FATCA – Amerykańskie rachunki raportowane (część 2)

FATCA - amerykańskie rachunki raportowane

Poddając analizie kwestię, według jakich zasad raportujące polskie instytucje finansowe powinny identyfikować amerykańskie rachunki raportowane, należy w pierwszej kolejność przytoczyć treść art. 4 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tymże przepisem: „Na potrzeby identyfikacji amerykańskich rachunków raportowanych (…), raportujące polskie instytucje finansowe stosują, (sic!) procedury sprawdzające określone w załączniku I do Umowy FATCA, przewidziane dla kategorii rachunków opisanych w tym załączniku, (sic!) oraz żądają przedstawienia wskazanych w nim oświadczeń, wyjaśnień i dokumentów”.

Cytowany powyżej przepis bezpośrednio odsyła do procedur sprawdzających, przewidzianych dla rachunków finansowych stanowiących:

1. Istniejące rachunki klientów indywidualnych (ang. Preexisting Individual Accounts),
2. Istniejące rachunki klientów korporacyjnych (ang. Preexisting Entity Accounts),
3. Nowe rachunki klientów indywidualnych (ang. New Individual Accounts),
4. Nowe rachunki klientów korporacyjnych (ang. New Entity Accounts).

Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza procedur sprawdzających stosowanych do istniejących rachunków klientów indywidualnych. W stosunku do kategorii rachunków oznaczonych numerami od 1 do 3 zostaną przygotowane odrębne opracowania.

Istniejące rachunki klientów indywidualnych

Istniejącym rachunkiem klienta indywidualnego jest rachunek finansowy prowadzony przez raportującą polską instytucję finansową dla osoby fizycznej (w tym prowadzącej działalność gospodarczą), który został otwarty przed 1 lipca 2014 r. Umowa FATCA dzieli ten rodzaj rachunku na trzy kategorie:

a)      Rachunki niepodlegające weryfikacji, identyfikacji oraz raportowania,

b)      Rachunki o niższej wartości,

c)      Rachunki o wysokiej wartości.

Rachunkami niepodlegającymi weryfikacji, identyfikacji oraz raportowania są rachunki, których saldo lub wartość na dzień 30 czerwca 2014 r. nie przekroczyła 50000 USD, a także pieniężne umowy ubezpieczenia, których wartość pieniężna, określona na dzień 30 czerwca 2014 r., nie przekroczyła 250000 USD.

Rachunki niewymagające weryfikacji, identyfikacji i raportowania zostały wymienione w części II ust. A załącznika I do Umowy FATCA, do którego to przepisu odnosi się § 6 rozporządzenia wykonawczego[3]. Z treści tego przepisu wynika, że: „Przeprowadzając procedury sprawdzające w zakresie identyfikacji i raportowania amerykańskich rachunków raportowanych (…) raportujące polskie instytucje finansowe stosują wyłączenia od weryfikacji, identyfikacji oraz raportowania rachunków finansowych określone w ust. A części II (…) załącznika I do umowy FATCA”.

Z treści cytowanego powyżej przepisu wynika, że raportujące polskie instytucje finansowe mają obowiązek zidentyfikować, czy saldo lub wartość rachunków finansowych nie przekraczało na dzień 30 czerwca 2014 r. progu wartości salda i wyłączyć z weryfikacji, identyfikacji oraz raportowania te spośród nich, które tego progu nie przekroczyły.

Rachunki o niższej wartości to rachunki, których saldo lub wartość na dzień 30 czerwca 2014 r. przekracza 50000 USD (w przypadku pieniężnych umów ubezpieczenia 250000 USD), ale nie wynosi więcej niż 1000000 USD.

W odniesieniu do rachunków o niższej wartości została przewidziana konieczność elektronicznego przeszukania bazy danych dotyczących klientów raportującej polskiej instytucji finansowej pod kątem zidentyfikowania przesłanek amerykańskości (ang. U.S. indicia), do których należy zaliczyć m.in. rezydencję podatkową lub obywatelstwo Stanów Zjednoczonych Ameryki (dalej: „USA”) albo jednoznaczne określenie miejsca urodzenia w USA.

W przypadku zidentyfikowania określonej przesłanki amerykańskości, raportująca polska instytucja finansowa będzie zmuszona traktować dany rachunek jako amerykański rachunek raportowany, chyba że zdecyduje się na badanie dokumentacji niweczącej negatywne skutki zidentyfikowania tychże przesłanek (dalej: „dokumentacja negatywna”).

