Projekt ustawy o jawności życia publicznego

Warto zauważyć, że projekt ustawy nie dotyczy wyłącznie kwestii oświadczeń majątkowych, ale odnosi się także do niejasnego dotychczas pojęcia „wewnętrznych procedur antykorupcyjnych”, których brak wdrożenia może skutkować nałożeniem m.in. sankcji w postaci kar finansowych jak i okresowego zakazu ubiegania się o uzyskanie zamówienia publicznego.

Zakres podmiotowy, czyli kogo obejmie ustawa?

Zgodnie z projektem ustawy, może on wpłynąć na funkcjonowanie zarówno przedsiębiorców, jak też jednostek sektora finansów publicznych i osób kierujących jednostkami sektora finansów publicznych.

Dlaczego jednostki sektora finansów publicznych i przedsiębiorcy powinni być zainteresowani?

Projekt ustawy przewiduje dotkliwe kary dla w/w grup podmiotów za niestosowanie procedur antykorupcyjnych, przy jednoczesnym mało precyzyjnym określeniu przesłanek do ich naliczenia. Zgodnie z treścią projektowanych regulacji przez stosowanie wewnętrznych procedur antykorupcyjnych rozumie się „podejmowanie środków organizacyjnych, kadrowych i technicznych mających na celu przeciwdziałanie tworzeniu otoczenia sprzyjającego przypadkom popełnienia przestępstw”. Ustawa wskazuje dalej jedynie przykładowo, na czym takie „podejmowanie środków” ma wyglądać, natomiast katalog tych okoliczności ma charakter otwarty.

Procedury antykorupcyjne mają służyć zapobieżeniu m.in. przestępstw przekupstwa, płatnej protekcji czynnej, czy też łapownictwa na stanowisku kierowniczym. Jednocześnie, realizacja powyższego celu ma zostać zapewniona poprzez wprowadzenie regulacji uprawniających do nałożenia kar w przypadku braku działań w tym zakresie lub uznania ich za niewystarczające.

Wobec powyższego projekt ustawy pozostawia duży margines dla interpretacji organów administracji, jakie działania powinni podjąć przedsiębiorcy i jednostki sektora finansów publicznych, aby mieć pewność, że zastosowane przez nich procedury antykorupcyjne będą uznane za wystarczające.

Dotkliwe kary

Projekt ustawy przewiduje szereg regulacji w zakresie kar dla podmiotów i osób naruszających jej postanowienia. Przykładem może być sytuacja, gdy przedsiębiorca, nie będzie stosował wewnętrznych procedur antykorupcyjnych lub stosowane procedury uznane zostaną za pozorne bądź nieskuteczne. W takim przypadku, w sytuacji ziszczenia się drugiej z kumulatywnych przesłanek, tj. postawienia zarzutów (o których mowa powyżej, obejmujących m.in. przekupstwo, czy płatną protekcję) osobie działającej w imieniu lub na rzecz takiego przedsiębiorcy, będzie on podlegać karze pieniężnej w wysokości od 10 000 do 10 000 000 złotych.

Dodatkowo wskazać należy na rozszerzenie uprawnień szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, który po wszczęciu przez siebie kontroli, będzie mógł skierować wniosek o ukaranie przedsiębiorcy, jeżeli uzna, że stosowane procedury antykorupcyjne były nieskuteczne lub pozorne. Jeżeli przedsiębiorca nie uiści kary we wnioskowanej wysokości, sprawa trafi do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który będzie mógł nałożyć karę na mocy decyzji administracyjnej. W przypadku nałożenia kary przez Urząd, dodatkową sankcją dla przedsiębiorcy będzie zakaz ubiegania się o udzielnie zamówienia publicznego przez okres 5 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia o wymierzeniu kary.

Jak skutecznie się zabezpieczyć?

Przedsiębiorcy oraz jednostki sektora finansów publicznych powinny wykazać, że zachowały należytą staranność przy wdrażaniu wszelkich procedur antykorupcyjnych. Wobec powyższego za konieczne należy uznać dokonanie analizy obecnie wdrożonych procedur oraz ich skuteczności. W przypadku ich braku lub niekompletnego charakteru należałoby rozważyć przygotowanie kompleksowych procedur w oparciu o dotychczasowe doświadczenia i specyfikę danej branży, w tym w szczególności we wszystkich podmiotach uczestniczących na rynku zamówień publicznych.

Jeśli są Państwo zainteresowani uzyskaniem dodatkowych informacji, prosimy o kontakt.