Potrzeba mobilności w przyszłości

Mając do dyspozycji wiele alternatywnych środków transportu można się zastanawiać, który wybrać, który jest najlepszy. Patrząc na cały ekosystem mobilności i istniejące problemy należy poszukiwać systemowych rozwiązań, w szczególności promując wybrane rodzaje transportu. Warto jednak zastanowić się nad bardziej radykalnym rozwiązaniem i postawić pytanie, czy sama podróż jest faktycznie niezbędna. Poniżej przedstawię kilka typowych sytuacji, które mogą się wiązać z potrzebą dojechania w konkretne miejsce.

Codzienne dojazdy do pracy

Dojeżdżanie do pracy jest szczególnie istotne z punktu widzenia mobilności ze względu na częstotliwość – codziennie w obie strony. W wielu zawodach osobista obecność w miejscu wykonywania pracy jest niezbędna, więc dojazd pozostaje nieunikniony. Jednak w coraz większej liczbie zawodów na popularności zyskuje telepraca (praca zdalna, „home office”) pozwalająca na bardziej elastyczne podejście do czasu pracy a przede wszystkim wyeliminować konieczność dojazdu. Ten model ma również swoje wady – nie zastąpi osobistych spotkań w miejscu pracy, budowania relacji i jeśli dominuje w czasie pracy, może prowadzić do mniejszego zaangażowania pracowników i słabszych więzi.

Jednak praca w domu rozsądnie łączona z pracą w biurze może być dobrym rozwiązaniem zarówno dla pracodawcy jak i pracownika. Nawet, gdyby była wykorzystywana tylko w jeden dzień w ciągu pięciodniowego tygodnia pracy, to stanowiłaby 20%.

- Rafał Nessel, Starszy menedżer, Zespół Doradztwa Technologicznego

Patrząc na dzielnice pełne biurowców, z korkami i przepełnioną komunikacją miejską, wizja zmniejszenia liczby dojeżdżających o te przykładowe 20% wydaje się bardzo atrakcyjna.

Spotkania biznesowe

Spotkania zajmują często dużą część pracy, zarówno na co dzień w miejscu pracy jak i ze współpracownikami z innych lokalizacji oraz klientami, partnerami biznesowymi, czy dostawcami. W naturalny sposób spotkanie oznacza konieczność dojechania, czy to na terenie miasta, czy udając się w dalszą podróż do innej miejscowości. Osobiste kontakty są niezastąpione by się poznać, nawiązać relacje, ale gdy to już nastąpi, to w przypadku częstszych spotkań można je zastąpić przy pomocy nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Sam telefon nie dawał porównywalnych możliwości jak spotkanie twarzą w twarz, ale wideokonferencje pozwalają na dobry kontakt i efektywną komunikację.

Banki, urzędy i inne sprawy …

Trend, który wydaje się obecnie niemal oczywisty – załatwianie spraw przez telefon, on-line czy przez aplikację mobilną – rozszerza się coraz bardziej i obejmuje nie tylko usługi bankowe, ubezpieczenia, czy kontakty z różnego typu dostawcami usług, ale również coraz szerszy katalog usług publicznych. Chociaż może się nad tym nie zastanawiamy, za każdym razem korzystając z usług przy użyciu kanałów elektronicznych unikamy konieczności wizyty w oddziale, biurze obsługi czy urzędzie oraz związanej z tym podróży.

Zakupy małe i duże

Zapewne pierwszym skojarzeniem z wyeliminowaniem podróży są zakupy on-line. Niektóre produkty mają formę elektroniczną (np. muzyka, ebooki). Większości produktów ma jednak postać fizyczną i wymaga dostarczenia – jest to ważna kwestia dla ekosystemu transportu. Może to być jednak zorganizowane efektywniej niż indywidualne dojazdy do sklepów.

Zakupy to jednak także inne trendy. Przykładem może być stopniowe rezygnowanie z posiadania samochodów oznacza, że centra handlowe zlokalizowane poza miastem tracą na atrakcyjności. Sklepy przenoszą się do mniejszych centrów lub otwierają placówki w miastach, tak by można było do nich łatwo dotrzeć korzystając z rozwiązań mobilności dostępnych w danym mieście. Podobnie można się zastanowić, czy nie lepiej robić zakupy bliżej domu w mniejszych sklepach niż dojeżdżać do centrów handlowych oszczędzając z w ten sposób czas i koszty dojazdu. W ten sposób nie eliminujemy przejazdów zupełnie, ale przynajmniej znacząco je ograniczamy.

