,
• Obywatele państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed 24 lutego 2022 r. legalnie przebywali w Ukrainie na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim, i którzy nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do kraju pochodzenia,

którzy przybyli na terytorium Polski po 24 lutego 2022 r. i zostali zarejestrowani przez Straż Graniczną podczas przekraczania granicy.

Oznacza to, że ich pobyt w Polsce jest legalny od momentu przekroczenia granicy. Nie jest wymagana żadna dalsza rejestracja ani zezwolenie.

Jeśli przekroczenie granicy nie zostało zarejestrowane przez Straż Graniczną, należy złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL w terminie 60 dni od dnia wjazdu do Polski, wówczas pobyt zostanie zarejestrowany.

Ochrona czasowa zostaje udzielona na okres 18 miesięcy, począwszy od 24 lutego 2022 r., czyli do 24 sierpnia 2023 r. Legalny pobyt będzie mógł zostać przedłużony.

Tak, zaświadczenie potwierdzające korzystanie z ochrony czasowej wydaje na żądanie zainteresowanego Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

W celu uzyskania zaświadczenia należy udać się do siedziby Urzędu do Spraw Cudzoziemców znajdującej się pod adresem ul. Taborowa 33, 02-699 Warszawa lub do delegatury urzędu w Białej Podlaskiej przy ul. Dokudowskiej 19. Posiadanie zaświadczenia nie jest konieczne.

Istnieje także możliwość rejestracji on-line w celu zgłoszenia chęci otrzymania zaświadczenia – formularz jest dostępny TUTAJ. Po rejestracji cudzoziemiec zostanie poinformowany o miejscu i terminie otrzymania dokumentu.

Formularz rejestracyjny dostępny jest w czterech wersjach językowych: polskiej, angielskiej, ukraińskiej oraz rosyjskiej.

Tak, jednak wyjazd na dłużej niż miesiąc jest równoznaczny z utratą ochrony czasowej.

Obywatele Ukrainy, którzy wjechali do Polski po 24 lutego 2022 r. mogą złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy nie wcześniej niż 9 i nie później niż 18 miesięcy od 24 lutego 2022 r.

Uwaga: wnioski składane przed upływem 9 miesięcy nie będą rozpatrywane.

Zezwolenie na pobyt czasowy zostanie wydane na 3 lata od dnia wydania decyzji. Będzie ono również umożliwiało legalne wykonywanie pracy na w Polsce.
 

Wizy i zezwolenia na pobyt czasowy obywateli Ukrainy, których ważność wygaśnie po 24 lutego 2022 r. są automatycznie przedłużane do końca 2022 roku. Przedłużony dokument nie uprawnia jednak do przekraczania granicy.

Wydłużeniu o 18 miesięcy z mocy prawa podlegają:

•  termin do opuszczenia terytorium RP,
• termin dobrowolnego powrotu,
• karta pobytu,
• polskie dokumenty tożsamości obywatela Ukrainy,
• zgoda na pobyt tolerowany,
• pobyt na podstawie wizy Schengen,
• pobyt na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen,
• dokument pobytowy wydany przez właściwy organ innego państwa obszaru Schengen zezwalający obywatelowi państwa trzeciego na legalny pobyt,
• pobyt w ramach ruchu bezwizowego.

Wniosek o nadanie numeru PESEL można złożyć w najbliższym (dowolnym) urzędzie gminy na terenie całego kraju. Wzór wniosku o nadanie numeru PESEL w wersji dwujęzycznej: ukraińsko-polskiej lub rosyjsko-polskiej dostępny jest tutaj: https://mc.bip.gov.pl/ogloszenia/wzor-wniosku-o-nadanie-numeru-pesel-w-zwiazku-z-konfliktem-na-ukrainie.html
Wniosek można również dostać bezpośrednio w urzędzie gminy.

