Zmiany w VAT w związku z implementacją pakietu e-commerce

Pakiet e-commerce jako element szerszej strategii UE

Modernizacja i uproszczenie podatku VAT w odniesieniu do transgranicznego handlu elektronicznego stanowi element ogólnej strategii UE związanej z jednolitym rynkiem cyfrowym. UE dostrzegając, że dotychczasowe zasady VAT wymagają dostosowania do dynamicznego rozwoju branży e-commerce oraz jej specyfiki, sukcesywnie od końca 2017 r. uchwala regulacje oraz wdraża mechanizmy związane z pobieraniem podatku VAT od transgranicznego handlu elektronicznego. Ostatnia część pakietu dotycząca VAT w tym zakresie, tzw. pakiet e-commerce, który ma wejść w życie w lipcu bieżącego roku, opiera się na dyrektywach oraz rozporządzeniach wykonawczych. Państwa członkowskie, w tym Polska, są zobowiązane wdrożyć przepisy tych dyrektyw do swojego porządku prawnego do 1 lipca 2021 r. Zakładano, że pakiet będzie obowiązywać już od początku 2021 r., lecz ze względu na pandemię COVID-19 data rozpoczęcia jego stosowania, w tym przepisów wykonawczych do niego, została przesunięta.

Co prawda wciąż trwają prace legislacyjne w tym zakresie, ale opublikowany pod koniec października 2020 r. projekt ustawy implementującej do polskiego porządku prawnego zmiany zawarte w pakiecie e-commerce zasadniczo nie odbiega od rozwiązań przewidzianych w prawie UE. Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr UC60) przedłożonym przez Ministerstwo Finansów wytyczne zawarte w aktach prawnych składających się na unijny pakiet e-commerce znajdą odzwierciedlenie w ustawie o VAT, a ich praktyczne skutki nie ograniczą się do towarowego handlu elektronicznego, ale obejmują również inne transakcje realizowane w ramach sprzedaży B2C.

- Krzysztof Kutek, Menedżer w dziale Doradztwa Podatkowego

Jednolity próg rejestracji w całej UE

Obecnie firmy dokonujące sprzedaży wysyłkowej towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami (najczęściej konsumentów) z innych państw członkowskich UE muszą zarejestrować się dla celów VAT i opodatkować swoją sprzedaż w państwie konsumpcji po przekroczeniu określonego w danym kraju progu. Pakiet e-commerce zakłada, że dla sprzedaży wysyłkowej zostanie ustanowiony jednolity dla wszystkich państw członkowskich próg obrotu, do wysokości którego możliwe będzie rozliczanie VAT w państwie dostawcy i według obowiązującej w nim stawki.

Próg ten wyniesie 10 tys. euro, a po jego przekroczeniu dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu VAT w kraju konsumpcji. Dotychczasowe limity w praktyce wahają się, w zależności od kraju, zasadniczo między 35 tys. EUR a 100 tys. euro (np. w Polsce limit wynosi obecnie 160 000 zł). Z tego względu po ustanowieniu nowego, niższego progu, sprzedaż transgraniczną rozliczą w kraju siedziby tylko przedsiębiorcy z najniższym obrotem na sprzedaży wysyłkowej. Pozostali, których skala działalności pozwalała dotychczas mieścić się w granicach ustanowionych w poszczególnych krajach członkowskich, mogą być już jednak zobowiązani do rozliczenia swojej sprzedaży w państwach konsumpcji, co zasadniczo oznaczać będzie konieczność rejestracji dla celów VAT w innym państwie członkowskim. Jednak możliwe będzie przy tym zastosowanie uproszczenia w raportowaniu, tj. skorzystanie z systemu VAT-OSS.

Rozliczenie VAT w jednej deklaracji

Dzięki przewidzianej w pakiecie e-commerce procedurze szczególnej, czyli rozliczeniu VAT w ramach systemu VAT-OSS (One Stop Shop), będzie można uniknąć rejestracji w wielu krajach członkowskich dla opisanych typów transakcji. Istotą VAT-OSS, podobnie jak w przypadku VAT-MOSS (mini One Stop Shop), będzie wprowadzenie deklaracji VAT zawierającej dane o sprzedaży dokonanej na rzecz konsumentów z różnych państw członkowskich, którą to deklarację podatnik dokonujący transakcji objętych procedurą szczególną będzie składał wyłącznie do organów podatkowych swojego państwa identyfikacji, tj. państwa, w którym ma siedzibę działalności lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Podatnicy, którzy zdecydują się na skorzystanie z procedury, będą przekazywać deklaracje kwartalnie do organów podatkowych wybranego państwa drogą elektroniczną, za pośrednictwem dedykowanego portalu internetowego będącego „punktem kompleksowej obsługi”.

