Nowe wymagania z zakresu terminów zapłaty w transakcjach handlowych

Zmianie uległa też jej nazwa – z dniem 1 stycznia 2020 r. zaczęła obowiązywać Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Nowa nazwa oddaje intencje ustawodawcy, co do kierunku zmian. Ustawa ma co do zasady za zadanie poprawić otoczenie prawne, w jakim funkcjonują strony transakcji handlowych - poprzez ograniczanie zatorów płatniczych.

Nowelizacja wprowadziła istotne zmiany w zakresie współpracy wierzycieli, będących mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami w relacjach z dłużnikiem będącym dużym przedsiębiorcą.
 

- mówi Julia Rojewska, Senior Associate, Aplikantka adwokacka w Deloitte Legal
 

W szczególności wprowadzono bezwzględny zakaz określenia w umowie terminu zapłaty dłuższego niż 60 dni. W przypadku zastrzeżenia w umowie terminu dłuższego, z mocy prawa zastosowanie znajdzie termin 60-dniowy. 

Przekroczenie 60-dniowego terminu będzie oznaczało opóźnienie w spełnieniu świadczenia, a w konsekwencji wierzyciel będzie miał prawo dochodzić odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (chyba, że strony umowy uzgodniły wyższe odsetki). Na mocy nowelizacji zmianie uległa również wysokość tych odsetek – obecnie są one równe sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych (wzrost o dwa punkty procentowe w stosunku do poprzedniego brzmienia ustawy).

Podwyższeniu uległa również rekompensata za koszty odzyskiwania należności – w stanie prawnym obowiązującym do końca 2019 roku rekompensata wynosiła 40 euro, obecnie wysokość rekompensaty uzależniona jest od wartości należnego świadczenia pieniężnego i może wynosić 40, 70 lub 100 euro.

Ponadto, nowelizacja wprowadziła zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów, do takiego opóźnienia dochodzi w sytuacji, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez przedsiębiorcę wynosi co najmniej 2 000 000 złotych. Przestrzeganie tego zakazu na mocy nowych przepisów jest egzekwowane przez Prezesa UOKiK. Przepisy Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych regulują tryb prowadzenia postępowania w sprawie nadmiernego opóźnienia oraz przyznają Prezesowi UOKiK uprawnienie do nałożenia kar pieniężnych.

Dodatkowo, na wybrane podmioty (tj. podatkową grupę kapitałową oraz podatników u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym przekroczyła równowartość
50 mln euro) został nałożony obowiązek przekazywania ministrowi właściwemu ds. gospodarki sprawozdania o stosowanych przez te podmioty terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Sprawozdanie powinno zawierać m.in. informację o wartości świadczeń niespełnionych lub nieotrzymanych w terminie określonym w umowie.

Wprowadzone nowelizacją obowiązki mogą rodzić szereg wątpliwości praktycznych, w szczególności w przypadku korzystania przez jedną ze stron umowy z usług faktoringu lub faktoringu odwrotnego.