Rozrywka

W niektórych wydarzeniach lepiej uczestniczyć osobiście – koncert, przedstawienie teatralne, mecz lepiej przeżyć wśród innych widzów. Jednak rozwój rozrywki on-line może konkurować z jej tradycyjnymi formami, np. VoD stanowi konkurencję dla kin, zasoby Internetu zmniejszają potrzebę odwiedzania bibliotek. Zmiany sposobów korzystania z różnych rodzajów rozrywki i informacji w kierunku oferty dostępnej on-line mogą ograniczać potrzeby mobilności.

Opieka zdrowotna

To wydaje się szczególnie trudny temat, gdyż badania i leczenie wymagają osobistego spotkania pacjenta z lekarzem lub pielęgniarką. Jeśli jednak spojrzymy szerzej, to możliwość umówienia się na wizytę przez telefon lub Internet, a później odebrania wyników badań również drogą elektroniczną, która coraz bardziej się upowszechnia i tym samym ogranicza liczbę koniecznych wizyt w placówce służby zdrowia z trzech do jednej. Wprowadzenie elektronicznych recept może pozwolić na uzyskanie recepty bez konieczności wizyty u lekarza, np. w przypadku kolejnej recepty na to samo lekarstwo przy chorobach przewlekłych.

Prowadzone obecnie badania dają nadzieję na jeszcze więcej – rozwój telemedycyny pozwoli na zdalną diagnozę. Już teraz korzystamy z wielu urządzeń medycznych, a bardziej zaawansowane stają się tańsze i prostsze w obsłudze. Połączenie ich przez Internet z lekarzem pozwoli na przynajmniej wstępną diagnozę i decyzję, czy konieczna jest wizyta u lekarza, w szpitalu lub interwencja pogotowia. Może to mieć szczególne znaczenie w przypadku osób przewlekle chorych, starszych czy dzieci ograniczając tym samym konieczność wizyt u lekarza przy każdym pojawieniu się niepokojących objawów.

Dzieci, szkoła, przedszkole

O ile wiele osób zgadza się z tezą, że obecnie w miastach posiadanie własnego samochodu nie jest ekonomicznym ani praktycznym rozwiązaniem ze względu na dostępne alternatywne środki transportu, o tyle niezmiennie jest podnoszony argument, że jest to prawda tylko dopóki w rodzinie nie ma dzieci.

Nie jestem w stanie opisać wszystkich sytuacji, gdy potrzebny jest samochód dla przewiezienia dziecka. Zajmę się więc najczęstszym, codziennym scenariuszem jakim jest dowożenie dzieci do przedszkola i szkoły. Starsze dzieci mogą pojechać same – czy to rowerem, czy komunikacją publiczną – młodsze trzeba zawieźć. Tu możliwe są dwa rozwiązania, po pierwsze w miastach jest to kwestia odpowiedniej sieci placówek, jeśli szkoła lub przedszkole są blisko, to można tam po prostu pójść i dziecko zaprowadzić. Natomiast tam, gdzie nie jest to możliwe, chociażby ze względu na mniejszą gęstość zaludnienia i większe odległości do szkół lub w obszarach poza miastami dobrze by funkcjonował efektywny system autobusów szkolnych zbierających dzieci i dowożący je do szkół.

Rozwój alternatywnych rozwiązań w zakresie mobilności wpływa nie tylko na zmianę sposobów podróżowania. Równocześnie zmieniają się znacząco nasze potrzeby na tym polu. Może to mieć znaczący wpływ na zapotrzebowanie na usługi mobilności w przyszłości, a przez to na kształt całego ekosystemu rozwiązań transportowych. Dostępność nowych rozwiązań technologicznych oraz zmiany kulturowe nawet w krótkim czasie mogą pozwolić na ograniczanie przejazdów, zmniejszenie korków, a przede wszystkim zredukowanie emisji zanieczyszczeń.