Verantwoord datagebruik bij de overheid has been saved
Article
Verantwoord datagebruik bij de overheid
Kansen, uitdagingen en oplossingen
Data en technologie creëren nieuwe kansen en veranderen organisatie- en besluitsvormingsprocessen binnen de overheid. Hierbij ontstaat een spanningsveld tussen de opdracht die de overheid heeft en de middelen waarover zij (technisch) kan, (juridisch) mag en (ethisch) wil beschikken. Om de volledige potentie van data en technologie te benutten, is een doordachte aanpak noodzakelijk en vooraf is bezinning nodig over wat wenselijk en toelaatbaar is. Met een serie van vier blogs levert Deloitte graag een inhoudelijke bijdrage aan het vraagstuk van verantwoord datagebruik bij de overheid. In dit eerste deel wordt het gelaagde dilemma globaal uiteengezet. In deel twee gaan we dieper in op de concrete gevaarmomenten in data- en beleidsketens. In deel drie benoemen wij mogelijke oplossingen en in deel vier zoomen wij in op uitvoeringsorganisaties en gemeenten waar de datacomponent een uitdaging vormt.
Deze serie van vier blogs maakt Deloitte in samenwerking met Kees Verhoeven, eigenaar van Bureau Digitale Zaken en voormalig Tweede Kamerlid.
Blog 1 | Competent met de data-component binnen de overheid
De overheid is een partij die veel data genereert, ophaalt en gebruikt. Sinds jaar en dag baseren bestuurders, ambtenaren en volksvertegenwoordigers hun beleid op inzichten uit data. De schaal en snelheid van digitale technologieën zijn dusdanig dat overheden voor nieuwe uitdagingen in beleidsontwikkeling- en uitvoering staan. Om op een verantwoorde manier te innoveren en te experimenteren, moeten de soms open normen en niet-sluitende wettelijke kaders worden geïnterpreteerd en geconcretiseerd. Dat vraagt tijd, ruimte en vermogen van de betrokkenen om de mogelijke impact voor verschillende groepen en belanghebbenden te overdenken. Wat op gespannen voet staat met de daadkrachtcultuur in de praktijk om acute of slepende maatschappelijke problemen snel op te lossen.
Blog 2 | Datagebruik bij de overheid: cruciale keuzes bij complexe besluiten
De overheid heeft een unieke positie en een complexe organisatiestructuur. Diverse overheidsonderdelen en -niveaus zijn betrokken bij het maken van beleid, het uitvaardigen van wetten en toezien op naleving. Er wordt samengewerkt tussen tal van organisaties en instanties en er vinden diverse datakoppelingen plaats. In dit complexe proces kan de uitkomst van een data-oplossing anders zijn dan de intentie. Met het opdelen van overheidsbesluitvorming in verschillende stappen komt de toepassing van data – en daarmee de dataketen – inclusief bijbehorende uitdagingen scherper in beeld. Dit inzicht is een belangrijke stap om grip te krijgen op belangrijke beslismomenten en om verantwoord- en ethische datagebruik bij de overheid mogelijk te maken..
Blog 3 | Duurzame datacultuur
Om als overheid verantwoord beleid te maken met data als middel is een by-design aanpak nodig. Daarbij moeten beleidsmakers de tijd nemen om voorgenomen data-oplossingen te toetsen op kwaliteit, integriteit en mogelijke consequenties. De nieuwe taken en bevoegdheden in het datatijdperk vergen zorgvuldigheid en de juiste expertise. Verschillende scenario’s moeten structureel in kaart worden gebracht zodat weloverwogen en transparante keuzes kunnen worden gemaakt.
Blog 4 | De sleutelrol van de CDO binnen de Rijksoverheid
Al lange tijd zet de overheid data in om maatschappelijke doelen te bereiken. Met de toename van data in de afgelopen decennia, is het benutten van kansen en indammen van risico’s essentieel geworden. Daarom stellen ministeries en grote uitvoeringsinstanties een Chief Data Officer (CDO) aan. Deze persoon speelt een centrale rol bij het waarborgen van verantwoord datagebruik.
Deze serie is mede tot stand gekomen door Roos de Jong.
Contact
Recommendations
Gevraagd: menselijke maat
Hoe de overheid een bijdrage kan leveren aan herstel van vertrouwen
De overheid als bruggenbouwer:
oplossingen voor de grote maatschappelijke vraagstukken
