Produkujesz lub dystrybuujesz plastikowe produkty lub opakowania? Sprawdź, czy podlegasz pod nowe opłaty i obowiązki wynikające z nowelizacji SUP.

Polska ustawa wdrażająca tzw. Dyrektywę SUP (ang.: Single-Use Plastics, inaczej: Dyrektywa Plastikowa, dalej: „Dyrektywa”) weszła w życie 24 maja 2023 r. Intencje i treść samej Dyrektywy na pierwszy rzut oka wydają się jasne – chodzi o ograniczenie zanieczyszczenia środowiska wyrobami plastikowymi jednorazowego użytku. Jednak w zestawieniu z mnogością sytuacji faktycznych i różnorodnością produktów występujących w firmach okazuje się, że rozstrzygnięcie co i kiedy podlega pod polskie przepisy SUP nie jest proste. Trudności przysparza m.in. zaklasyfikowanie, czy określone opakowanie/produkt podlega pod jeden czy więcej nowych obowiązków, np. opłatę pobieraną od użytkownika końcowego (tzw. opłata konsumencka) oraz opłatę związaną z ROP – Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta (tzw. opłata producencka/opłata coroczna). Dodatkowo implementacja Dyrektywy do polskich przepisów spowodowała szereg kolejnych pytań i komplikacji spowodowanych m.in. różnymi i zaskakującymi terminami wejścia w życie przepisów.

Najczęściej zadawane przez Klientów pytania to m.in.:

REALIZACJA OBOWIĄZKÓW

• W jakim zakresie firma podlega/nie podlega pod poszczególne obowiązki SUP?
  • Czy opakowanie/produkt jest w części lub całości wykonane z tworzyw sztucznych?
  • Czy opakowanie/produkt jest jednorazowego użytku i czy zostało objęte przepisami ustawy?
  • Jaką rolę pełni firma w dystrybucji (łańcuchu dostaw) opakowania/produktu?
• Czy i kiedy firma powinna dokonać wpisu aktualizacyjnego w BDO?
• Czy to prawda, że, mimo iż obowiązki związane z opłatami zaczną obowiązywać od 2024 roku, już od 24 maja 2023 roku należy ewidencjonować wybrane produkty/opakowania?

IDENTYFIKACJA PRODUKTÓW/OPAKOWAŃ

• Jak rozstrzygnąć, czy produkt jest jedno- czy wielorazowego użytku? Czy i jaki certyfikat potwierdzający możliwość wielokrotnego użycia powinna posiadać firma?
• Co z zakazem wprowadzania niektórych produktów i z aktualnymi stanami magazynowymi po 24 maja 2023 r.?
• Czy to samo opakowanie może podlegać jednocześnie pod opłatę konsumencką i producencką?
• Czy za opakowania wyprodukowane na zlecenie (np. kubek na napój z określonym logo) odpowiada zlecający czy producent?
• Na podstawie jakich parametrów/cech określić użytkownika końcowego w momencie sprzedaży?
• Kiedy mamy do czynienie z napojem, a kiedy z żywnością i ich opakowaniami?
• Jak określić, czy istnieje tendencja do pozostawiania opakowania w miejscach do tego nieprzeznaczonych z uwagi na pojemność lub rozmiar?
• Na podstawie jakich parametrów/cech producent opakowania (np. tacki) ma określić, czy zapakowany w nią produkt będzie odgrzewany lub nie?
• Jak określić, czy opakowanie zawiera większą niż jedna liczbę porcji?

ROZSTRZYGANIE WĄTPLIWOŚCI

Próba zmierzenia się z tego typu problemami wymaga analizy co najmniej 3 dokumentów:

• Dyrektywy SUP (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko),
• Ustawy produktowej (Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej),
• Wytycznych Komisji Europejskie ws. SUP (Wytyczne Komisji dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (2021/C 216/01)).

Nasze doświadczenie pokazuje, że podstawowe pytania rodzą szereg kolejnych, szczegółowych, odnoszących się do konkretnych produktów i sytuacji. Niewątpliwie przedsiębiorcy używający tworzyw sztucznych potrzebują zdiagnozowania swojej sytuacji w kontekście realizowania nowych obowiązków i wypracowania odpowiednich procedur (ewidencja, rozliczanie obowiązków, wymiana informacji w łańcuchu dostaw). W wielu przypadkach nawet szczegółowa analiza przepisów nie daje jednak jednoznacznych i zapewniających bezpieczeństwo firmy odpowiedzi.

Warto pamiętać, że na podstawie Prawa przedsiębiorców jest możliwość uzyskania wiążącej dla organów interpretacji indywidualnej (art. 35 ust. 2 Prawa przedsiębiorców). Warto wykorzystać czas przed wejściem w życie kluczowych przepisów (a więc przed 1 stycznia 2024 r.) na uzyskanie takiej interpretacji.

- Anna Wibig, Partner Associate w Zespole Podatku Akcyzowego i ESG

Szczególnie biorąc pod uwagę duże skomplikowanie i niejednoznaczność przepisów SUP, interpretacja indywidualna może okazać się jedynym skutecznym narzędziem obrony w przypadku zakwestionowania sposobu wdrożenia przepisów SUP w firmie w przyszłości. Najbliższe miesiące, przed wejściem w życie wymogu faktycznego płacenia nowych opłat, niewątpliwie warto wykorzystać na potwierdzenie wszelkich wątpliwości.

Prawidłowe określenie obowiązków w zakresie SUP jest niezbędne również z perspektywy przyszłych zobowiązań wynikających z Dyrektywy CSRD, która będzie wymagała raportowania niefinansowego oraz stworzenia m.in. polityki cyrkularności (więcej informacji: zobacz TUTAJ).