Met effectieve samenwerking naar een inclusieve, weerbare stad

“Of het nu gaat om een kind op school of een gezin dat in armoede leeft, uitsluiting is iets dat we allemaal willen voorkomen”, zegt Rob Dubbeldeman. “En dat bereiken we alleen door in samenwerkingen te denken. Elke gemeente, groot of klein, heeft in enige mate met dezelfde problematiek te maken. Maar niemand is in staat om deze complexe maatschappelijke problematiek zelfstandig op te lossen. Daar is het delen van kennis en kunde voor nodig, het datagedreven en factbased naar de zaken kijken en het waarborgen van de toegankelijkheid naar de burger. Zijn er benchmarks van andere gemeenten beschikbaar? En hoe kan er effectief aan netwerksturing gedaan worden? Het vraagt een andere rol van gemeenten. Initiërend, faciliterend en ondernemend. Oftewel, je nek uitsteken en lef tonen.”

Iedereen betrekken

“Een onderwerp waar bijvoorbeeld elke gemeente mee te maken heeft, is de opgave voor de energietransitie. Maar als daar geen technisch bekwame mensen voor zijn, dan houdt de ambitie op”, aldus Johan Stuiver. “Er moet dus geïnvesteerd worden in technisch talent. Al op de basisschool moet daar aandacht voor zijn. Kinderen en jongeren moeten geënthousiasmeerd worden voor een baan in die richting. Tegelijkertijd speelt er ook het probleem van de lerarentekorten, vooral in de economische zwakkere wijken. Waar jouw wieg staat, bepaalt nog steeds jouw schoolcarrière. Terwijl ieder kind recht heeft op ontwikkeling. Onderwijs is iets van ons allemaal, daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor. Dus waarom niet gebruikmaken van bekwame professionals van buiten het onderwijs? En hoe ga je om met de grote groep langdurig werklozen die geen vaste baan meer zullen krijgen, maar wel graag bij willen dragen aan de maatschappij? De wijkbasisbaan is bijvoorbeeld een nieuw experiment waarmee mensen toch van toegevoegde waarde kunnen zijn. Dit soort projecten zijn een belangrijke stap in het weerbaarder en inclusiever maken van een gemeente. Het draait allemaal om samenwerken en experimenteren."

Datagedreven te werk gaan

“Er ligt een enorme kans voor raadsleden om in andere oplossingen te denken”, vervolgt Menno ter Wal. “Bijvoorbeeld in modellen die ook te kapitaliseren zijn. Een goed voorbeeld is het Jongeren Perspectief Fonds waarbij in samenwerking met publiek-private investeerders jongeren geholpen worden aan een nieuw toekomstperspectief zonder schulden. Het resultaat is een mooie combinatie van maatschappelijk rendement en economische waarde. Ben je financieel kwetsbaar of bevind je je onder het basisniveau, dan doe je al snel niet meer mee in de maatschappij. Moet de overheid daar nu in compenseren of juist in investeren? De traditionele aanpak is compenseren. Maar om deze problematiek structureel aan te pakken, is investeren nodig. Het is daarbij echter wel belangrijk om een goed begrip van de problematiek te krijgen. Wat is de precieze omvang ervan en wat zijn de oorzaken? Doe onderzoek, kijk naar de data en ga factbased te werk. De voorzieningen in een gemeente moeten kloppen bij de problematiek die er is. Ondersteuningsbehoeften en interventies zijn helaas niet altijd goed in balans. Zo worden er nog regelmatig bingoavonden georganiseerd in wijken waar veel jongeren wonen. Door datagedreven te werk te gaan, heb je een beter inzicht. En kun je het juiste aanbod bij het probleem bieden.”

Zelf verantwoordelijkheid nemen

“Samenwerking met de burger is daarin echter ook belangrijk”, zegt Dubbeldeman. “De interactie met gemeenten als eerste overheid moet laagdrempelig en begrijpbaar zijn.” “Digitalisering kan daarin een bijdrage leveren”, vult Stuiver aan. “Maar het is ook belangrijk dat burgers zelf verantwoordelijkheid nemen. Inclusiviteit houdt in dat iedereen meedoet in de stad, maar ook dat iedereen een eigen verantwoordelijkheid heeft. De situatie met Oekraïense vluchtelingen heeft uitgewezen dat het kan. Waar dat eerder niet mogelijk was, zijn nu op hele korte termijn woningen en voorzieningen vrijgemaakt. Onder andere door een grote betrokkenheid van de burgers.” “Het is een goede testcase”, knikt Dubbeldeman. “Kun je als gemeente dealen met dit soort onverwachte, grote ontwikkelingen? Ben je in staat om de problematiek die op je afkomt het hoofd te bieden? Kortom, ben je weerbaar en inclusief?”