Przy składaniu wniosku o nadanie numeru PESEL trzeba okazać dokument potwierdzający tożsamość, na podstawie którego przekroczono granicę, np.:

• paszport biometryczny,
• ukraiński paszport wewnętrzny,
• Kartę Polaka,
• lub inny dokument ze zdjęciem umożliwiający ustalenie tożsamości,
• w przypadku osób poniżej 18. roku życia – dokument potwierdzający urodzenie.

Można okazać również dokument, który został unieważniony, jeśli potwierdza on tożsamość osoby składającej.

W przypadku braku dokumentów trzeba będzie złożyć oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Zdjęcie

Do wniosku niezbędne jest również zdjęcie, przy czym niektóre urzędy gminy zapewniają możliwość nieodpłatnego wykonania takiej fotografii.

Fotografia powinna spełniać wymogi takie, jak do dowodu osobistego, tj. być kolorowa, o wymiarach 35x45 mm, wykonana na jednolitym jasnym tle, z równomiernym oświetleniem, obejmująca wizerunek osoby od wierzchołka głowy do górnej części barków – tak, aby twarz zajmowała 70-80% fotografii.

Odciski palców

Podczas składania wniosku pobiera się odciski palców od osoby (powyżej 12. roku życia), której dotyczy wniosek.

Wniosek o PESEL dla dziecka

Dziecko do 12. roku życia nie musi być obecne przy składaniu wniosku — z wyjątkiem sytuacji, w której jego tożsamość będzie ustalana na podstawie oświadczenia. Wniosek w imieniu dziecka może złożyć jedno z rodziców, opiekun, kurator, opiekun tymczasowy ustanowiony przez sąd opiekuńczy lub osoba sprawująca faktyczną pieczę nad dzieckiem.

Procedura nadania jednego numeru PESEL z pobraniem odcisków może trwać ponad 30-40 minut. Wnioskodawca otrzyma wydruk potwierdzający nadanie numeru PESEL. Wszystkie osoby, które z jakiegoś powodu nie będą mogły otrzymać nr PESEL w dniu złożenia wniosku, zostaną umówione na kolejne dni na określone godziny.

Nadanie numeru PESEL jest bezpłatne.
 

Wszyscy obywatele Ukrainy przebywający legalnie w Polsce mogą zostać zatrudnieni przez pracodawców zarejestrowanych Polsce. Nie jest wymagane żadne dodatkowe zezwolenie.

Uwaga: pracodawca musi zgłosić fakt zatrudnienia w ciągu 14 dni od podjęcia pracy za pośrednictwem portalu praca.gov.pl: Zatrudnianie cudzoziemców - Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy.

Informacje dotyczące pracownika, które pracodawca musi przekazać urzędowi to: imię i nazwisko, data urodzenia, płeć, obywatelstwo, dane dokumentu pozwalającego ustalić tożsamość i numer PESEL (o ile został nadany, PESEL nie jest wymagany do podjęcia zatrudnienia).

Tak, obywatele Ukrainy mają prawo podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce na takich samych zasadach jak Polacy. Jedynym warunkiem jest posiadanie numeru PESEL oraz rejestracja prowadzonej działalności na portalu CEIDG. Warto mieć w tym celu Profil Zaufany.

Profil zaufany jest to środek identyfikacji elektronicznej, wykorzystywany do kontaktów z administracją publiczną. Umożliwia on potwierdzenie tożsamości w systemach elektronicznej administracji oraz złożenie podpisu zaufanego.

Profil Zaufany można założyć za pomocą:

1. formularza online dostępnego po linkiem Rejestracja użytkownika przez formularz online - Profil zaufany (pz.gov.pl), a następnie potwierdzonego osobiście (w urzędzie skarbowym, urzędzie wojewódzkim lub innym podmiocie potwierdzającym, który można wyszukać tutaj: Punkty potwierdzające - Profil zaufany (pz.gov.pl)) lub online za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
2. konta internetowego - bankowego lub Poczty Polskiej – wykaz podmiotów, które mogą potwierdzać tożsamość (najczęściej banki) są dostępne pod linkiem: Rejestracja w profilu zaufanym profilem bankowym lub innym dostawcą - Profil zaufany (pz.gov.pl)
3.  e-dowodu (dowodu osobistego z tzw. warstwą elektroniczną).

