CEWA, SENT oraz koncesja na smary i LPG – fundamentalne zmiany na horyzoncie

O co chodzi?

Opublikowany Projekt przewiduje wprowadzenie dodatkowych obowiązków dla podmiotów, które nabywają różnego rodzaju wyroby akcyzowe. Zgodnie z proponowanymi założeniami do Projektu, rozszerzony zostanie obowiązek posiadania koncesji na paliwa ciekłe. Na podmioty, które nabywają z zagranicy oleje i preparaty smarowe, mają być nałożone nowe obowiązki. Ponadto zmianie mają ulec zasady przemieszczania niektórych wyrobów w systemie SENT. Projekt przewiduje również kolejny krok milowy w drodze do pełnej elektronizacji akcyzy - utworzenie Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych (CEWA).

Co to oznacza w praktyce?

Projekt przewiduje przede wszystkim objęcie koncesjonowaniem nowych rodzajów paliw ciekłych, w szczególności smarów, w zakresie koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych i koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą. Wprowadzone zostało uzupełnienie oraz doprecyzowanie definicji obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą, które ma na celu ograniczenie przypadków unikania lub obchodzenia wymogu posiadania ww. koncesji. Ujednolicone również zostają wymagania w zakresie przywozu paliw ciekłych do Polski w celu uzyskania wpisu do rejestru podmiotów przywożących z analogicznymi wymaganiami związanymi z przywozem paliw ciekłych realizowanymi na potrzeby koncesjonowanego obrotu z zagranicą – ma to na celu uszczelnienie instytucji podmiotu przywożącego. Projektowane zmiany w Prawie Energetycznym mają również na celu uszczelnienie rynku gazu płynnego LPG poprzez wprowadzenie: nadzoru koncesyjnego nad procesem rozlewania gazu do butli traktując go analogicznie jak reżim ustawy akcyzowej - jako wytwarzanie paliw ciekłych oraz obowiązku zgłaszania do Prezesa URE zakładowych stacji gazu płynnego LPG. W świetle projektowanych zmian wytwarzaniem paliw ciekłych stanie się również znakowanie i barwienie paliw oraz przerób odpadów.

Projekt zakłada również zmiany w obszarze SENT. Celem zmian jest usprawnienie procesu kontroli nad obrotem wysoko wrażliwymi wyrobami akcyzowymi przy wykorzystaniu obecnie już funkcjonujących na podstawie tej ustawy rozwiązań legislacyjnych i narzędzi informatycznych (system monitorowania przewozu towarów), które pozwalają na bieżące monitorowanie przewozu benzyn i oleju napędowego oraz monitorowanie obrotu (sprzedaży) tych wyrobów akcyzowych. Projekt zmian przewiduje nowe rozwiązanie, polegające na zapewnieniu bieżącego przekazywania danych o ilości dostarczanych do stacji paliw ciekłych benzyn i olejów napędowych oraz ilości wydanych z poszczególnych dystrybutorów paliw, co pozwoli na powiązanie i zbilansowanie ich przemieszczania z obrotem. Każde „wejście i wyjście” paliw silnikowych z baz magazynowych i ich dostarczenie do stacji paliw lub wolnostojących zbiorników przeznaczonych najczęściej do magazynowania paliw będzie podlegać monitorowaniu.
Należy również podkreślić, że projektowane przepisy przewidują surowe kary za ewentualne niewywiązanie się z nowych obowiązków w zakresie Prawa energetycznego i SENT.

Pojawiły się wreszcie propozycje przepisów ustawowych w akcyzie wprowadzających CEWA, czyli to, co od długiego czasu było zapowiadane i nad czym Ministerstwo Finansów od przynajmniej kilkunastu miesięcy prowadzi intensywne prace. Zmiany związane z wprowadzeniem Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych (CEWA) dotkną niemal wszystkie podmioty, które są obecnie zobligowane do prowadzenia ewidencji i dokumentacji akcyzowych. W obecnie obowiązujących przepisach jest już zapis, że nie będzie możliwości prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie papierowej od 1 lutego przyszłego roku. Ustawodawca przekonuje, że CEWA wynika z potrzeby wprowadzenia bezpłatnego narzędzia, które pozwoli na przejście z papierowych ewidencji i dokumentacji na ich elektroniczną postać w jednym centralnym systemie teleinformatycznym. Natomiast tym, którzy mają już dziś ewidencje elektroniczne, system CEWA ma pozwolić na przesyłanie danych przez interfejs API w celu sporządzenia ewidencji, czyli coś na kształt JPK w akcyzie. Wciąż jednak nie wiadomo, z jaką częstotliwością dane będą musiały być przesyłane do CEWA. Z rozmów z Ministerstwem Finansów wynika, że będzie to na pewno częściej, niż raz w miesiącu.

Co dalej?

Ze względu na fakt, że Projekt przewiduje wiele istotnych zmian, które dotkną również te podmioty, które prowadzą dość ograniczoną działalność w zakresie wyrobów akcyzowych, rekomendujemy zapoznanie się z treścią Projektu. W szczególności w zakresie zmian w Prawie energetycznym oraz SENT należy szczegółowo przeanalizować, jak projektowane przepisy dotkną działalność biznesową. Podmioty, które są zainteresowane zgłoszeniem uwag do Projektu, a nie są uwzględnione w procesie legislacyjnym, powinny w ciągu najbliższych dwóch tygodni przesłać proponowane uwagi do Ministerstwa Finansów.

CEWA to prawdziwa rewolucja w akcyzie. Przygotowanie się do niej zajmie raczej miesiące aniżeli tygodnie. Również dla tych podmiotów, które zamierzają ręcznie uzupełniać wpisy w CEWA ta zmiana nie będzie łatwa - skonfigurowanie własnego profilu na PUESC do CEWA i nauka obsługi CEWA będą bez wątpienia dużym wyzwaniem. W samym projekcie zmian do ustawy akcyzowej brak jeszcze szczegółów co do tego, jak będzie wyglądać i funkcjonować CEWA. Z całą pewnością zostanie to uregulowane rozporządzeniami. Pod koniec zeszłego roku odbyło się już kilka spotkań branżowych, podczas których Ministerstwo Finansów pokazało makiety CEWA, uchylając rąbek tajemnicy dotyczący tego, w jaki sposób CEWA będzie działać. Z naszego doświadczenia technologicznego w akcyzie wynika, że z pewnością wiele praktycznych problemów pojawi się w momencie, gdy Ministerstwo opublikuje schemy oraz środowisko testowe. W naszej ocenie warto już teraz podjąć działania przygotowawcze mające na celu weryfikację obecnie prowadzonych rozliczeń akcyzowych, aby po wprowadzeniu CEWA ograniczyć do minimum ryzyko nieprawidłowości w danych raportowanych bezpośrednio do Ministerstwa Finansów.