Obligatoryjny split payment już od 1 września 2019 r.

Mechanizm podzielonej płatności (MPP) wprowadzono w Polsce 1 lipca 2018 r. jako rozwiązanie, z którego podatnicy mogli korzystać dobrowolnie w ramach transakcji B2B. Od 1 września 2019 r. będzie on obowiązkowy w odniesieniu do wybranych transakcji.

Polska nie była jednak prekursorem we wprowadzaniu tego typu rozwiązań – wcześniej MPP został zaimplementowany w Czechach i we Włoszech. Analogiczne regulacje funkcjonują również w Holandii i w Rumunii.

Przedstawiamy Państwu podsumowanie najważniejszych informacji dot. działania i zakresu obowiązków związanych z mechanizmem podzielonej płatności w Polsce i wybranych krajach Europejskich.

Polska

Z dniem 1 września 2019 roku MPP ma stać się obowiązkowy dla wszystkich płatności wynikających z faktur dokumentujących transakcje pomiędzy podatnikami, w których:

• przedmiotem są towary lub usługi wymienione w proponowanym załączniku nr 15 do ustawy o VAT; zasadniczo załącznik ten obejmuje towary i usługi obecnie objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia lub solidarną odpowiedzialnością jak również sprzedaż m.in. węgla i produktów węglowych, części i akcesoriów do pojazdów silnikowych oraz maszyn i urządzeń elektrycznych i ich części i akcesoriów, w sytuacji gdy
• jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty w walucie obcej.

W ostatecznym projekcie uwzględniona została część bardzo istotnych uwag zgłoszonych przez przedsiębiorców w zakresie obligatoryjnego MPP, m.in.:

• dopuszczono możliwość dokonywania płatności zaliczkowych (w takich przypadkach zamiast numeru faktury pojawić się powinna „zaliczka”),
• złagodzono sankcję za niedopełnienie obowiązku wskazania na fakturze "mechanizm podzielonej płatności" – sankcja ta ma wynosić 30 proc. VAT zamiast 100 proc. oraz zrezygnowano z sankcji dla sprzedawcy, jeżeli nabywca zapłaci w podzielonej płatności, pomimo braku stosownego oznaczenia na fakturze,
• potwierdzono możliwość stosowania kompensat (tylko kwota pozostała ma być płacona MPP).

Docelowo obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności mają zostać również objęte podmioty nieposiadające siedziby na terytorium Polski, zarejestrowane dla celów VAT w kraju.
 

Włochy

Od 1 stycznia 2015 roku MPP ma zastosowanie wyłącznie do transakcji z podmiotami sektora publicznego, które realizują w ten sposób płatności na potrzeby wykonawców zamówień publicznych. Natomiast od lipca 2017 roku rozszerzono stosowanie mechanizmu na spółki kontrolowane przez państwo, władze lokalne (wraz z ich spółkami zależnymi) oraz podmioty notowane na włoskiej giełdzie FTSE MIB.

Zgodnie z przepisami organy publiczne powinny płacić dostawcom faktury minus podatek VAT, ponieważ każdy podatek jest płacony bezpośrednio na państwowe dedykowane konto bankowe. Wykonywanie powyższych rozliczeń wymaga specjalnego oznaczania dostaw w systemach księgowych czy ERP. Dostawy takie są identyfikowane również w rocznych deklaracjach VAT. Ryzyko nieuiszczenia podatku z rachunku VAT do fiskusa obciąża nabywcę towarów lub usług.

Czechy

Ustawodawca czeski wprowadził dobrowolny mechanizm split payment. Przyjęty model zakłada zwolnienie podatników VAT z odpowiedzialności solidarnej, jeśli nabywca skorzysta ze split payment.

Na dzień dzisiejszy Czechy nie przewidują wprowadzenia obowiązkowego split paymentu.

Kluczowa różnica między rozwiązaniem polskim a czeskim jest taka, że w Czechach kupujący w ramach podzielonej płatności płaci podatek VAT do Urzędu Skarbowego sprzedawcy. Co ważne, żeby ze split paymentu bezpiecznie korzystać, trzeba uwzględnić to rozwiązanie w umowie między sprzedawcą a kupującym. Bez takiego postanowienia w umowie sprzedawca może domagać się od kupującego kwoty VAT (jako części ceny), nawet jeśli kupujący zapłacił już ją do urzędu sprzedawcy.
 

Holandia

Mechanizm split paymentu funkcjonuje również w Holandii już od dłuższego czasu. Jest fakultatywny i dotyczy usług świadczonych przez agencje pracy tymczasowej i podobne podmioty. Tego typu usługi wywołują wiele problemów rozliczeniowych na gruncie ubezpieczeń społecznych i PIT, ale również rozliczeń z tytułu podatku VAT.

Środki zgromadzone na rachunku zablokowanym powinny być wydatkowane jedynie na rozliczenia podatkowe i dotyczące ubezpieczeń społecznych usługodawcy. Inaczej niż w Polsce natomiast wygląda możliwość dysponowania środkami z rachunku dedykowanego. Ustawowo dysponowanie środkami z konta VAT podlega monitoringowi ze strony zewnętrznego księgowego (Audytora).

W modelu holenderskim usługodawca nie ma natomiast obowiązku posiadania rachunku dedykowanego powyższym rozliczeniom. W takim przypadku usługobiorca chcąc uniknąć własnej odpowiedzialności za rozliczenia podatkowe usługodawcy może zapłacić podatek VAT bezpośrednio do organów podatkowych.

Rumunia

Wprowadzone 1 stycznia 2018 roku regulacje rumuńskie w zakresie obowiązkowej podzielonej płatności wymagają od podatników stosujących ten sposób rozliczeń (podobnie jak w Polsce) podziału płatności za zakup towarów lub usług na dwie części: podstawę opodatkowania oraz kwotę VAT przekazywanej na dedykowany rachunek VAT.

W przeciwieństwie natomiast do naszych rozwiązań, pewne kategorie podatników są w Rumunii zobligowane do stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Chodzi w szczególności o:

• podatników, u których występują zaległości podatkowe (od 1 000 do 3 200 euro w zależności od wielkości podatnika),
• podatników, którzy nie uregulują swoich zobowiązań podatkowych w zakresie VAT w terminie 60 dni od upływu terminu płatności,
• podatników znajdujących się w procedurze upadłościowej,
• podatników, którzy dobrowolnie zobowiążą się do stosowania procedury podzielonej płatności na okres nie krótszy niż rok

Szczególną korzyścią zachęcającą do stosowania tego modelu jest 5-proc. ulga w podatku CIT dla tych podatników, którzy nie będąc zobligowani, jednak zdecydują się na stosowanie podzielonej płatności.

Jednocześnie należy pamiętać, że w listopadzie 2018 roku Komisja Europejska negatywnie zaopiniowała wprowadzenie mechanizmu podzielnej płatności VAT przez organy podatkowe w Rumunii. Jednym z głównych powodów było zbyt duże obciążenie administracyjne dla „uczciwych firm” oraz wprowadzenie zapisów do umów, które byłyby sprzeczne z unijnymi przepisami dotyczącymi VAT, jak i ze swobodą świadczenia usług.

Po negatywnej opinii Komisji Europejskiej, Rumunia zrezygnowała z obowiązkowego modelu podzielnej płatności, zastępując go modelem fakultatywnym.