CBAM z akceptacją Parlamentu Europejskiego i Rady UE oraz konsultacje publiczne w sprawie nowych unijnych wytycznych do przepisów o kontroli obrotu

Mechanizm CBAM z akceptacją Parlamentu Europejskiego i Rady UE

18 kwietnia 2023 r. Parlament Europejski, a 25 kwietnia 2023 r. Rada UE przyjęły wynegocjowany wcześniej w ramach konsultacji między-instytucjonalnych tekst nowego Rozporządzenia UE w sprawie Mechanizmu Dostosowywania Cen na Granicach z Uwzględnieniem Emisji CO2, czyli tzw. Mechanizmu CBAM (ang. „Carbon Border Adjustment Mechanism”). Pierwsze obowiązki związane z Mechanizmem powinny wejść w życie już w październiku bieżącego roku.

Celem mechanizmu CBAM, flagowej regulacji Komisji Europejskiej związanej z inicjatywą „Fit for 55”, jest minimalizacja ryzyka związanego z „wyciekiem emisji” poza UE w związku z przywozem na teren Unii produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych.

Zgodnie z założeniami Mechanizmu, import do UE objętych CBAM określonych towarów wysokoemisyjnych będzie wiązać się z dodatkowym kosztem, uzależnionym przede wszystkim od emisji „wbudowanych” w importowane towary. Koszt ten ma być ponoszony i rozliczany przez importerów w oparciu o system dedykowanych Certyfikatów CBAM, których cena będzie ściśle powiązana z ceną certyfikatów ETS. Importowi towarów objętych CBAM towarzyszyć będą również dodatkowe obowiązki i formalności.

Proponuje się, aby CBAM początkowo objął swoim zakresem import żelaza i stali, cementu, nawozów, aluminium, energii elektrycznej – a także wodoru, niektórych prekursorów oraz produktów przetworzonych.

Rozpoczęcie fazy przejściowej CBAM planowane jest obecnie na październik 2023 r. Faza przejściowa będzie wiązać się dla przedsiębiorców przede wszystkim z obowiązkiem obliczania emisji „wbudowanych” w importowane wyroby objęte CBAM i składania, w okresach kwartalnych, sprawozdań do właściwych organów.

Regulacje związane z CBAM mogą mieć istotne znaczenie dla polskich przedsiębiorców, ich dostawców oraz kontrahentów w branżach objętych mechanizmem. CBAM, ściśle związany zarówno z bezpośrednimi jak i, częściowo, pośrednimi emisjami „wbudowanymi” w importowane towary, będzie miał potencjał oddziaływania na całe łańcuchy dostaw.

W związku z przewidywanym rozpoczęciem okresu przejściowego CBAM w październiku 2023 roku, importerzy towarów objętych planowanymi regulacjami już teraz mogą rozważyć podjęcie działań przygotowawczych, obejmujących m.in.:

• Weryfikację katalogu importowanych towarów, ich klasyfikacji celnej oraz pochodzenia celnego pod kątem objęcia regulacjami CBAM;
• Weryfikację dostępności danych wymaganych do wykonywania obowiązków w okresie przejściowym;
• Przygotowanie odpowiednich zasobów merytorycznych i organizacyjnych oraz wdrożenie lub dostosowanie odpowiednich procedur wewnętrznych, obowiązujących w organizacji.

Konsultacje w sprawie nowych wytycznych KE do przepisów o kontroli obrotu towarami podwójnego zastosowania

Do 9 czerwca 2023 r., Dyrekcja Generalna ds. Handlu Komisji Europejskiej prowadzi konsultacje w sprawie projektu nowych wytycznych dotyczących stosowania tzw. „klauzuli catch-all” w zakresie wywozu produktów podwójnego zastosowania służących do cyberinwigilacji niewymienionych na właściwej liście kontrolnej – czyli art. 5 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/821 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiającego unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania.

Projekt wytycznych, udostępniony przez KE, zawiera m.in.

• wskazówki dotyczące poprawnego rozumienia definicji kluczowych wyrażeń wykorzystywanych w art. 5 Rozporządzenia;
• wytyczne dotyczące katalogu produktów podwójnego zastosowania, które mogą potencjalnie być objęte zakresem klauzuli;
• wytyczne dotyczące standardów należytej staranności, jakie powinny być stosowane przez eksporterów, aby zapewnić zgodność prowadzonej działalności z postanowieniami przepisu. 

Szczegółowe informacje na temat prowadzonych konsultacji, wraz z opublikowanym projektem, dostępne są publicznie na stronie Komisji Europejskiej pod adresem: https://policy.trade.ec.europa.eu/consultations/guidelines-export-cyber-surveillance-items-under-article-5-regulation-eu-no-2021821_pl