De Belastingdienst heeft onlangs een aantal eerste good practices fiscale beheersing gepubliceerd.

Eind 2020 is er na 15 jaar een einde gekomen aan het oude Horizontaal Toezicht (HT) en heeft de Belastingdienst het nieuwe Doorontwikkelde Horizontaal Toezicht (DHT) gepubliceerd. Dit nieuwe DHT is voor minder belastingplichtigen toegankelijk omdat de criteria voor deelname zijn verhoogd en tevens komen er veel meer verplichtingen aan de kant van belastingplichtige om in DHT te komen en te blijven. Die verplichtingen zien we met name op de diverse verplichtingen op het gebied van tax control en zelf monitoring die met de Belastingdienst moet worden gedeeld. Zie hiertoe ook onze alert van vorig jaar over de invoering van DHT. 

Hiermee is tegemoet gekomen aan diverse kritiek punten die uit evaluaties van het oude HT naar voren kwamen. Kort door de bocht kostte het oude HT de Belastingdienst teveel capaciteit en leverde het te weinig op. Doel van DHT is dan ook om veel meer werk bij belastingplichtigen zelf neer te leggen en capaciteit vrij te spelen om weer meer te gaan controleren bij belastingplichtigen zonder DHT.

Deze controles zullen in beginsel plaatsvinden via een relatief kleine steekproef op alle rijksheffingen, waarbij de uitkomsten representatief zijn voor alle belastingen van de gecontroleerde periode. Door de gekozen uitgangspunten bij deze steekproefcontrole, kan de Belastingdienst per gevonden fout substantiële correcties opleggen via extrapolatie van deze gevonden fouten. Deze steekproefcontrole en de financiële gevolgen ervan zijn inmiddels al diverse keren geaccepteerd door de rechter. Meer over deze controlemethodiek van de Belastingdienst is te vinden in de Leidraad Controleaanpak Belastingdienst. 

In DHT is één van de eisen van de Belastingdienst dat de belastingplichtige een tax control framework (TCF) opstelt en implementeert. Een TCF bestaat uit een vastlegging van diverse beheers- en controle maatregelen waarmee een belastingplichtige haar fiscale verplichtingen kan organiseren. Een TCF dient volgens de belastingdienst uit zes basisprincipes te bestaan:

1. Fiscale strategie
2. Instellen van een fiscale functie
3. Fiscale risicoanalyse
4. Fiscale beheersing inrichten
5. Monitoring
6. Rapportages

Onlangs heeft de Belastingdienst een aantal good practices gepubliceerd hoe een TCF in praktijk kan worden vorm gegeven. Het betreft een aantal praktijkvoorbeelden voor verschillende soorten organisaties die in de praktijk zijn geïmplementeerd door een aantal NOB-kantoren waaronder Deloitte. De voorbeelden zijn niet volledig en niet limitatief. Het is voor de Belastingdienst een eerste stap om goede voorbeelden van tax control met belastingplichtigen te delen. Per hiervoor genoemd basisprincipe wordt een aantal voorbeelden gedeeld in dit stuk.

Het valt de Belastingdienst te prijzen dat ze deze inventarisatie heeft gemaakt en gepubliceerd. Voor veel organisaties zal het een aantal handvaten bevatten die in de praktijk gebruikt kunnen worden om het eigen TCF vorm te geven. Ieder TCF is echter nadrukkelijk maatwerk en volledig afhankelijk van het type organisatie. Een TCF dient aan te sluiten bij de rest van de AO/IC van een belastingplichtige en bij voorkeur via de principes van three lines of defense te worden belegd. Daarbij is het van groot belang dat de beheersing op de juiste plaatsen wordt belegd, de interne controles gedisciplineerd door een tweede lijn worden gedaan en er periodiek, kundige monitoring plaatsvindt.

Gewaakt dient er in ieder geval voor te worden dat het TCF slechts een grote “papieren tijger” wordt, geen draagvlak heeft en in de praktijk voor de organisatie nauwelijks bekend is en wordt nageleefd. Onze ervaring is, dat een kritische monitoring van uw huidige tax control vaak een mooi vertrekpunt vormt voor de inrichting van uw TCF. Die monitoring kan op diverse manieren plaatsvinden en Deloitte licht deze graag aan u toe.

In ieder geval is het van belang om te beseffen dat niet alleen belastingplichtigen die DHT aangaan over een TCF dienen te beschikken, maar vooral juist de belastingplichtigen die hier niet (meer) voor in aanmerking komen of er zelf voor kiezen hier geen gebruik van te willen maken. Juist naar die belastingplichtigen gaat de Belastingdienst haar focus verleggen en een goed werkend TCF is dan een vereiste om de steekproefcontrole van de Belastingdienst met voldoende vertrouwen tegemoet te zien. Het kunnen overleggen van een goed TCF zal de scope en diepgang van de steekproefcontrole daarbij al ten goede komen, aangezien de Belastingdienst haar streekproefcontrole beperkt en reduceert naarmate de tax control van een belastingplichtige een volwassener beeld geeft.

Voor alle belastingplichtigen is er dus actie nodig op het gebied van tax control. Deloitte staat u hierbij met haar specialisten graag in bij.