Milczenie organu pod większą kontrolą

Sama instytucja tzw. milczącego załatwienia sprawy jest już znana przedsiębiorcom, gdyż jako reguła została ujęta w art. 11 ust. 9 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który zakłada tzw. fikcję pozytywnego rozpoznania sprawy w sytuacji, gdy odpowiedni organ nie rozpatrzył wniosku przedsiębiorcy w terminie. Ponadto rozwiązania oparte na tej konstrukcji pojawiają się coraz częściej w aktach regulujących dane obszary administracyjnej reglamentacji.

Poza wątpliwościami pozostaje słuszność kierunku, w którym to na organie administracyjnym spoczywa ryzyko nieterminowego rozpatrzenia wniosku o wydanie pozwolenia niezbędnego dla prowadzenia działalności. Natomiast z perspektywy przedsiębiorcy równie ważnym pozostaje, by nowe regulacje umożliwiały przedsiębiorcy skuteczne legitymowanie się uzyskanym pozwoleniem, także w sytuacji jego przenoszenia w ramach prowadzonych czynności reorganizacyjnych takich jak np. połączenia lub podziały spółek.

Praktyczne wątpliwości w obecnym stanie prawnym

W obecnym stanie prawnym kwestie te nierzadko wywołują praktyczne wątpliwości. Zdarza się, że organy administracji publicznej, a także sądy administracyjne (jak WSA w Warszawie, w wyroku z 13.10.2005 r., VII S.A./Wa 990/05) przyjmują, że z faktu iż,  milczące załatwienie sprawy nie kończy się wydaniem decyzji administracyjnej, wynika, iż postępowania przed organem nie znajdują zastosowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Zdarzają się także interpretacje, zgodnie z którymi wniosek lub zgłoszenie nie inicjuje żadnego postępowania administracyjnego. Jeżeli ze stanowiskiem takim spotka się podmiot przechodzący akurat reorganizację obejmującą przeniesienie przedsiębiorstwa, z którym związane jest dane pozwolenie, zgłoszenie lub wniosek, może to pociągać za sobą poważne konsekwencje.

Nie wiadomo, jak traktować wówczas ewentualne uprawnienie wnioskodawcy wynikające z dokonanego zgłoszenia bądź złożonego wniosku w sytuacji, gdy organy twierdzą, że w tego typu sprawach nie dochodzi do zastosowania art. 30 ust. 4 k.p.a. regulującego wstąpienie w prawa poprzednika prawnego, czyli tzw. następstwa prawnego.

Brak uregulowania systemowego wywołuje także istotną wątpliwość odnośnie tego, z którym momentem z określonego stanu prawnego wynika dla wnioskodawcy uprawnienie, które może być przedmiotem przejścia na nowy podmiot, w wyniku procesów połączenia lub podziału w ramach wskazanej w przepisach kodeksu spółek handlowych katergorii „zezwoleń, koncesji oraz ulg”. W przypadku milczącego załatwienia sprawy przedsiębiorca nie będzie zazwyczaj dysponował, żadnym dokumentem lub wpisem do rejestru potwierdzającym fakt oraz datę uzyskania uprawnienia. 

Co może zmienić nowelizacja ustawy?

Przydatna w rozwiązaniu powyższych wątpliwości może okazać się przygotowywana w Ministerstwie Rozwoju nowelizacja ustawy kodeks postępowania administracyjnego z lipca bieżącego roku, która przewiduje wprowadzenie wprost do procedury administracyjnej instytucji milczącego załatwienia sprawy. Zgodnie z aktualnym projektem ustawa ma wejść w życie 01.06.2017 r. i systemowo uregulować przypadki milczącego załatwiania sprawy przewidziane w przepisach szczególnych.

Zgodnie z projektowaną regulacją sprawa zostanie załatwiona milcząco, jeśli w ciągu miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi albo w innym terminie określonym w przepisach szczególnych organ nie wyda decyzji lub nie zgłosi sprzeciwu. W takiej sytuacji załatwienie sprawy będzie następowało i wiązało organ od dnia następnego po dniu, w którym będzie upływał termin przewidziany na wydanie decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie albo wniesienia sprzeciwu, albo w dniu doręczenia zawiadomienia o braku sprzeciwu, o ile będzie to data wcześniejsza.

Istotną zmianą dotycząca milczenia organu jest możliwość uzyskania na wniosek dokumentu potwierdzającego załatwienie sprawy. W pierwszej wersji projektu ustawy ustawodawca przewidział, że będzie to decyzja poświadczająca milczące załatwienie sprawy, przy czym aktualnie decyzję zastąpiono zaświadczeniem wydawanym w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

Podsumowanie

Czas pokaże czy planowane regulacje rozwieją wszystkie pojawiające się aktualnie wątpliwości. Wiele zależeć też będzie od ostatecznego brzmienia regulacji. Projektowany kierunek zmian zdaje się jednak potwierdzać w pełni, że w zakresie funkcjonujących już obecnie przypadków milczącej akceptacji wniosków i zgłoszeń należy oczekiwać od organów respektowania zasad i przepisów procedury administracyjnej, w tym także dotyczących następstwa w zakresie postępowań w toku oraz sukcesji praw z decyzji.