Obywatel Ukrainy może ubiegać się o szereg świadczeń wspierających. Większość z nich przysługuje na zasadach takich jak Polakom. Nie jest konieczne spełnianie warunku posiadania karty pobytu z adnotacją "dostęp do rynku pracy".

Ustalając prawo do świadczeń rodzinnych uzależnionych od kryterium dochodowego, przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który nie przebywa w Polsce.

Prawo do świadczeń ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął dany wniosek, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym obywatel Ukrainy lub jego dziecko zostali wpisani do rejestru PESEL.

Do świadczeń tych należą w szczególności:

Jednorazowe świadczenie w wysokości 300 zł

Każdemu Ukraińcowi przybywającemu do Polski przysługuje jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Warunkiem ubiegania się o świadczenie jest posiadanie numeru PESEL.
Wniosek składa się w urzędzie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce pobytu. W Warszawie przyjmowane są w urzędach dzielnic oraz ośrodkach pomocy społecznej.

Świadczenia rodzinne

Ukraińcy mogą ubiegać się o świadczenia rodzinne, do których należą:

1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
2. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,
3. świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy,
4. zasiłek dla opiekuna,
5. świadczenie rodzicielskie.

Prawo do świadczeń nie jest uzależnione od karty pobytu z adnotacją "dostęp do rynku pracy".

Przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Odpowiednie wnioski dot. świadczeń rodzinnych składa się w danym urzędzie gminy lub miasta.

Szczegóły: https://www.gov.pl/web/rodzina/rodzaje-i-wysokosc-swiadczen-rodzinnych-kryteria-uzyskania

Świadczenie wychowawcze (500+)

Rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę.

Szczegóły: Strona główna - ZUS ; Інформація для громадян України - Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych - ZUS

Świadczenie Dobry Start

Świadczenie dobry start przysługuje raz w roku na dziecko uczące się w szkole, aż do ukończenia przez nie 20. roku życia. Na dziecko niepełnosprawne, uczące się w szkole, świadczenie przysługuje do ukończenia przez nie 24. roku życia.

Szczegóły: Strona główna - ZUS ; Інформація для громадян України - Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych - ZUS

Rodzinny kapitał opiekuńczy

Rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO) przysługuje na dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca. Świadczenie to nie zależy od dochodu rodziny i wyniesie w sumie do 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko.

Szczegóły: Strona główna - ZUS ; Інформація для громадян України - Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych - ZUS

Dofinansowanie pobytu w żłobku

Od 1 kwietnia 2022 r. będzie można złożyć do ZUS wniosek o dofinansowanie obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny.

Szczegóły: Strona główna - ZUS ; Інформація для громадян України - Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych - ZUS

Świadczenia z pomocy społecznej

Do świadczeń tych należą w szczególności:

1. zasiłki: stałe, okresowe, celowe i specjalne celowe;
2. usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy.

Ubiegając się o świadczenia z pomocy społecznej składa się oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej.

Szczegóły: Skorzystaj z pomocy społecznej - Gov.pl - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Przydatne linki i numery telefonów

• Site for citizens of Ukraine - Site for citizens of Ukraine - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
• Інформація для громадян України - Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych - ZUS
• #PomagamUkrainie
• Цілодобова лінія допомоги потерпілим для біженців з України українською мовою - Сайт для громадян України - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
• Юридична допомога - Сайт для громадян України - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Nie ma szczególnych wymogów dotyczących najmu mieszkań przez obywateli Ukrainy. Najem może przybrać formę najmu tradycyjnego lub najmu okazjonalnego. Najem okazjonalny jest bardziej sformalizowany i daje wynajmującemu mieszkanie szersze uprawnienia.

