Bardzo ważny wyrok NSA w sprawie tzw. korekty wieloletniej

Przedmiotowa sprawa jest o tyle istotna, że to właśnie na jej kanwie Trybunał Sprawiedliwości UE w postępowaniu Gminy Ryjewo (C-140/17) przyznał JST prawo do korekty VAT naliczonego w omawianym zakresie.
 

Zarys sprawy i rozstrzygnięcie TSUE

Przypomnijmy, że postępowanie dotyczyło prawa Gminy Ryjewo do odliczenia części podatku VAT naliczonego od wydatków na budowę świetlicy wiejskiej, która początkowo (po wybudowaniu) została przez gminę przeznaczona wyłącznie dla celów innych niż jej działalność gospodarcza - do statutowej działalności kulturalnej. Gmina rozważała następnie zmianę przeznaczenia obiektu dla celów VAT. Organ w interpretacji przepisów prawa podatkowego odmówił jednak Gminie prawa do odliczenia części VAT w ramach tzw. korekty wieloletniej, o której mowa w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług. Rację Gminie przyznał jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił natomiast zawiesić postepowanie i skierować pytanie prejudycjalne do TSUE.

W wyroku w sprawie Gminy Ryjewo TSUE, powołując się także na swoje wcześniejsze orzecznictwo, zdecydował się przyznać JST prawo do odliczenia VAT naliczonego poprzez korektę części nieodliczonego VAT w odniesieniu do wydatków inwestycyjnych, w przypadku późniejszego wykorzystania inwestycji do czynności opodatkowanych. Takie prawo powinno przysługiwać JST w szczególności w przypadku, gdy JST przy nabywaniu towarów i usług do wytworzenia dobra inwestycyjnego występowała w charakterze podatnika VAT, a pojęcie to – dla zachowania zgodności z zasadą neutralności VAT i rzetelności mechanizmu korekty VAT - należy, zdaniem sądu unijnego, rozpatrywać szeroko (nawet w sposób dorozumiany), np. w kontekście działania JST w sposób analogiczny do podmiotów rynkowych lub rejestracji jako podatnika VAT JST na moment realizacji inwestycji.
 

Rozstrzygnięcie NSA i jego skutki dla samorządów

NSA po podjęciu sprawy do ponownego rozpoznania oddalił skargę kasacyjną organu podatkowego i przyznał Gminie Ryjewo prawo do odliczenia części VAT naliczonego od wydatków na obiekt, który po pewnym czasie (w okresie korekty wieloletniej) zostanie przeznaczony do czynności opodatkowanych VAT.

W ustnym uzasadnieniu wyroku NSA, opierając się na rozstrzygnięciu TSUE, uznał, że istotnym jest ustalenie, czy Gmina działała w charakterze podatnika VAT na moment realizacji inwestycji. Dla zaistnienia tej przesłanki, zdaniem sądu, znaczenie może mieć charakter nabywanego dobra inwestycyjnego – w omawianej sprawie budynek z lokalem użytkowym (przeznaczony na świetlicę). W przypadku takich dóbr nie można natomiast uznać, że na moment ich wytworzenia przez JST zostają definitywnie wyłączone z działalności gospodarczej. W opinii sądu budynek świetlicowy ma niewątpliwie odmienny charakter od takich dóbr jak np. plac zabaw czy park miejski, choć i te ostatnie dobra wyjątkowo mogą także być przeznaczone do działalności gospodarczej JST.

Choć wyrok NSA w sprawie Gminy Ryjewo dotyczył działalności JST w obszarze budynków świetlicowych (działalności kulturalno-rozrywkowej), to konkluzje z niego płynące mogą dotyczyć także wielu innych inwestycji gminnych – np. w majątek sportowo-rekreacyjny czy wodno-kanalizacyjny. Wyroki NSA i TSUE w sprawie Gminy Ryjewo mogą zatem dawać silną podstawę do uzyskania przez JST prawa do odliczenia części VAT naliczonego od wydatków na inwestycje, które początkowo nie służyły działalności opodatkowanej VAT JST, a następnie (w okresie korekty wieloletniej – 10 lat dla nieruchomości lub 5 lat dla pozostałych wydatków) JST dokonała lub dokona ich wykorzystania także do działalności opodatkowanej.

Ponadto, zapadłe orzeczenia powinny dawać nadzieję na zmianę dotychczasowego niekorzystnego dla JST stanowiska organów podatkowych.