Czy przekazanie do utylizacji olejów podlega opodatkowaniu akcyzą?

O co chodzi?

W przypadku sprzedaży niektórych wyrobów akcyzowych istnieje możliwość zastosowania preferencji (tj. zwolnienie z akcyzy, obniżona stawka akcyzy), pod warunkiem, że wyroby te zostaną zużyte na określone cele, o których mowa w przepisach akcyzowych (np. zużycie oleju opałowego na cele opałowe). Użycie wyrobów na cele nieuprawniające do zastosowania zwolnienia lub obniżonej stawki akcyzy skutkuje powstaniem zobowiązania podatkowego i wiąże się z koniecznością rozliczenia akcyzy przez podmiot, który dokonał zmiany przeznaczenia tych wyrobów.

W takich sprawach orzekały ostatnio sądy administracyjne. Przykładowo w wyroku sygn. I SA/Rz 154/23 dotyczącym przekazania do utylizacji oleju opałowego, który z powodu upływu czasu utracił swoje właściwości, WSA stwierdził, że skoro zakupiony przez szpital olej nie nadaje się do użycia, to w związku z jego przekazaniem do utylizacji nie dochodzi do zmiany przeznaczenia wyrobu, tym samym szpital nie jest zobowiązany do zapłacenia różnicy pomiędzy stawką zasadniczą a preferencyjną.

Odmienne stanowisko zaprezentowane zostało przez WSA w Poznaniu w wyroku o sygn. III SA/Po 92/23. W sprawie tej WSA stwierdził, że w przypadku, kiedy olej smarowy nabyty w procedurze zwolnienia z akcyzy zostanie zanieczyszczony (co będzie miało wpływ na zmianę kodu CN tego wyrobu) i nie będzie mógł być wykorzystany do celów produkcyjnych, przekazanie tego oleju do utylizacji powoduje powstanie obowiązku podatkowego w akcyzie z uwagi na zmianę jego przeznaczenia.

Co to oznacza w praktyce?

W praktyce często pojawiały się wątpliwości w zakresie tego, jakie sytuacje należy uznać za zmianę przeznaczenia wyrobów skutkującą koniecznością rozliczenia akcyzy. Wydane orzeczenia pokazują, że brzmienie przepisów znajdujących zastosowanie w tym zakresie budzi istotne wątpliwości. I nawet jeżeli zmiana przeznaczenia polega na przekazaniu wyrobów akcyzowych do utylizacji, to wiele okoliczności może mieć znaczenie dla określenia dokładnego zakresu obowiązków ciążących na podmiocie, który przekazuje wyroby do utylizacji.

Należy również pamiętać, że w przypadku uznania, że w związku z przekazaniem wyrobów do utylizacji doszło do zmiany przeznaczenia, podmiot przekazujący wyroby do utylizacji może być zobowiązany nie tylko do zapłaty akcyzy, ale także do dokonania rejestracji w CRPA, składania deklaracji oraz prowadzenia określonych rejestrów.

Co dalej?

Podmioty, które nabywają wyroby akcyzowe takie jak oleje i preparaty smarowe, paliwa opałowe, korzystające ze zwolnienia z akcyzy czy też z preferencyjnej stawki akcyzy, powinny przeanalizować czy i w jakich sytuacjach wyroby te są przekazywane do utylizacji zewnętrznym podmiotom.

Biorąc pod uwagę, że przekazanie wyrobów do utylizacji może zostać uznane przez organy podatkowe za zmianę przeznaczenia tych wyrobów i podlegać opodatkowaniu „sankcyjną” stawką akcyzy, w naszej ocenie warto w takim przypadku przeanalizować konsekwencje akcyzowe, ewentualnie rozważyć wystąpienie z wnioskiem o interpretację indywidualną w celu potwierdzenia, że takie czynności nie skutkują powstaniem obowiązków akcyzowych.