Mechanizm podzielonej płatności (split payment)

Jednostki samorządu terytorialnego – scentralizowani podatnicy VAT

Od dnia 1 lipca 2018 r. w Polsce zaczął funkcjonować mechanizm podzielonej płatności - tzw. split payment (pisaliśmy już o tym we wcześniejszym wydaniu naszego biuletynu). Podatnikom VAT został utworzony rachunek VAT do rachunków rozliczeniowych, a w ramach dostępu do bankowości elektronicznej pojawiła się możliwość wyboru dedykowanego komunikatu przelewu. Pierwsze transakcje miały już miejsce, a wraz z nimi pojawiły się pierwsze problemy i wątpliwości. Jakie problemy tym razem napotykają jednostki samorządowe? Przede wszystkim, pomimo scentralizowanych rozliczeń VAT jednostek samorządu terytorialnego, rachunki VAT niekoniecznie mogą być objęte swobodnym przepływem środków.
 

Definicja „posiadacza” rachunku rozliczeniowego

Jednostki samorządowe jako podmioty, w ramach których rozliczenia w zakresie podatku VAT obejmują również ich jednostki organizacyjne, tj. jednostki budżetowe i zakłady budżetowe, zawierając umowy cywilnoprawne, posługują się wyłącznie numerem identyfikacji podatkowej JST. Umowy zawierane z bankami o założenie i prowadzenie rachunków rozliczeniowych zawierane są zatem zawsze pomiędzy bankiem a JST, pomimo że posiadaczem rachunku rozliczeniowego staje się odpowiednia jednostka organizacyjna funkcjonująca w ramach JST.
 

Co to oznacza w praktyce?

Nawet w przypadku gdy JST i jej jednostki organizacyjne posiadają rachunki rozliczeniowe w tym samym banku, może okazać się, iż nie będzie możliwe dokonanie przelewu środków z rachunku VAT jednostki budżetowej/zakładu budżetowego na rachunek VAT JST. W przypadku występowania różnych posiadaczy zdefiniowanych odpowiednio w zawieranych z bankiem umowach – bank może wskazać, iż nie jest możliwe dokonanie przeniesienia tych środków odpowiednio z rachunku VAT jednostki organizacyjnej na rachunek VAT JST.
 

Konsekwencje braku możliwości przenoszenia środków pomiędzy rachunkami VAT  

Jednostki organizacyjne JST, w przypadku braku możliwości przenoszenia środków z rachunku VAT odpowiedniej jednostki na rachunek VAT JST, będą zobowiązane do zarządzania swoim rachunkiem VAT.

W rezultacie mogą powstać pytania o to kto powinien być odpowiedzialny za kontrolowanie salda na rachunku VAT oraz kto powinien podejmować decyzję o sposobie wykorzystywania środków z rachunku VAT.

Pierwsze dni funkcjonowania mechanizmu podzielonej płatności nie sprawiają kłopotu posiadaczom rachunków VAT z uwagi na dotychczas małą ilość operacji dokonywanych w mechanizmie podzielonej płatności w JST. Ich liczba będzie rosła wraz z upływem czasu jego funkcjonowania w Polsce, zatem JST powinny odpowiednio przygotować procedury funkcjonowania w ich strukturze mechanizmu podzielonej płatności, w celu:

• skutecznego zarządzania płynnością finansową (podejmowanie decyzji w jaki sposób wykorzystywać środki zgromadzone na rachunku VAT), a także
• wyznaczenia osób odpowiedzialnych za kontrolowanie stanu salda rachunku VAT oraz kontrolowania dokonanych transakcji (wpływ środków na rachunek VAT z transakcji innego podmiotu, powoduje odpowiedzialność za rozliczenia VAT dostawcy, również po stronie podmiotu, który otrzymał środki).