CBAM – czyli Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2

O co chodzi?

Celem mechanizmu CBAM, flagowej regulacji Komisji Europejskiej związanej z inicjatywą „Fit for 55”, jest minimalizacja ryzyka związanego z „wyciekiem emisji” poza UE w związku z przywozem na teren Unii produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych.

Zgodnie z założeniami Mechanizmu, import do UE objętych CBAM określonych towarów wysokoemisyjnych będzie wiązać się z dodatkowym kosztem, uzależnionym przede wszystkim od emisji „wbudowanych” w importowane towary. Koszt ten ma być ponoszony i rozliczany przez importerów w oparciu o system dedykowanych Certyfikatów CBAM, których cena będzie ściśle powiązana z ceną certyfikatów ETS. Importowi towarów objętych CBAM towarzyszyć będą również dodatkowe obowiązki i formalności.

Proponuje się, aby CBAM początkowo objął swoim zakresem import żelaza i stali, cementu, nawozów, aluminium, energii elektrycznej – a także wodoru, niektórych prekursorów oraz produktów przetworzonych.

Co istotne, rozporządzenie miałoby mieć zastosowanie nie tylko do emisji bezpośrednich „wbudowanych” w importowane produkty, ale również, „w ściśle określonych przypadkach”, do emisji pośrednich.

Zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej, formalne przyjęcie Rozporządzenia i wdrożenie przewidzianego w nim okresu przejściowego planowane jest jeszcze w tym roku.
 

Co CBAM oznacza w praktyce?

Rozpoczęcie fazy przejściowej CBAM planowane jest obecnie na październik 2023 roku. Faza przejściowa będzie wiązać się dla przedsiębiorców przede wszystkim z obowiązkiem obliczania emisji „wbudowanych” w importowane wyroby objęte CBAM i składania, w okresach kwartalnych, sprawozdań do właściwych organów.
Od początku roku 2025 wdrożona ma zostać rejestracja podmiotów importujących towary objęte CBAM jako Upoważnionych Zgłaszających.
Z kolei z chwilą pełnego wdrożenia mechanizmu CBAM, planowanego obecnie na rok 2026, m.in.:

• Podmioty zarejestrowane jako „Upoważnieni Zgłaszający” będą mogły dokonywać importu produktów objętych CBAM oraz nabywać certyfikaty CBAM, których cena będzie powiązana z ceną certyfikatów ETS.
• Upoważnieni Zgłaszający będą zobowiązani do składania rocznych deklaracji CBAM oraz przekazywania do umorzenia liczby nabytych wcześniej certyfikatów CBAM odpowiadającej emisjom „wbudowanym” w zaimportowane towary.

Co dalej?

Regulacje związane z CBAM mogą mieć istotne znaczenie dla polskich przedsiębiorców, ich dostawców oraz kontrahentów w branżach objętych mechanizmem. CBAM, ściśle związany zarówno z bezpośrednimi jak i pośrednimi emisjami „wbudowanymi” w importowane towary, będzie miał potencjał oddziaływania na całe łańcuchy dostaw.

W związku z przewidywanym rozpoczęciem okresu przejściowego CBAM w październiku 2023 roku, importerzy towarów objętych planowanymi regulacjami już teraz mogą rozważyć podjęcie działań przygotowawczych, obejmujących m.in.:

• Weryfikację katalogu importowanych towarów, ich klasyfikacji celnej oraz pochodzenia celnego pod kątem objęcia regulacjami CBAM;
• Weryfikację dostępności danych wymaganych do wykonywania obowiązków w okresie przejściowym;

Przygotowanie odpowiednich zasobów merytorycznych i organizacyjnych oraz wdrożenie lub dostosowanie odpowiednich procedur wewnętrznych, obowiązujących w organizacji.