Koszty autorskie a ustalanie wynagrodzenia minimalnego

Dzięki wyodrębnieniu wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy pracownicy mogą korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu. Jest to rozwiązanie szczególnie popularne w branżach kreatywnych oraz IT w których codziennością jest tworzenie przez pracowników utworów. Zastosowanie tego rozwiązania skutkuje otrzymywaniem przez pracownika wyższego wynagrodzenia netto bez zwiększania kosztów po stronie pracodawcy. W tym celu konieczne jest jednak m.in. prawidłowe wyodrębnienie wynagrodzenia autorskiego.

Wynagrodzenie autorskie a wynagrodzenie minimalne za pracę

W praktyce dość istotnym ograniczeniem w stosowaniu tego rozwiązania było przyjmowanie, że oprócz wyodrębnionego wynagrodzenia autorskiego pracownik powinien otrzymywać dodatkowo, co najmniej wynagrodzenie minimalne za pracę i to bez względu na to, jak wysokie byłoby wynagrodzenie autorskie.

To ograniczenie miało wynikać z art. 6 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, zgodnie z którym przy ustalaniu czy pracownik otrzymał wynagrodzenie minimalne bierze się pod uwagę, te składniki wynagrodzenia, które zostały przez GUS zakwalifikowane do tzw. wynagrodzeń osobowych zgodnie z zasadami statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń.

Orzecznictwo

Powyższe zdanie potwierdzało orzecznictwo. Zarówno Sąd Najwyższy w wyroku z 18 października 2017 r., jak i Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w wyroku z 26 stycznia 2021 r. orzekły, że wynagrodzenie autorskie nie powinno zaliczać się przy obliczaniu minimalnego wynagrodzenia.

Jako podstawę takiej tezy przyjęły załącznik nr 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 7 marca 2012 r. (tzw. coroczne rozporządzenie statystyczne) zatytułowany "Zakres składników wynagrodzeń w gospodarce narodowej obowiązujący od 1 stycznia 2000 r.”. We wskazanym dokumencie wymieniono wynagrodzenia z tytułu przeniesienia praw autorskich jako te, które nie powinny być zaliczane do tzw. wynagrodzeń osobowych. Podstawę wydania tego rozporządzenia (i innych corocznych rozporządzeń) był art. 31 Ustawy o statystyce publicznej. Został on jednak uchylony od 1 stycznia 2018 r.

Po uchyleniu tego artykułu można zasadnie postawić wniosek, że nie istnieje przepis prawny dający podstawę do uznania, że wynagrodzenia autorskie należy wyłączyć przy obliczaniu wynagrodzenia minimalnego.

Koszty autorskie - podsumowanie

Nawet w czasie obowiązywania przepisów rozporządzenia, umocowanie „Zakresu składników wynagrodzeń…” nie było oczywiste i wywoływało dużo kontrowersji. Możliwe było nawet kwestionowanie konstytucyjności tego rozwiązania. Od 2018 roku te rozważania jednak straciły na znaczeniu, bo normatywna podstawa wyłączania wynagrodzenia autorskiego ze składników wynagrodzenia minimalnego została uchylona.

Dlatego przy ustalaniu wynagrodzenia minimalnego wynagrodzenie autorskie powinno być brane pod uwagę. To rozwiązanie będzie korzystne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Do jego wdrożenia konieczna jest jednak zmiana wewnętrznych regulacji i umów z pracownikami.

Współautorka:
Wiktoria Kokoszka, praktykantka w zepole prawa HR w Kancelarii Deloitte Legal