Opodatkowanie VAT rekompensat dla spółek komunalnych – ostatni wyrok NSA

Co stwierdził NSA?

Przywołany wyrok, o sygn. akt I FSK 539/18, dotyczył interpretacji wydanej dla spółki komunalnej (dalej: Spółka), będącej operatorem publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, która otrzymywała od miasta rekompensaty na pokrycie kosztów wykonywania zadań przewozowych. Spółka utrzymywała, że wypłacane jej przez gminę miejską rekompensaty obecnie nie podlegają opodatkowaniu VAT. Składając wniosek o interpretację Spółka dążyła do potwierdzenia, że jeżeli sprzedaż biletów komunikacyjnych będzie dokonywana przez miasto, a nie jak dotychczas przez samą Spółkę, to otrzymywane przez Spółkę od miasta rekompensaty będzie mogła nadal traktować jako niepodlegające VAT.

W wydanej interpretacji Dyrektor KIS uznał, że przesunięcie sprzedaży do miasta istotnie zmieni sposób klasyfikowania rekompensaty, bowiem w jego ocenie oznaczać to będzie, że Spółka nie świadczy usług bezpośrednio mieszkańcom, a jednostce samorządu terytorialnego. Z tego względu, zdaniem Dyrektora KIS, taka rekompensata powinna zostać potraktowana jako wynagrodzenie za wykonanie usługi, podlegające opodatkowaniu VAT. Spółka zaskarżyła rozstrzygnięcie Dyrektora KIS do sądu administracyjnego, twierdząc, że nawet po przesunięciu sprzedaży, tego rodzaju rekompensata dla spółki komunalnej nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT.

NSA w swoim wyroku podtrzymał rozstrzygnięcie WSA w Opolu, który przyznał rację Dyrektorowi KIS, stwierdzając, że również w jego ocenie rekompensata w takim stanie faktycznym powinna podlegać opodatkowaniu VAT. Na ten moment nie zostało opublikowane pisemne uzasadnienie, jednak w ustnym uzasadnieniu NSA wskazał, że sama okoliczność, iż jednostka samorządu terytorialnego powierzyła spółce komunalnej do wykonania usługi wywodzące się z jego zadań własnych nie przesądza, że pomiędzy tymi podmiotami nie dochodzi do wymiany świadczeń opodatkowanych VAT.

Co stwierdzał dotąd NSA i co twierdzą organy skarbowe?

Powyższy wyrok jest wart odnotowania, bowiem dotychczas NSA stwierdzał zazwyczaj, że rekompensaty otrzymywane przez spółki komunalne od gmin, na pokrycie kosztów wykonywania powierzonego zadania organizacji transportu publicznego, nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT. Rozstrzygnięcie takie zapadło przykładowo w sprawie z dnia 30 stycznia 2019 r., sygn. I FSK 1673/16. Niemniej, choć sprawy te dotyczą w ogólności opodatkowania VAT rekompensat, zawierały istotne różnice w stanie faktycznym, które mogły wpłynąć na rozbieżne rozstrzygnięcia NSA.

Równocześnie liczba spraw sądowych w tym zakresie dowodzi, że organy skarbowe od wielu lat utrzymują rygorystyczne stanowisko, zgodnie z którym podobne rekompensaty powinny w ich ocenie podlegać opodatkowaniu VAT. Stanowisko to nie uległo, póki co, zmianie pod wpływem orzecznictwa sądów administracyjnych, które wiele spraw rozstrzygały na korzyść gmin. Warto w tym kontekście również przypomnieć wyrok niedotyczący co prawda bezpośrednio rekompensat, a opodatkowania VAT wpłat do związku metropolitalnego, uzyskany przed NSA przez pełnomocników Deloitte (opisywany w naszym newsletterze).

Jak ocenić ten wyrok pod kątem opodatkowania VAT rekompensat?

Powyższe zestawienie wyroków wskazuje, nie wchodząc w merytoryczną ocenę ich poprawności, że nie można z góry klasyfikować rekompensat otrzymywanych przez spółki komunalne organizujące transport zbiorowy, jako niepodlegających opodatkowaniu VAT lub jako podlegających VAT. Konieczna jest analiza konkretnego schematu rozliczeń i obowiązków między operatorem transportu publicznego a jego organizatorem, m.in. w zakresie wpływów z biletów, ale również ogólnych obowiązków stron. Co więcej, zmiany w sposobie rozliczeń i zobowiązań między tymi podmiotami wymagają każdorazowej analizy pod kątem możliwego ich wpływu na klasyfikację podatkową wypłacanej rekompensaty, bo jak dowodzi komentowane orzeczenie NSA, rekompensata dotychczas niepodlegająca VAT, w wyniku takich zmian, może w ocenie organów podatkowych wymagać powiększenia o podatek VAT.