Wytyczne CSRD a ocena planów transformacji klimatycznej klientów korporacyjnych – jak mogą do tego podejść instytucje finansowe?

Biznesowe uzasadnienie wspierania klientów w ich transformacji klimatycznej wykracza jednak daleko poza aspekt regulacyjny. Instytucje finansowe, które skutecznie dostosowują swoje decyzje biznesowe do transformacji klientów, z większym prawdopodobieństwem unikną podejmowania zobowiązań finansowych, które niosą ze sobą nieprzewidziane koszty w przyszłości, unikną błędów, które mogłyby zagrozić ich perspektywom kredytowym, generować straty czy ograniczyć szanse związane ze zrównoważonym rozwojem. Takie działanie może również umożliwić im identyfikację możliwości finansowania oraz rozwój nowych produktów kredytowych, budowanie świadomości na temat nowych technologii oraz wzmacnianie relacji z klientami i inwestorami poprzez bliższą współpracę.

Z perspektywy instytucji finansowej, największym wyzwaniem we współpracy z klientami w obszarze transformacji klimatycznej, może okazać się ocena rzetelności przedstawionych planów transformacji, czyli na jakie aspekty należy zwrócić uwagę. Co prawda, pojawiają się nowe wytyczne (np.: Task Force on Climate-Related Financial Disclosures, Science-Based Target initative) oraz regulacje (np. CSRD), jednak w dalszym stopniu nie wyjaśniają, w jaki sposób należy ocenić plan transformacji klientów korporacyjnych.

Uwzględniając aktualne uwarunkowania rynkowe, można wskazać siedem przykładowych praktyk, które instytucje finansowe mogą uwzględnić przy ocenie planów transformacji klientów korporacyjnych.

Podstawowym wyzwaniem związanym z rzetelnością planów transformacji jest zakres kalkulacji śladu węglowego. Ślad węglowy powinien być policzony wg metodyki GHG Protocol dla wszystkich spółek oraz ich operacji. Dodatkowo należy uwzględnić emisję z Zakresu 1&2 (operacje własne) oraz Zakresu 3 (łańcuch dostaw) wg metodyki GHG Protocol (często plany transformacji ograniczają się do Zakresu 1&2, który zazwyczaj stanowi poniżej 40 proc. całkowitych emisji GHG). W ramach kalkulacji śladu węglowego w Zakresie 3 należy uwzględnić wszystkie kategorie, które mają zastosowanie w przypadku działalności danej organizacji (struktura może różnić się w zależności od branży).

Przy opracowywaniu planu transformacji, częstym podejściem jest wybór ostatniego roku finansowego jako rok bazowy dla celów dekarbonizacji. Faktycznie, jest to wybór najczęstszy, ale nie jedyny możliwy – jako rok bazowy można również przyjąć lata poprzednie, ale należy mieć na uwadze redukcję emisji osiągniętą względem poprzedniego roku finansowego, aby nie przyjmować planów transformacji, które zawierają cele już osiągnięte na przestrzeni lat historycznych.

Aby przeanalizować wiarygodność planów transformacji neutralności klimatycznej, instytucje finansowe muszą zdefiniować metodę nie tylko oceny celów długoterminowych, ale także ich celów pośrednich (krótko- i średnioterminowych). Jest to istotny aspekt w budowaniu wiarygodności i unikaniu ryzyka greenwashingu, ponieważ pokazuje realne zaangażowanie w podejmowanie konkretnych działań w najbliższym czasie. Cele pośrednie powinny obejmować maksymalnie pięcioletnią perspektywę (względem roku, w którym są definiowane), ale także obejmować działania, które firma planuje podjąć w ciągu najbliższego roku czy dwóch lat.

Instytucje finansowe powinny zwrócić uwagę na to, czy plany transformacji klientów dążą do osiągnięcia redukcji emisji w ujęciu absolutnym (względem roku bazowego), uwzględniając również organiczny wzrost skali działalności danego przedsiębiorstwa. Cele intensywnościowe (np. redukcja emisji o 60 proc. per m2) również mogą być dobrym rozwiązaniem, ale należy zwrócić uwagę, jakie mają przełożenie na redukcję emisji GHG w ujęciu absolutnym.

Instytucje finansowe będą opierać się przede wszystkim na ujawnionych przez przedsiębiorstwa informacjach o tym, w jaki sposób spodziewają się one wywiązać ze swoich zobowiązań klimatycznych, w oparciu o wewnętrzne polityki, procesy, produkty i usługi. Następnie będą musiały zdefiniować metody oceny wiarygodności tych planów.

Z perspektywy zawartości planu transformacji ważne, aby zawierały one dźwignie dekarbonizacji, wraz z przypisanym oczekiwanym poziomem redukcji emisji oraz nakładami finansowymi planowanymi w celu osiągnięcia celów krótko-, średnio- i długoterminowych, co jest również zgodne z zakresem wymaganych ujawnień w ramach CSRD.

Plany transformacji mogą być niezrealizowane, gdy nie zostaną przypisane właściwe odpowiedzialności (w tym na poziomie zarządów) lub gdy nie są dostosowane do procesów planowania finansowego. Instytucje finansowe powinny zwrócić uwagę, w jaki sposób korporacje włączają plan transformacji do ram zarządzania ryzykiem i ogólnej strategii biznesowej, w tym budżetowania i planów inwestycyjnych. W ramach tego procesu podmioty powinny określić procent wydatków na działania związane z dekarbonizacją w stosunku do jej kosztów operacyjnych i inwestycji kapitałowych (w procesie oceny, pomocne będzie zastosowanie regulacji Taksonomii UE). Ponadto powinni oni przeanalizować wynagrodzenie kadry kierowniczej i jej powiązanie ze wdrożeniem planów transformacji, jako że może to być źródło informacji na temat rzeczywistych intencji korporacji w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Co do zasady, podmioty nie powinny uwzględniać kompensacji emisji (ang. Carbon offsets) w swoich krótko- i średnioterminowych celach. Kompensacje mogą być uwzględniane w odniesieniu do emisji rezydualnych w celach neutralności klimatycznej tylko wtedy, gdy osiągnięto wystarczającą redukcję emisji (90% lub więcej).

Powyższe obszary nie są jedynymi, na które należy zwrócić uwagę, ale w pewnym stopniu są w stanie pokazać złożoność tematu i zakres wyzwań, które należy uwzględnić przy analizie planów transformacji klimatycznej przedsiębiorstw. Aby instytucje finansowy mogły aktywnie identyfikować możliwości finansowania związanego z transformacją klimatyczną, niezbędne jest, aby działy sprzedaży zostały wzmocnione kompetencjami z obszaru ESG, co pomoże wejść w merytoryczny dialog z klientem.