Kontrola obrotu: Komisja Europejska publikuje Zestawienie krajowych wykazów kontrolnych

Przypomnijmy, że zgodnie z przepisami unijnego Rozporządzenia o kontroli obrotu (UE) 2021/821, państwo członkowskie może, ze względów bezpieczeństwa publicznego, w tym zapobiegania aktom terrorystycznym, lub ze względu na kwestie dotyczące praw człowieka, wymagać zezwolenia na wywóz produktów podwójnego zastosowania niewymienionych w Załączniku I do Rozporządzenia, zawierającym podstawową unijną Listę Kontrolną produktów dual-use.

W takim przypadku, państwo członkowskie powinno poinformować Komisję Europejską oraz pozostałe państwa członkowskie o wszystkich podjętych środkach, które mogą np. przybrać formę ustanowienia krajowego wykazu kontrolnego, zawierającego opisy kontrolowanych produktów.

Z kolei Komisja Europejska jest zobowiązana do opublikowania przyjętych w ten sposób krajowych środków kontroli, w tym – sporządzonego we wszystkich językach urzędowych UE – zestawienia krajowych wykazów kontrolnych obowiązujących w państwach członkowskich.

Pierwsze tego rodzaju zestawienie zostało opublikowane przez Komisję Europejską 20 października 2023 r. i jest dostępne pod następującym linkiem: EUR-Lex - 52023XC00441 - EN - EUR-Lex (europa.eu)

Zgodnie z art. 10 unijnego Rozporządzenia 2021/821, jeżeli:

• inne państwo członkowskie nałożyło wymóg uzyskania zezwolenia na wywóz danego produktu dual-use niewymienionego w Załączniku I do Rozporządzenia, na podstawie krajowego wykazu kontrolnego,
• wspomniany krajowy wykaz kontrolny został opublikowany przez Komisję Europejską w formie omówionego wcześniej Zestawienia,
• eksporter został poinformowany przez właściwy organ, że dany produkt jest lub może być przeznaczony, w całości lub w części, do zastosowań związanych z bezpieczeństwem publicznym, w tym z zapobieganiem aktom terrorystycznym, lub z kwestiami dotyczącymi praw człowieka,

to wywóz danego produktu lub produktów poza UE będzie, z zasady, wymagał uzyskania stosownego zezwolenia od właściwych organów.
Publikacja Zestawienia oznacza więc możliwość rozszerzenia kontroli wywozu na produkty podwójnego zastosowania niewymienione na podstawowej unijnej Liście Kontrolnej, ale uwzględnione w krajowych wykazach kontrolnych opublikowanych, w formie Zestawienia, przez Komisję Europejską.

Opublikowane Zestawienie obejmuje obecnie krajowe wykazy kontrolne opublikowane w 2023 roku przez Niderlandy oraz Hiszpanię, obejmujące m.in. wybrane urządzenia wykorzystywane do wytwarzania pół-przewodników czy też komputery kwantowe i związane z nimi zespoły elektroniczne.

Szczegółowa lista i opisy produktów objętych krajowymi wykazami kontrolnymi znajduje się w Zestawieniu.

Na poziomie unijnym, publikacja Zestawienia oznacza możliwość lepszej koordynacji wysiłków państw członkowskich zmierzających do kontroli obrotu wybranymi produktami dual-use niewymienionymi na unijnej Liście Kontrolnej oraz zaadresowanie wspólnych celów i polityk w zakresie bezpieczeństwa.

Z punktu widzenia eksporterów, publikacja Zestawienia oznacza jednak równocześnie rozszerzenie potencjalnego zakresu kontroli dual-use na dodatkowe produkty niewymienione w Załączniku I do Rozporządzenia 2021/821.

Przełoży się to najprawdopodobniej na zwiększone obciążenia dla eksporterów w zakresie czynności związanych z zapewnieniem zgodności prowadzonego obrotu oraz dodatkowe ryzyka, które będą musiały być uwzględnione na etapie analizy export-compliance poszczególnych transakcji wywozowych.