Już od jutra nowe zasady rozliczeń VAT!

Począwszy od rozliczeń za październik 2020 r. podatnicy VAT, w tym jednostki samorządu terytorialnego, zobowiązani będą do sporządzania i składania co miesiąc do urzędu skarbowego jednego pliku obejmującego część ewidencyjną i, co do zasady, deklaracyjną (w przypadku rozliczeń kwartalnych część deklaracyjna będzie uzupełniana raz na kwartał). Ograniczenie ilości składanych dokumentów nie oznacza niestety mniejszego nakładu pracy związanego z przygotowaniem rozliczenia.

W oczekiwaniu na aktualizację programów księgowych warto zawczasu zastanowić się, w jakim stopniu nowe obowiązki ewidencyjne związane z koniecznością oznaczania transakcji odpowiednimi kodami w pliku JPK_V7M lub JPK_V7K znajdą zastosowanie do rozliczeń podatnika. Jeśli chodzi o transakcje sprzedaży, z perspektywy działalności jednostek samorządu terytorialnego, większych wątpliwości nie powinny budzić oznaczenia grup i towarów (oznaczane skrótem GTU i liczbami od 01 do 13), jak również oznaczenia typów dokumentów, związane z wystawianiem dokumentów sprzedaży innych niż „zwykłe” faktury VAT. Problem mogą natomiast sprawić oznaczenia procedur podatkowych, a dwie z nich w szczególności.

Oznaczenie TP będzie należało zastosować w każdym przypadku, gdy sprzedaż realizowana będzie na rzecz podmiotów powiązanych. Definicję ustawową tychże określono w ustawach właściwych podatkom dochodowym i skonstruowano ją przede wszystkim na potrzeby sporządzania dokumentacji cen transferowych – obowiązku, który na jednostkach samorządu terytorialnego nie ciążył. Jeśli trzymać się wykładni literalnej przepisów, prawidłowe stosowanie oznaczenia TP wymagałoby od samorządów podjęcia szeroko zakrojonych działań, polegających m.in. na dokładnym prześledzeniu powiązań rodzinnych m.in. włodarzy.

Większym wyzwaniem dla samorządów może natomiast okazać się oznaczenie MPP, i to zarówno po stronie sprzedażowej, jak i zakupowej. W momencie wprowadzenia do ustawy o VAT zasady stosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności w odniesieniu do transakcji dotyczących określonych grup towarów i usług, wiele samorządów, kierując się daleko posuniętą ostrożnością, wprowadziło w regulaminach wewnętrznych rozwiązania zobowiązujące do opłacania wszystkich lub prawie wszystkich faktur zakupowych za pomocą mechanizmu podzielonej płatności. O ile jednak zastosowanie mechanizmu w odniesieniu do wystawiania faktur (poprzez umieszczenie stosownej adnotacji) czy ich opłacania mimo braku takiego obowiązku zasadniczo nie wiąże się dla podatnika z negatywnymi konsekwencjami, o tyle na poziomie sporządzania nowego pliku JPK działanie takie należałoby określić jako błędne.

I właśnie błąd jest z perspektywy nowych regulacji pojęciem kluczowym. Ustawodawca postanowił bowiem nałożyć na podatników, fakultatywną co prawda, sankcję w wysokości 500 zł za każdy - nienaprawiony lub niewyjaśniony - błąd uniemożliwiający przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji. Warto przy tej okazji pamiętać, że błędem będą nie tylko nieprawidłowości związane ze stosowaniem oznaczeń, ale potencjalnie również każda pomyłka w ewidencji skutkująca niezgodnością między stroną sprzedażową i zakupową (np. błąd w numerze NIP lub numerze faktury). Ponownie, praktyka urzędnicza pokaże, czy tego typu kary stosowane będą w drodze wyjątku czy jako zasada celem dyscyplinowania niedokładnych podatników.

Nie ulega wątpliwości, że nowe zasady raportowania rozliczeń VAT to dla samorządów duże wyzwanie, zarówno pod kątem technicznym, jak i organizacyjnym. Konsekwencje nieprawidłowości rozliczeń będą dużo dotkliwsze niż dotychczas, dlatego kluczowe dla bezpieczeństwa samorządowych finansów mogą okazać się dokładność oraz odpowiednie przygotowanie merytoryczne.