Dyrektor finansowy w obliczu dynamicznych zmian rynkowych

W Deloitte staramy się analizować i badać nastroje dyrektorów finansowych. W tym kontekście cyklicznie przeprowadzamy Badanie Dyrektorów Finansowych (CFO Survey). Pytamy dyrektorów finansowych nie tylko z Polski, ale również z całej Europy Środkowej jakie są ich nastroje, wyzwania oraz plany na najbliższą przyszłość. Nie będzie chyba zaskoczeniem, że wyniki kilku ostatnich badań są dość pesymistyczne.

Na wstępie chciałbym podkreślić, że geopolityczne wydarzenia ostatnich miesięcy stawiają przed dyrektorami finansowymi nowe, niezwykle istotne wyzwania biznesowe oraz mają negatywny wpływ na nastroje osób zarządzających pionami finansowymi. Ryzyko spowolnienia gospodarczego, wzrost ceny surowców oraz inflacja, jak również zaburzenia łańcuchów dostaw to główne obawy dyrektorów finansowych.

- Robert Nowak, Partner w dziale Doradztwa Podatkowego, Lider zespołu Business Tax, Lider programu CFO, Deloitte.

Transformacja cyfrowa szansą na zbudowanie przewagi konkurencyjnej

Równocześnie zauważamy pewne niezwykle istotne trendy biznesowe, które już się dzieją i które będą wyznaczały kierunek działań przedsiębiorstw na przyszłość. Są one też jak się wydaje próbą dostosowania się do ciężkich czasów.

Doświadczenia okresu pracy zdalnej i dążenie do utrzymania pozycji rynkowej skłoniły znaczną część firm do zwrócenia się w kierunku transformacji cyfrowej. Postępująca digitalizacja, w większości przypadków przejawiająca się jako automatyzacja procesów, będzie miała wpływ na zmianę roli dyrektorów finansowych. Według jednej trzeciej dyrektorów finansowych ankietowanych pod koniec ubiegłego roku - transformacja cyfrowa najsilniej wpłynie na procedury księgowe i podatkowe. W największym stopniu mają je usprawnić takie narzędzia, jak zaawansowana analityka, automatyzacja procesów oraz upowszechnienie rozwiązań chmurowych w obszarze zarządzania zbiorami danych.

Dla 41 proc. ankietowanych oszczędność czasu, wynikająca z większej automatyzacji czasochłonnych procesów księgowych, uchodzi za największą zaletę tego zjawiska. 22 proc. respondentów wskazało zaś na możliwość wykonywania w tym czasie dodatkowych działań mających wpływ na wartość firmy. Dla 18 proc. dyrektorów sama automatyzacja uchodzi za najważniejszy skutek digitalizacji, natomiast 17 proc. odpowiedzi dotyczyło możliwości gromadzenia bardziej wiarygodnych danych. Jedna czwarta respondentów stwierdziła natomiast, że digitalizacja będzie miała największe przełożenie na kwestie związane z planowaniem i analizą, ponieważ czas dotychczas przeznaczany na księgowość będzie można poświęcić na analizę umożliwiającą uzyskanie dokładniejszych wniosków.

Mając na uwadze powyższe można śmiało stwierdzić, że transformacja cyfrowa oraz automatyzacja wszelkich procesów biznesowych (zarówno tych o charakterze back-offisowych jak i tych korowych dla przedsiębiorstwa) jest już nieodzownym elementem codzienności przedsiębiorstw i procesem, który może jeszcze przyspieszyć.

Właściwe podejście do planowania oswoi niepewność

Niezależnie od powyższego, z rozmów które prowadzimy z dyrektorami finansowymi przedsiębiorstw z różnych branż, wynika, iż zmienność obserwowana w różnych obszarach powoduje, że niezwykle ważnym elementem biznesowym staje się w dzisiejszych czasach odpowiedni proces planowania finansowego. Warto do tego procesu podchodzić „komponentowo” i planować odrębnie poszczególne elementy, generujące wartość dla danego biznesu.

W tym celu niezbędna jest precyzyjna wiedza o tym, jak ów biznes funkcjonuje, jakie są oczekiwania klientów, jak reagują oni na zmiany w gospodarce, jak wygląda łańcuch dostaw, czy też które elementy łańcucha są wrażliwe na określone zmiany. Taki „komponentowy” plan pozwala w sposób bardziej elastyczny, a zarazem bardziej efektywnie, podejmować decyzje dostosowujące prowadzoną działalność do szybko zmieniającej się rzeczywistości.

W przypadku przedsiębiorstw, które zakomunikowały w organizacji i poza nią cel, do którego zmierza organizacja, zdefiniowały wrażliwe elementy oraz reagują na zmianę w sposób elastyczny i zwinny - prawdopodobieństwo sukcesu w obecnych warunkach jest większe.

W ubiegłym roku przeprowadzaliśmy także badanie odnoszące się wprost do procesu planowania i budżetowania. Wyniki ankiety wyraźnie wskazują trend, z którego wynika, że w tworzeniu budżetu oraz późniejszych prognoz finansowych powinny uczestniczyć osoby z całej organizacji - odpowiedzialne za poszczególne elementy jej funkcjonowania. To właśnie one mają bowiem wiedzę na temat poszczególnych obszarów oraz tego, jak te obszary powinny funkcjonować w przyszłości. Takie podejście pozwala również wziąć poszczególnym właścicielom biznesowym odpowiedzialność za cele budżetowe wskazane w poszczególnych obszarach.

W tym kontekście niezwykle ważny staje się także, podkreślany powyżej, element cyfryzacji i automatyzacji, który powinien wspierać proces planowania.

Podsumowując, w dzisiejszych niezwykle trudnych i nieprzewidywalnych czasach, prawidłowo wdrożony proces cyfryzacji i automatyzacji procesów biznesowych przedsiębiorstwa powinien umożliwić dyrektorom finansowym lepsze planowanie finansowe. A także przejście z roli „nadzorcy” procesów księgowo-finansowych do roli realnego partnera biznesowego w relacji z innymi liderami biznesu.

Artykuł ukazał się w Gazecie Finansowej 28 października 2022 r.