Kiedy podatnik powinien stosować wartość rynkową budowli?

Stan na 2017 rok

W stanie prawnym obowiązującym w 2017 roku przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości w przypadku elektrowni wiatrowych nie były wyłącznie ich części budowlane (wieża oraz fundament), ale także elementy techniczne wprost wymienione w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (UoIEW), tj. wirnik z zespołem łopat, zespół przeniesienia napędu, generator prądotwórczy, układy sterowania i zespół gondoli wraz z mocowaniem i mechanizmem obrotu. Kwestię tę przesądził skład siedmiu sędziów NSA w wyroku z dnia 22 października 2018 r. (sygn. akt II FSK 2983/17).
 

Wartość początkowa czy rynkowa

Przedmiot aktualnych sporów nie dotyczył zatem zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych, lecz odnosił się do właściwego sposobu wyznaczenia podstawy opodatkowania. Chodziło zaś o dopuszczalność przyjęcia jako tej podstawy wartości rynkowej elektrowni wiatrowej określonej na dzień 1 stycznia 2017 roku z uwagi na brak możliwości ustalenia wartości początkowej tego obiektu oraz niedokonywania od niego odpisów amortyzacyjnych.

W stanie faktycznym rozpatrywanych spraw nie istniał bowiem ani pojedynczy środek trwały ani też grupa środków trwałych, które łącznie całkowicie odpowiadałyby zakresowi opodatkowania elektrowni wiatrowych w 2017 roku. Podatnicy wskazywali, że w ich rejestrze środków trwałych znajdowały się pozycje odpowiadające częściom budowlanym elektrowni wiatrowych oraz urządzeniom wiatrowym. Jednakże w wartości początkowych tych urządzeń zagregowane były nie tylko elementy techniczne wymienione w art. 2 pkt 2 UoIEW, ale również infrastruktura towarzysząca (np. oprogramowanie).

NSA w przywołanym na wstępie wyroku potwierdził, że w sytuacji jeżeli brak jest tożsamości pomiędzy budowlą a środkiem trwałym, od którego dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, to podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości powinna stanowić wartość rynkowa tego obiektu. Przepisy prawa podatkowego nie przewidują możliwości rekonstruowania wartości budowli poprzez jakiekolwiek operacje rachunkowe uwzględniające wartość początkową środków trwałych mogących wchodzić w skład tych przedmiotów opodatkowania. Ponadto NSA wskazał, że w analizowanej sytuacji ustalenie wartości rynkowej obiektu jest metodą prostszą i przez to bardziej obiektywną.
 

Kształtowanie się jednolitej linii – uniwersalny pogląd

W ostatnich latach przedsiębiorstwa z branży energii odnawialnej nieustannie zmagają się z wciąż aktualnymi wątpliwościami w zakresie opodatkowania posiadanych przez nie składników majątku. Kolejne ukazujące się orzeczenia potwierdzają przedstawione powyżej stanowisko w kwestii ustalania podstawy opodatkowania elektrowni wiatrowych (zob. m.in. wyroki NSA z dnia 15 stycznia 2020 r. o sygn. akt II FSK 352/18, z dnia 4 lutego 2020 r. o sygn. akt II FSK 2584/19 oraz z dnia 12 lutego 2020 r. o sygn. akt II FSK 796/18). Można mieć nadzieję, że na ostateczne ujednolicenie orzecznictwa sądowo-administracyjnego w zakresie omawianej wyżej kwestii.

Warto przy tym zauważyć, że nie tylko podmioty z branży elektroenergetycznej znajdują się w posiadaniu budowli, których nie można wprost odnieść do poszczególnych środków trwałych. Tym samym wnioski płynące z omawianego orzeczenia NSA mogą mieć wpływ na opodatkowanie majątku przedsiębiorstw działających również w innych sektorach gospodarki.

Współautorka:

Patrycja Świerczek, Praktykantka w Dziale Doradztwa Podatkowego