Skracanie taryf wodno-ściekowych: szansa dla sprawnych i precyzyjnych

Można krótko stwierdzić, że po raz kolejny rzeczywistość zweryfikowała założenia przyjęte przez ustawodawcę. Według obowiązujących regulacji bieżący okres taryfowy miał potrwać do 2024 roku, jednak mimo braku formalnego skrócenia tego okresu najprawdopodobniej będziemy mieli do czynienia ze skróceniem faktycznym. Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Przemysław Daca oraz wiceprezes Paweł Rusiecki zadeklarowali publiczne, że od września 2022 r. Wody Polskie rozpoczną ponowny proces taryfikacji, prowadzony w oparciu o przepis ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, dopuszczający skrócenie okresu obowiązywania taryfy, który to proces ma potrwać do końca 2022 roku. Przedstawiciele Wód Polskich podkreślają jednak przy tym, że wnioski nie będą akceptowane „na ślepo” – będą bowiem szczegółowo analizowane zarówno od strony formalnej, jak i merytorycznej¹.

Mając na względzie wagę zagadnienia dla samorządów oraz „tykający zegar”, poświęcamy mu specjalne wydanie Biuletynu „VAT w samorządzie”.

Wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy

Art. 24j ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (dalej: „u.z.z.w.”) przewiduje w ust. 1, że w uzasadnionych przypadkach, w szczególności jeżeli wynika to z udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w trakcie obowiązywania dotychczasowej taryfy może złożyć do organu regulacyjnego wniosek o skrócenie okresu obowiązywania tej taryfy wraz z projektem nowej taryfy oraz uzasadnieniem, jednak nie później niż przed rozpoczęciem biegu terminu 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy.

Od strony proceduralnej: przepisy art. 24b-24e i art. 24f ust. 1 u.z.z.w. stosuje się odpowiednio. Ponadto w decyzji zatwierdzającej taryfę orzeka się o skróceniu czasu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Jak wskazano wcześniej, kwestie formalne będą dość rygorystycznie oceniane przez Wody Polskie, stąd też trzeba z należytą starannością spojrzeć zarówno na przepisy u.z.z.w., jak i postanowienia rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Przepisy tego drugiego aktu wpływają – podobnie jak ustawa – i na kwestie formalne, i merytoryczne.

Pozostając przy kwestiach merytorycznych, lecz wracając do przepisów ustawy, trzeba zauważyć w kontekście art. 24j u.z.z.w., że przepis ten traktuje ogólnie o „uzasadnionych przypadkach”, a wskazane rozwinięcie „uzasadnionych przypadków” to katalog otwarty (zwrot „w szczególności”). Tym samym złożenie wniosku o skrócenie okresu obowiązywania taryfy nie musi się ograniczać li tylko do przypadków, w których konieczność dokonania skrócenia wynika z „udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia”. Niemniej, mając na względzie dotychczasowe podejście regulatora oraz wagę spraw, nie należy ryzykować poprzez składanie ogólnych wniosków – wszak ustawa traktuje o „uzasadnionych przypadkach”, a nie o „jakichkolwiek przypadkach”.

Równoczesne złożenie wniosku o zatwierdzenie nowej taryfy

Odpowiednie przygotowanie wniosku o skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy to tak naprawdę dopiero „połowa drogi”. Jak bowiem wskazano wcześniej, art. 24j ust. 2 u.z.z.w. przewiduje, że orzeczenie o skróceniu czasu obowiązywania dotychczasowej taryfy następuje w decyzji zatwierdzającej taryfę.

Tym samym wskazany wcześniej okres od 1 września 2022 r. do końca roku 2022 to czas, który należy efektywnie wykorzystać, aby przygotować zarówno wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy, jak i nowy wniosek taryfowy. Absolutnie nie należy odkładać prac nad przedmiotowymi dokumentami na ostatni moment – po pierwsze ze względu na czas niezbędny do ich przygotowania, a po drugie z uwagi na prawdopodobieństwo konieczności uzupełnienia złożonych dokumentów.

„Okno” na skrócenie taryfy a regulacja ustawowa

Omawiana sytuacja jest o tyle interesująca, że przywoływany art. 24j u.z.z.w. zawiera jedynie jedno ograniczenie czasowe, tj. przewiduje, że wniosek o skrócenie okresu obowiązywania taryfy może zostać złożony nie później niż przed rozpoczęciem biegu terminu 120 dni od planowanego dnia wejścia w życie nowej taryfy. Nie jest więc wykluczone złożenie wniosku o skrócenie okresu obowiązywania taryfy np. w przyszłym roku, choć wtedy otwartość organu regulacyjnego może być w praktyce dużo mniejsza.

Wnioski o skrócenie okresu obowiązywania taryfy złożone w przeszłości

Warto także zaznaczyć, że zapowiadane „okno” powinno interesować także te podmioty, które złożyły wnioski o skrócenie okresu obowiązywania taryf w przeszłości. Albowiem istnieje poważne ryzyko uwzględnienia tych wniosków w chwili obecnej, kiedy to ceny i stawki wskazane w przedkładanych wraz z nimi nowych wnioskach taryfowych mogą również nie uwzględniać aktualnych uwarunkowań gospodarczych.