De zorg is de maatschappij aan het kwijtraken

Bekijk hierboven de 'gesproken' column

De gezondheidszorg hoort in al haar facetten een afspiegeling te zijn van wat er in de maatschappij gebeurt, maar dan vertaald. Zeg maar geadapteerd, met een paar unieke kenmerken welke voor de zorg anders zijn. 

Met afspiegeling doel ik niet alleen op WIE er werkt, maar ook HOE we werken. Met geadapteerd heb ik niet alleen voor ogen dat een aantal processen in de zorg nu eenmaal anders moeten verlopen vanwege de aard van de taak en rol. Maar vooral dat we uit moeten kijken dat we ons als zorg TE bijzonder verklaren, waarmee we een outsider worden. En dat laatste is volgens mij nu aan het gebeuren.

Natuurlijk, we hebben in de achterliggende periode gebruik gemaakt van digitale technologie, veel zelfs. We dit zijn gaan gebruiken omdat we gewoon geen andere manier meer hadden om met de patiënt in contact te blijven. Maar los van dat we waarnemen dat dit ook weer meer en meer teruggedraaid wordt vanuit de zorg, zien we ook dat er geen intrinsieke behoefte was vanuit de zorg. En DAAR zijn we de maatschappij dus een beetje kwijt aan het raken. 

De wereld om ons heen verandert SNEL, maar we veranderen als zorg niet (snel) genoeg mee, waardoor er een disbalans is ontstaan tussen de user interface (UI) en de user experience (UX) van de maatschappij en die van de zorg. Patiënten, familie en mantelzorgers verwachten van ons dat we meer tempo maken met het aanpassen van die user interface. Anno 2021 is het niveau, de omvang, de breedte en de impact van het stukje digitaal op het totaal vanuit de zorg te verwaarlozen, terwijl de rest van de maatschappij doordendert. Ook daar zijn we de maatschappij aan het kwijtraken. 

Dus dan maar als een blind paard door de winkel heen denderen? Natuurlijk niet. We moeten zowel zorgen hebben voor de medewerker, als de patiënt en hun naasten, zodat we geen nieuwe tweedeling veroorzaken. Het moet dan ook niet of/of zijn, maar en/en. Patiënten moeten op geleide van de zorgprofessional een keuze krijgen, shared decision making toch? 

Nu hebben ze doorgaans geen andere keuze dan een hele dag vrij te nemen, om iemand mee te vragen mee naar het ziekenhuis te gaan, een parkeerplek te zoeken, en te wachten tot ze aan de beurt zijn, om vervolgens 10-20 minuten later weer terug te gaan. De maatschappelijke business case voor de patiënt is vele malen negatiever dan die voor de zorg in dat kader. Gederfde arbeidstijd, CO2-uitstoot (wist u dat we in NL bijna 90 miljoen kilometers verrijden voor eerste polibezoeken per jaar?) etcetera. Terwijl een groot deel daarvan ook wellicht digitaal zou kunnen, niet alles, maar zonder meer méér dan dat we voor de pandemie voor mogelijk gehouden hebben. Dus ook daar zijn we als zorg de maatschappij een beetje aan het kwijtraken.

Technologie wordt ook steeds eenvoudiger te gebruiken en te bedienen. We horen vaak dat de gemiddelde patiënt -zo die al zou bestaan- de oudere medemens is die hiermee niet om kan gaan. Ik merk in mijn dagelijks leven iets anders, ouderen die technologie prima kunnen gebruiken om met hun familie in contact blijven. Dit in weerwil van het stereotype beeld van het oudere echtpaar achter een kanten tafelkleedje wachtend op de maaltijd is wel achterhaald door de eerste Rolling Stones fans die nu gebruikmaken van onze diensten rondom geriatrie, en vol gebruik maken van technologie. (NB ik maakte deze blog en video voor het overlijden van een van de Rolling stones leden) De nederlander heeft gemiddeld 1,3 smartphone in zijn zak, dat zegt ook wel iets. 

Technologie die overigens ook van een dusdanig eenvoudige en logische user interface is voorzien ontwikkeld mét of zelfs dóór de eindgebruiker, gebruikmakend van andere systemen en apparatuur die men zelf reeds gebruikt. Zo ontworpen dat we daar voor zorgtoepassingen nog een voorbeeld zouden kunnen nemen. Ook daar zijn we de maatschappij een beetje kwijtgeraakt.

Ik heb in mijn innovatiewerk de afgelopen 20 jaar vaak gedacht dat die user interface gewoon stuk was, gerepareerd moest worden of domweg vervangen. 

Maar geïnspireerd door het gedicht van Amanda Gorman bij de inhuldiging van Joe Biden als President van de VS, sprak zij over de democratie, dat velen dachten dat die kapot zou zijn. In haar gedicht verhaalde zij echter dat de wereld zo snel veranderde dat die simpelweg gewoon nog niet AF zou zijn. Zie hier de analogie met de zorg denk ik.

'Af' gaat het dus nooit zijn bij ons, willen we verbinding houden met de wereld om ons heen. Repareren hoeven we het ook niet, maar willen we de rest van de maatschappij niet nog verder kwijtraken, dan moeten we wel meer energie stoppen in de gebruikersinterface en de gebruikerservaring van de zorg. 

Laten we wat meer kijken naar de wereld om ons heen, gebruik maken van wat er al is en wat onze patiënten reeds gebruiken. Niet aannemen wat ze willen, maar het aan ze vragen, vanaf het prille begin. En maken wat ZIJ nodig hebben en zo de maatschappij weer dat beetje terugvinden.