VAT od opłat za parkowanie pojazdów

Kiedy poza VAT…

Najczęściej opłaty za parkowanie pojazdów dotyczą postoju w strefie płatnego parkowania.

Jeśli strefa płatnego parkowania została utworzona w pasie drogi publicznej, to opłaty za parkowanie w tej strefie nie podlegają opodatkowaniu VAT. W tym przypadku bowiem zasady nakładania przez JST opłat za postój pojazdów samochodowych regulują przepisy ustawy o drogach publicznych.

W myśl ustawy o drogach publicznych strefy płatnego parkowania tworzy się na obszarach, które charakteryzuje znaczny deficyt miejsc postojowych, jeśli uzasadniają to potrzeby organizacji ruchu, w celu zwiększenia rotacji parkujących pojazdów samochodowych lub realizacji lokalnej polityki transportowej, w szczególności w celu ograniczenia dostępności tego obszaru dla pojazdów samochodowych lub wprowadzenia preferencji dla komunikacji zbiorowej. Opłaty pobiera się za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo. Opłaty pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku - zarządca drogi, którym w odniesieniu do dróg gminnych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), zaś w przypadku dróg powiatowych – zarząd powiatu. Ustalenie wysokości opłat należy do kompetencji rady gminy (rady miasta).

Pobór opłat za parkowanie pojazdów w strefie płatnego parkowania utworzonej w pasie drogi publicznej jest więc związany z wykonywaniem przez JST zadań własnych, nałożonych odrębnymi przepisami prawa. W konsekwencji w związku z poborem przedmiotowych opłat JST nie działa jako przedsiębiorca, a opłaty te jako danina publiczna nie podlegają VAT. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) (por. interpretacja z 4 maja 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.127.2022.1.AM).

…a kiedy z VAT?

Niejednokrotnie na terenie JST funkcjonują płatne parkingi, znajdujące się poza obszarem dróg publicznych i w praktyce czasem także nazywane strefami płatnego parkowania. W takich przypadkach opłaty za parkowanie pojazdu stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług parkingowych i podlegają opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki podatku. JST nie działa bowiem wówczas w ramach przyznanego jej władztwa publicznego, lecz na podstawie umowy cywilnoprawnej zezwala zainteresowanym podmiotom na korzystanie z należącego do niej gruntu w celu czasowego pozostawienia pojazdu i pobiera opłatę za umożliwienie korzystania z wyznaczonego miejsca (por. interpretacja z 26 stycznia 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.795.2017.2.JM). Co istotne w takim przypadku pobór opłat od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej może wiązać się z obowiązkiem rejestracji sprzedaży na kasie rejestrującej.

Opłaty dodatkowe za naruszenie regulaminu parkowania

Warto również zwrócić uwagę na zmianę podejścia organów podatkowych do kwestii opodatkowania VAT opłat dodatkowych za nieprzestrzeganie przez kierowców regulaminu korzystania z parkingu. Do niedawna w wydawanych interpretacjach indywidualnych DKIS uznawał, że takie dodatkowe opłaty nakładane przykładowo, gdy został przekroczony opłacony czas parkowania lub gdy pojazd został pozostawiony poza wyznaczonym miejscem postojowym, nie podlegają VAT z uwagi na swój sankcyjny lub odszkodowawczy charakter. Szerzej na temat kwestii związanych z opodatkowaniem VAT otrzymywanych przez JST odszkodowań pisaliśmy w poprzednim wydaniu newslettera. Jednak obecnie, w świetle wyroku TSUE C-90/20, DKIS uznaje takie dodatkowe opłaty za wynagrodzenie z tytułu odpłatnego świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT (por. interpretacja z 25 sierpnia 2023 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.387.2023.2.EW). We wspominanym wyroku Trybunał uznał bowiem, że opłaty dodatkowe są ściśle związane z usługą parkingową, a co za tym idzie powinny zostać uznane za integralną część całej kwoty wynagrodzenia jaką kierowcy zobowiązani są zapłacić za parkowanie pojazdu. Zdaniem Trybunału, pobieranie opłat dodatkowych nie byłoby możliwe, gdyby wcześniej nie została wykonana usługa udostępnienia miejsca parkingowego, a obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej za nieprzestrzeganie regulaminu korzystania z parkingu stanowi jeden z warunków skorzystania z usługi.

Co również istotne w oparciu o powyższy wyrok TSUE, Szef KAS dokonał z urzędu zmiany kilku wydanych wcześniej przez DKIS interpretacji indywidualnych (por. zmiana interpretacji indywidualnej z 15 maja 2023 r., sygn. DOP7.8101.32.2023.FMLM).
 

Ryzyko zaległości w VAT

Jak zostało wskazane powyżej, sposób traktowania dla celów VAT szeroko rozumianych opłat parkingowych zależy od wielu czynników. Dlatego też rekomendujemy JST analizę ujmowania na gruncie VAT tych opłat w Państwa samorządzie w celu potwierdzenia jego prawidłowości. W szczególności należy mieć na uwadze, że powyższa zmiana podejścia władz skarbowych do opłat dodatkowych kreuje po stronie JST potencjalne ryzyko powstania zaległości podatkowej, związanej z brakiem wykazania podatku należnego. W związku z tym warto już dziś zweryfikować sposób traktowania ww. opłat w JST na potrzeby VAT.