Przy zawieraniu umowy najmu okazjonalnego lokalu przez obywatela Ukrainy uciekającego przed wojną wyłączony jest wymóg wskazania przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku eksmisji oraz złożenia oświadczenia władającego lokalem o zgodzie na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu.

W celu uniknięcia wątpliwości, umowa najmu tradycyjnego powinna być sporządzona na piśmie, choć nie jest to obowiązkowe. W przypadku umowy najmu okazjonalnego forma pisemna jest koniecznością, przy czym oświadczenie najemcy o dobrowolnym poddaniu się eksmisji musi zostać złożone przed notariuszem.

Tak. Obywatelem Ukrainy, których pobyt w Polsce jest uznawany za legalny w świetle przepisów Ustawy, przysługuje dostęp do bezpłatnej opieki medycznej, w takim samym zakresie i na takich samych zasadach co obywatelom Polski.

Ze świadczeń finansowanych ze środków publicznych zostały wyłączone leczenie uzdrowiskowe, rehabilitacja uzdrowiskowa, prawo do leczenia za granicą oraz zwrot środków za leczenie za granicą.
 

Uchodźcy z Ukrainy mogą korzystać m.in. z porad lekarzy rodzinnych i lekarzy specjalistów (udzielających świadczeń w ramach umowy z NFZ) oraz wykonywać badania diagnostyczne zlecone przez tych lekarzy.

Ponadto, osoby takie mogą zostać poddane leczeniu szpitalnemu, jeśli jest to uzasadnione ich stanem zdrowia oraz skorzystać z refundacji leków i zaopatrzenia w wyroby medyczne. Są one także uprawnione do szczepień przeciwko COVID-19 oraz szczepień w ramach programu szczepień ochronnych.

Dodatkowo, uchodźcy mogą skorzystać z bezpłatnej pomocy psychologicznej. Jest ona zapewniana przez poszczególne gminy.
 

Aby skorzystać ze świadczeń opieki medycznej w Polsce, obywatel Ukrainy musi wskazać swój numer PESEL (jeśli taki już uzyskał) lub posiadać dokument potwierdzający jego legalny pobyt na terenie Polski np. paszport ze stemplem Straży Granicznej RP.

Świadczenia udzielane są przez szpitale i przychodnie, które mają podpisane kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia. W razie potrzeby odbycia wizyty u lekarza specjalisty czy wykonania badań diagnostycznych, tak jak w przypadku obywateli polskich niezbędne jest uzyskanie odpowiedniego skierowania.

Także realizacja recept na leki refundowane odbywa się na zasadach analogicznych jak w przypadku obywateli polskich. Jeśli uchodźca z Ukrainy nie posiada jeszcze numeru PESEL, elektroniczną receptę zrealizuje w aptece na podstawie wydruku informacyjnego e-recepty z kodem paskowym, który powinien otrzymać od lekarza wystawiającego taką receptę.

Bezpłatne zaczepienia przeciwko COVID-19 są dostępne zarówno dla dzieci (od 5 roku życia), jak i osób dorosłych.

Są one realizowane w punktach szczepień na terenie całego kraju, preparatami szczepionkowymi dostępnymi w Polsce.

Szczepieniu mogą poddać się osoby w ogóle niezaszczepione jak i te, które chcą przyjąć dawkę przypominającą. Informacje o zalecanych schematach szczepienia (także w języku ukraińskim) znajdują się na stornie Ministerstwa Zdrowia pod adresem: https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-w-sprawie-doprecyzowania-schematow-szczepien-przeciwko-covid-19-dla-osob-z-ukrainy.