Przykładowo można w tym miejscu wskazać, że niweczyć negatywne skutki wykrycia przesłanki miejsca urodzenia w USA będzie uzyskanie albo posiadanie przez raportującą polską instytucję finansową:

1. Oświadczenia klienta, że nie jest obywatelem lub rezydentem podatkowym USA,
2. Udokumentowania posiadania nieamerykańskiego paszportu albo innego nieamerykańskiego dowodu tożsamości (np. dowodu osobistego) oraz
3. Kopii certyfikatu poświadczającego utratę amerykańskiego obywatelstwa lub wiarygodnego wyjaśnienia:

• z jakiego powodu klient nie posiada certyfikatu poświadczającego utratę amerykańskiego obywatelstwa lub
• dlaczego klient nie uzyskał obywatelstwa USA z chwilą narodzin.

Uzyskanie albo pozyskanie dokumentacji negatywnej spowoduje, że raportująca polska instytucja finansowa nie będzie zobowiązana do traktowania danego rachunku jako amerykańskiego rachunku raportowanego.

Ustawa nie przewiduje innego terminu dla zakończenia weryfikacji rachunków o niższej wartości niż ten, który został przewidziany w części II ust. C załącznika I do Umowy FATCA. Stąd też powinna ona zostać przeprowadzona do 30 czerwca 2016 r.

Rachunki o wysokiej wartości to rachunki finansowe, których saldo lub wartość przekracza 1000000 USD na dzień 30 czerwca 2014 r. albo na dzień 31 grudnia 2015 r. lub każdego kolejnego roku.

W stosunku do rachunków o wysokiej wartości, w części II ust. D załącznika I do Umowy FATCA został przewidziany wymóg przeprowadzenia tzw. rozszerzonych procedur weryfikacji (ang. Enhanced Review Procedures). Składają się one z trzech etapów, z których jeden nie jest obligatoryjny.

Pierwszy etap polega na elektronicznym przeszukaniu bazy danych o kliencie pod kątem identyfikacji opisanych powyżej przesłanek amerykańskości.

Drugi etap, polegający na dokonaniu przeglądu dokumentacji papierowej dotyczącej klienta, nie ma charakteru obowiązkowego, o ile baza danych zawiera dane o kliencie, wymienione w części II ust. D pkt 3 załącznika I do Umowy FATCA. W przypadku gdy baza danych nie zawiera chociażby jednej z wymienionych w tymże przepisie informacji o kliencie, raportująca polska instytucja finansowa będzie zobowiązana do wspomnianego powyżej przeglądu dokumentacji papierowej dotyczącej klienta oraz – ewentualnie – innych dokumentów wskazanych w części II ust. D pkt 2 lit. a-e załącznika I do Umowy FATCA.

Ostatni z etapów rozszerzonych procedur weryfikacji sprowadza się do zapytania opiekuna klienta, czy ma on wiedzę o tym, że posiadacz rachunku jest szczególną osobą amerykańską. W tym miejscu należy wskazać, że w przypadku niezidentyfikowania przesłanek amerykańskości albo zniweczenia negatywnych skutków ich zidentyfikowania poprzez uzyskanie lub posiadanie wymaganej dokumentacji negatywnej, obowiązek zapytania opiekuna klienta będzie ciążyć na raportującej polskiej instytucji finansowej we wszystkich kolejnych latach (nie zaistnieje konieczność powtarzania pierwszego i drugiego etapu rozszerzonych procedur weryfikacji).

Odnosząc się do terminu wykonania rozszerzonych procedur weryfikacji, należy wskazać, że w art. 18 ustawy została przewidziana konieczność ich przeprowadzenia – w odniesieniu do rachunków finansowych, które stanowiły rachunki o wysokiej wartości na dzień 30 czerwca 2014 r. – w terminie do 31 marca 2016 r.

W odniesieniu do rachunków finansowych, które staną się rachunkami o wysokiej wartości na dzień 31 grudnia 2015 r. (albo ostatni dzień każdego kolejnego roku kalendarzowego), w części II ust. E pkt 2 załącznika I do Umowy FATCA została przewidziana konieczność zakończenia rozszerzonych procedur weryfikacji w ciągu 6 miesięcy od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym dany rachunek stał się rachunkiem o wysokiej wartości.

W przypadku gdy dany rachunek zostanie zidentyfikowany jako amerykański rachunek raportowany, informacje o nim powinny zostać przekazane do Ministra Finansów w raporcie za rok, w którym ta identyfikacja nastąpiła.

Podsumowując część rozważań dotyczącą procedur identyfikacji istniejących rachunków klientów indywidualnych, należy stwierdzić, że ich przeprowadzenie może powodować istotne problemy praktyczne dla raportujących polskich instytucji finansowych. Instytucje te uzyskają jednak możliwość outsourcingu przeprowadzania procedur sprawdzających dotyczących m.in. istniejących rachunków klientów indywidualnych, co może okazać się pomocne dla tych spośród nich, które nie podjęły jeszcze działań zmierzających do wdrożenia wymogów FATCA.