Dlaczego pracodawcy powinni zapobiegać mobbingowi w miejscu pracy?

W ostatnim czasie problematyka mobbingu w miejscu pracy stała się tematem ożywionej debaty publicznej.

Dane Ministerstwa Sprawiedliwości1 oraz Głównego Inspektora Pracy2 pokazują, iż zarówno liczba postępowań sądowych dotyczących mobbingu, jak i skarg do inspekcji pracy wniesionych przez pracowników w sprawach o mobbing utrzymuje się na stosunkowo niezmiennym poziomie (w latach 2007-2014 ok. 700 postępowań sądowych inicjowanych corocznie oraz ok. 1500 skarg na pracodawców do inspekcji pracy, przy czym skarg do inspekcji pracy, które okazały się bezzasadne, składanych jest corocznie ok. 500).

Jednocześnie jednak, według badań opublikowanych przez CBOS3 już co szósty pracownik deklaruje, że w ciągu ostatnich pięciu lat był szykanowany przez swojego przełożonego, w tym co dwudziesty twierdzi, że działo się to często. Według tych danych blisko co czwarty pracownik deklaruje, że w jego miejscu pracy zdarzały się przypadki szykanowania przez przełożonych.

Powyższe statystyki mogą sugerować, iż mobbing jest zjawiskiem funkcjonującym dość powszechnie w wielu zakładach pracy, choć na wystąpienie ze stosownymi roszczeniami lub skargami na pracodawców decydują się tylko niektórzy (nierzadko roszczenia wynikające z mobbingu towarzyszą tym zgłaszanym przez pracownika w związku z rozwiązaniem stosunku pracy).

Jednocześnie rosnąca świadomość prawna pracowników, będąca skutkiem medialnie głośnych spraw, może mieć wpływ na wzrost liczby roszczeń i skarg zgłaszanych w przyszłości.

Dlatego też szczególnie istotne wydaje się prowadzenie przez pracodawców odpowiedniej profilaktyki antymobbingowej.

W świetle przepisów prawa to na pracodawcy ciąży obowiązek przeciwdziałania mobbingowi, co oznacza, że w praktyce każdy pracodawca powinien podjąć stosowne działania uniemożliwiające występowanie takich zjawisk w jego zakładzie pracy.

Jeśli pracodawca nie wywiąże się należycie z tego obowiązku, to właśnie on zostanie obciążony konsekwencjami przypadków mobbingu, do których może dojść w miejscu pracy, nawet jeśli pracodawca o takich zdarzeniach nie miał wiedzy i nie brał w nich udziału.

Konsekwencji zaniedbania przez pracodawcę obowiązku przeciwdziałania mobbingowi może być wiele.

Przede wszystkim pracodawca narażony może być na odpowiedzialność odszkodowawczą (finansową) wobec dotkniętego mobbingiem pracownika, przy czym, co istotne, przepisy nie określają wprost górnej granicy kwotowej odpowiedzialności pracodawcy.

W grę mogą wchodzić także inne niekorzystne dla pracodawcy konsekwencje (i to nawet jeśli spór kończy się ostatecznie wygraną pracodawcy), w tym m.in.:

• ryzyko utraty reputacji,
• długotrwałe i kosztowne procesy sądowe,
• negatywna atmosfera w miejscu pracy,
• zmniejszona efektywność procesu pracy,
• utrudnienia w rekrutacji kandydatów do pracy.

Pracodawca może ograniczyć powyższe ryzyko poprzez podjęcie odpowiednich, realnych działań nakierowanych na zapobieganie mobbingowi w miejscu pracy, np. poprzez wprowadzenie stosownych regulacji antymobbingowych.

Prawidłowo sporządzone i odpowiednio implementowane regulacje antymobbingowe mogą doprowadzić do istotnego ograniczenia występowania przypadków mobbingu w miejscu pracy. Mogą również wpłynąć na zmniejszenie liczby bezpodstawnych skarg na przypadki mobbingu.

Marcin Sękowski, Radca prawny, Managing Associate, Deloitte Legal
 

¹ http://bip.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/statystyki/statystyki-2013/
http://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/
² http://www.bip.pip.gov.pl/pl/bip/sprawozd_pip_2006
³ "Szykany w miejscu pracy", Komunikat z badań CBOS, Warszawa, lipiec 2014