Informacje odnośnie pomocy medycznej udzielane są:

(a) Na bezpłatnej infolinii po numerem telefonu 800 190 590 (infolinia obsługiwana jest całodobowo, także w języku ukraińskim)

(b) Na Teleplatformie Pierwszego Kontaktu, gdzie poza godzinami pracy Podstawowej Opieki Zdrowotnej (czyli w nocy, w weekendy i święta) można uzyskać pomoc medyczną przez telefon. W tym celu należy zadzwonić po numer telefonu 800 137 200 lub wypełnić formularz dostępny także w języku ukraińskim na stronie https://www.gov.pl/web/zdrowie/tpk

(c) Na stornie Narodowego Funduszu Zdrowia pod adresem: https://www.nfz.gov.pl/

(d) Na stronie Ministerstwa Zdrowia pod adresem: https://www.gov.pl/web/zdrowie

Tak. Nauka w Polsce jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia.

Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia.

Oznacza to, że jeśli dziecko jest w wieku szkolnym – powinno realizować obowiązek szkolny.
 

Dzieci niebędące obywatelami polskimi mogą korzystać z nauki i opieki we wszystkich typach publicznych przedszkoli i szkół do ukończenia 18 roku życia lub ukończenia szkoły ponadpodstawowej na warunkach dotyczących obywateli polskich. Mogą korzystać również ze szkół prywatnych, co będzie wiązało się co do zasady z obowiązkiem uiszczenia czesnego.

Nauka w polskiej szkole jest co do zasady bezpłatna. Czesne będzie trzeba zapłacić za niepubliczne szkoły i przedszkola.

Uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy przewiduje możliwość dofinansowania opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (dla dzieci w wieku do lat 3), jeżeli obywatel Ukrainy zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
 

Uczniom mogą być przyznawane, między innymi, świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym, tj. stypendium szkolne oraz zasiłek szkolny (na zasadach określonych w ustawie o systemie oświaty).

Świadczenia przyznaje wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta), na terenie której przebywa osoba ubiegająca się o te świadczenia.

Stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie. Jest ono przyznawane na okres nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż 10 miesięcy w danym roku szkolnym, w formie:

1) całkowitego lub częściowego pokrycia kosztów udziału w zajęciach edukacyjnych, w tym wyrównawczych, wykraczających poza zajęcia realizowane w szkole w ramach planu nauczania, a także udziału w zajęciach edukacyjnych realizowanych poza szkołą;

2) pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym, w tym w szczególności zakupu podręczników;

3) świadczenia pieniężnego, jeśli organ przyznający stypendium uzna, że udzielenie stypendium w formach (1) i (2) nie jest możliwe.

Zasiłek szkolny może być przyznany uczniowi znajdującemu się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, w formie świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych z procesem edukacyjnym lub w formie pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym.

Zasiłek przyznawany jest raz lub kilka razy w roku, niezależnie od otrzymywanego stypendium szkolnego.

Ustalając prawo do świadczenia przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który, zgodnie z oświadczeniem osoby ubiegającej się o te świadczenia, nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
 

W pierwszej kolejności wystarczający będzie kontakt z wybraną przez rodzica szkołą, a następnie złożenie wniosku o przyjęcie do niej dziecka. Decyzję o przyjęciu dziecka do placówki podejmuje dyrektor.

Co do zasady przy przyjmowaniu do szkół obowiązuje tzw. rejonizacja – dziecko zostanie przyjęte do szkoły, która znajduje się w pobliżu jego miejsca zamieszkania.

Informacje o rejonach szkół najłatwiej uzyskać w samej szkole, w wydziale oświaty urzędu gminy (miasta, dzielnicy) odpowiednim ze względu na miejsce zamieszkania lub w odpowiednim terytorialnie kuratorium oświaty.
 

Szkoła podstawowa, w rejonie której mieszka obywatel Ukrainy z dzieckiem, ma obowiązek przyjąć dziecko do szkoły. W przypadku pozostałych szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych dziecko zostanie przyjęte w zależności od tego, czy w szkole są wolne miejsca.

