9 najważniejszych zmian wynikających z nowelizacji Kodeksu spółek handlowych

Do obecnej treści Kodeksu spółek handlowych wielokrotnie zgłaszano postulaty dokładniejszego uregulowanie funkcjonowania grup spółek. Wskazywano, że przepisy powinny odzwierciedlać to, że holdingi są często traktowane z perspektywy biznesowej jako jeden organizm gospodarczy. W odpowiedzi, w dniu 1 października 2021 roku izba niższa Parlamentu będzie dyskutować nad projektem nowelizacji Kodeksu i przewiduje szereg istotnych zmian, w tym między innymi wprowadzenie przepisów dotyczących prawa grup spółek (tzw. prawo holdingowe).

Projekt nowelizacji zmierza do uporządkowania struktur właścicielskich w grupach spółek i doprecyzowania zasad ich działania. Przy okazji wprowadzenia prawa holdingowego projektodawca wyposaża również rady nadzorcze w narzędzia umożliwiające prowadzenie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego, a także proponuje wyeliminowanie niektórych wątpliwości podnoszonych przez przedsiębiorców i przedstawicieli doktryny.

Poniżej przedstawiamy najistotniejsze z proponowanych zmian w Kodeksie spółek handlowych:

• Wprowadzenie formalnej możliwości utworzenia grupy spółek, kierującej się wspólnym interesem – pod warunkiem podjęcia uchwały przez wspólników spółki zależnej oraz ujawnienia tej okoliczności w KRS;
• Umożliwienie wydawania wiążących poleceń spółkom zależnym przez spółkę dominującą. Zarząd spółki zależnej będzie miał ograniczone możliwości odmowy wykonania takiego polecenia;
• Wprowadzenie możliwości przymusowego wykupu udziałów wspólników mniejszościowych zależnej spółki kapitałowej (squeeze-out);
• Prawo wspólników mniejszościowych spółki zależnej do złożenia wniosku do sądu o wyznaczenie biegłego celem zbadania działalności grupy spółek;
• Odpowiedzialność spółki dominującej wobec spółki zależnej za szkodę związaną z wykonaniem wiążącego polecenia (po spełnieniu szczegółowych warunków);
• Odpowiedzialność spółki dominującej wobec wspólników lub akcjonariuszy spółki zależnej za obniżenie wartości udziału albo akcji takiego wspólnika lub akcjonariusza na skutek wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia;
• Odpowiedzialność spółki dominującej wobec wierzycieli spółki zależnej w wypadku bezskuteczności egzekucji wobec spółki zależnej, chyba że spółka dominująca nie ponosi winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia;
• Złagodzenie odpowiedzialności członków zarządów i rad nadzorczych wobec spółek kapitałowych – członkowie tych organów nie będą odpowiadać wobec spółki za ewentualne szkody powstałe na skutek działania w sposób lojalny wobec spółki, w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego (tzw. business judgement rule);
• Poszerzenie kompetencji rad nadzorczych, w tym m. in. przyznanie im uprawnień do korzystania z usług niezależnego doradcy (na koszt spółki) czy też ustanawiania specjalnych komitetów;

Proponowane zmiany w Kodeksie spółek handlowych i nowe przepisy dotyczące grup spółek mogą okazać się korzystne dla niektórych podmiotów. W szczególności proponowany mechanizm squeeze-out w spółce zależnej może być wykorzystany do wzmocnienia pozycji spółki dominującej. Obecnie usunięcie wspólników mniejszościowych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić wyłącznie z ważnych przyczyn i na podstawie orzeczenia sądu. Wejście w życie projektowanych przepisów uprości proces wprowadzenia w niektórych grupach spółek znaczących zmian strukturalnych.

- mówi Mariusz Śron, Radca prawny, Partner, Deloitte Legal

Ponadto, nowelizacja wprowadza istotną zmianę w postrzeganiu spółek jako elementu składowego większego tworu, jakim jest grupa kapitałowa. Warto zwrócić w tym kontekście uwagę na zmianę reguł odpowiedzialności w obrębie grupy spółek. 

Nowelizacja poszerza odpowiedzialność spółki dominującej wobec wierzycieli spółki zależnej, istotnie ogranicza natomiast odpowiedzialność zarządu spółki zależnej w stosunku do spółki za wykonanie wiążącego polecenia. Te modyfikacje mogą wiązać się ze zmianą podejścia do kwestii oceny ryzyka w grupach kapitałowych.

- mówi Jędrzej Siarkowski, Aplikant radcowski, Senior Associate

Zgodnie z obecną wersją projektu, opisane wyżej zmiany wejdą w życie w ciągu pół roku po opublikowaniu nowelizacji.