Nowelizacja Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy weszła w życie

Najistotniejsze zmiany zapisane w Nowelizacji Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy:

• Tak jak wcześniej zapowiadano, data 24 sierpnia 2023 r. staje się datą graniczną ważności dotychczas posiadanych przez obywateli Ukrainy wiz i zezwoleń (automatyczne przedłużenie).
• Od 1 kwietnia 2023 r. dla obywateli Ukrainy, posiadających PESEL ze statusem UKR, stanie się możliwe złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zezwolenia na pobyt i pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (EU Blue Card) lub prowadzenia działalności gospodarczej.
• W postępowaniu o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, obywatele Ukrainy traktowani są w sposób szczególny; nawet w przypadku braku przesłanki pobytu czy też istniejących przesłanek do odmowy udzielenia zezwolenia, zostanie ono udzielane na okres 1 roku.
• Nadal obowiązywać będą regulacje, dające obywatelom Ukrainy wolny dostęp do rynku pracy w Polsce, pod warunkiem legalnego pobytu. Istotna jest każdorazowa konieczność poinformowania Urzędu Pracy o podjęciu zatrudnienia w ciągu 14 dni.
• W znowelizowanej ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy wskazano wprost, że jej beneficjentami nie mogą być obywatele Ukrainy, którzy korzystają z ochrony czasowej na terenie innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, przyznanej z powodu działań wojennych, prowadzonych na terytorium Ukrainy.
• Status UKR zostaje automatycznie anulowany w przypadku korzystania lub nabycia ochrony czasowej w innym państwie członkowskim.
• Wniosek o nadanie numeru PESEL dla obywateli Ukrainy opuszczających terytorium tego kraju w związku z wojną i wnioskujących o objęcie ochroną czasową w Polsce, musi zostać złożony w terminie 30 dni od daty wjazdu. Ukraińcy, którzy wjechali do Polski przed 28 stycznia 2023 r. i nie dokonali rejestracji w urzędzie gminy lub miasta mają czas na złożenie wniosku do 26 lutego 2023 r.
• Nadal możliwa jest utrata statusu UKR i tym samym ochrony w Polsce, w przypadku wyjazdu z Polski na okres powyżej 30 dni.
• Znowelizowana specustawa ukraińska sankcjonuje diia.pl jako elektroniczny dokument uprawniający jej beneficjentów do przekraczania granicy oraz podróżowania w ramach UE.
• Zmiany w specustawie ukraińskiej przedłużają także większość ułatwień i zwolnień podatkowych obowiązujących dotychczas do 31 grudnia 2022 r. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Przedłużone rozwiązania będą obowiązywać do 31 grudnia 2023 r. z mocą wsteczną od 1 stycznia 2023 r.
• Uchodźcy z Ukrainy objęci nowelizacją Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy nadal będą mogli (do 31 grudnia 2023 r.) zadeklarować posiadanie ośrodka interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) w Polsce na podstawie pisemnego oświadczenia, co z kolei jest jednym z warunków uznania za osobę posiadającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce (tzw. rezydent podatkowy).
• Pomoc humanitarna otrzymana przez obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 r., w związku z toczącym się tam konfliktem zbrojnym, otrzymana w okresie 1 stycznia – 31 grudnia 2023 r. będzie w dalszym ciągu podlegała zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pozostałe zmiany w ramach nowelizacji Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy

Co ważne, nowelizacja specustawy ukraińskiej uchyla także z dniem 24 sierpnia 2023 r. obowiązujące wcześniej tzw. przepisy covidowe, przedłużające ważność wiz i zezwoleń wszystkich cudzoziemców przebywających w Polsce. Przywrócone zostają zatem zasady obowiązujące przed stanem epidemii, zgodnie z którymi o kolejne zezwolenie na pobyt wnioskować należy najpóźniej w ostatnim dniu jego ważności.

Warto dodać, że przedłużone zostało do 24 sierpnia 2023 r. obowiązywanie przepisów uniemożliwiających wnoszenie ponagleń oraz zażaleń na bezczynność i przewlekłość organu, a także zawieszenie ustawowych terminów administracyjnych związanych z wnioskami o udzielenie pobytu dla wszystkich cudzoziemców.

Znowelizowane przepisy Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy odpowiadają na pojawiające się wątpliwości, dotyczące statusu tych obywateli objętych ochroną czasową w krajach UE oraz okresu, w jakim uciekający przed wojną obywatele Ukrainy, mogą przebywać w Polsce legalnie. Jedną z najistotniejszych zmian, jest umożliwienie złożenia wniosków na pobyt czasowy przez objętych specustawą ukraińską obywateli Ukrainy pracujących w Polsce. Doprecyzowane zostały także przepisy dotyczące uzyskania, utraty oraz ponownego nabycia statusu UKR.