Jeżeli w wybranej szkole nie ma miejsc w danej klasie, obywatel Ukrainy powinien skontaktować się z urzędem gminy, w której mieszka. Gmina wskaże szkoły z wolnymi miejscami, w której dziecko będzie mogło się uczyć.
 

Uczeń przybywający z Ukrainy jest kwalifikowany do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr oraz przyjmowany do szkoły na podstawie dokumentów potwierdzających dotychczasową naukę dziecka, tj. świadectwa ukończenia klasy i szkoły, zaświadczenia o zdanych egzaminach itd.

Jeśli uczeń nie posiada dokumentów, wystarczające będzie pisemne oświadczenie, w którym wskazana zostanie suma ukończonych przez dziecko lat nauki wraz ze wskazaniem szkoły, do której do tej pory uczęszczało. Uwzględniony zostanie wiek ucznia oraz opinia rodzica.

W praktyce, szkoły wymagają również aktu urodzenia dziecka przetłumaczonego przysięgle na język polski.
 

Uczniowie będący obywatelami ukraińskimi, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do, między innymi:

1) dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego;

2) pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły (nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy);

3) korzystania z dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania organizowanych przez organ prowadzący szkołę, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy.

Oddział przygotowawczy

Dla uczniów z Ukrainy, którzy wymagają dostosowania procesu kształcenia do ich potrzeb i możliwości edukacyjnych, a także dostosowania formy organizacyjnej wspomagającej efektywność ich kształcenia, organ prowadzący szkołę może zorganizować w szkole oddział przygotowawczy.

Nauka języka i kultury kraju pochodzenia

Dla młodych obywateli Ukrainy, podlegających obowiązkowi szkolnemu, placówka dyplomatyczna lub konsularna Ukrainy działająca w Polsce albo stowarzyszenie kulturalno-oświatowe narodowości ukraińskiej mogą organizować w szkole, w porozumieniu z dyrektorem szkoły i za zgodą organu prowadzącego, naukę języka i kultury kraju pochodzenia. Szkoła udostępnia nieodpłatnie pomieszczenia i pomoce dydaktyczne.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

Ukraińska młodzież ucząca się może tez liczyć na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w polskich palcówkach oświatowych.

Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat.

Dzieci w wieku 3-5 lat mają prawo, lecz nie muszą, korzystać z wychowania przedszkolnego. W praktyce większość dzieci w Polsce w tym wieku uczęszcza jednak do przedszkola.

Dziecko w wieku 6 lat jest już obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne, co oznacza, że sześciolatek z Ukrainy musi obowiązkowo iść do przedszkola lub oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej.
 

Nie ma takiego obowiązku. Konto w polskim banku będzie jednak przydatne do złożenia wniosku, np. o świadczenie 500+. Konto przyda się również w momencie legalnego zatrudnienia w Polsce w celu wypłaty wynagrodzenia (co do zasady wypłata wynagrodzenia w Polsce jest dokonywana na wskazany przez pracownika rachunek płatniczy, chyba że pracownik złożył wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych).

Nie ma jednolitych zasad zakładania konta. Każdorazowo bank ustala własne zasady. W większości banków jest możliwość założenia konta online, bez konieczności przychodzenia do oddziału. Każdorazowo należy sprawdzić stronę konkretnego banku. Niektóre banki przewidziały w największych miastach Polski możliwość obsługi w języku ukraińskim w wybranych placówkach.

Co do zasady, podstawowym dokumentem umożliwiającym założenie konta będzie paszport a nawet ukraiński dowód osobisty.

Część banków odformalizowała procedurę zakładania konta i nie wymaga od ukraińskich klientów udokumentowania adresu zamieszkania oraz uzyskiwania dochodów w Polsce. Niektóre banki zdecydowały się również na przygotowanie specjalnych, preferencyjnych ofert (zwolnienie z opłat za prowadzenie konta, darmowa wypłata gotówki z bankomatów).