Sprzedawcy korzystający z VAT-OSS będą naliczać podatek VAT według stawek obowiązujących w danym kraju konsumpcji. Podatki zapłacone przez korzystających z uproszczenia przedsiębiorców zostaną przekazane przez organy podatkowe państwa członkowskiego identyfikacji do organów państwa członkowskiego konsumpcji.

Co podatnicy rozliczą w VAT-OSS?

Możliwość skorzystania z udogodnień przewidzianych w ramach procedury VAT-OSS będzie miał w szczególności podatnik dokonujący sprzedaży wysyłkowej na rzecz osoby niebędącej podatnikiem z innego państwa członkowskiego, tj. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość. Najogólniej rzecz ujmując, taką sprzedaż należy rozumieć jako dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz – w tym również wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów – z państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy (przy spełnieniu określonych warunków).

Ponadto, z procedury uproszczonej skorzystają również podatnicy z krajów UE niemający siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, świadczący wszelkie usługi na rzecz osób niebędących podatnikami. Co istotne, system ten obejmie wszystkie usługi świadczone transgranicznie w relacji B2C, nie tylko usługi, które obecnie objęte są systemem MOSS (np. usługi elektroniczne czy telekomunikacyjne). Uproszczenie to pozwoli również w tych przypadkach uniknąć rejestracji VAT w kraju konsumpcji, która może być konieczna dla usług B2C na bazie nowych regulacji od lipca 2021 r.

Podatnik zarejestrowany na potrzeby procedury szczególnej VAT-OSS będzie miał obowiązek złożyć deklarację VAT-OSS za każdy kwartał kalendarzowy, niezależnie od tego czy dokona wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub czy wyświadczy usługi na rzecz konsumenta z kraju członkowskiego konsumpcji, w którym nie posiada siedziby.

W pewnym zakresie ułatwienia przewidziane w systemie VAT-OSS będą też dostępne dla sprzedawców z krajów spoza UE. Podatnik niemający siedziby na terytorium UE będzie mógł skorzystać z uproszczenia w odniesieniu do usług świadczonych na rzecz osoby niebędącej podatnikiem, mającej siedzibę w państwie członkowskim lub mającej w nim stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. W zakresie tego rodzaju usług będzie mógł zarejestrować się na potrzeby procedury szczególnej w urzędzie podatkowym dowolnego państwa członkowskiego i skorzystać z uproszczonych zasad raportowania, tak jak przedsiębiorcy z krajów UE. W tym wypadku deklaracja VAT-OSS również będzie przekazywana państwu członkowskiemu identyfikacji za każdy kwartał kalendarzowy, nawet jeśli opisane świadczenie usług nie będzie miało w tym okresie miejsca.

Ponadto, możliwe będzie skorzystanie ze specjalnej procedury VAT-IOSS (Import One Stop Shop) w przypadku dokonywania przez podatnika sprzedaży na odległość towarów importowanych z terytoriów trzecich lub państw trzecich, czyli dostawy towarów wysłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz – w tym także wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów – z terytorium trzeciego lub z państwa trzeciego do nabywcy w państwie członkowskim (pod pewnymi warunkami). Procedura obejmie jednak tylko sprzedaż towarów, z wyjątkiem wyrobów podlegających akcyzie, które trafią do konsumenta w przesyłce o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro. Przy spełnieniu tego warunku każdy podatnik mający siedzibę w UE, ale również sprzedawca spoza UE (o ile ustanowi pośrednika, który będzie rozliczał VAT w jego imieniu na terenie UE) będzie mógł skorzystać z ułatwień przewidzianych w VAT-IOSS. Co ważne, tego rodzaju deklaracje dotyczące sprzedaży na odległość towarów importowanych z terytoriów trzecich lub państw trzecich będą składane za każdy miesiąc.

Likwidacja zwolnień importowych w UE

Część zmian przewidzianych w pakiecie e-commerce ma służyć przywróceniu równowagi konkurencyjnej pomiędzy dostawcami z UE a dostawcami z państw trzecich. Jednym z elementów tej koncepcji jest likwidacja zwolnienia z VAT dla małych przesyłek (tj. przesyłek, których łączna wartość nie przekracza maksymalnie 22 euro). Obecnie mogą one korzystać ze zwolnienia od podatku z tytułu importu towarów (w Polsce w odniesieniu do towarów importowanych w drodze zamówienia wysyłkowego zwolnienie nie ma zastosowania). Tym samym od lipca 2021 r. VAT będzie zasadniczo należny od importu każdego towaru, który trafi do UE. Ma to przyczynić się do poprawy pozycji dostawców z krajów członkowskich, a dodatkowo ukrócić nadużycia (dotyczące unikania opodatkowania VAT przy imporcie poprzez nadużywanie zwolnienia z VAT dla małych przesyłek).

Na podstawie nowych regulacji, od lipca 2021 r. możliwe będzie stosowanie zwolnienia z VAT wyłącznie dla importu towarów w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro, ale jedynie w przypadku rejestracji i skorzystania z sytemu IOSS.

Możliwość skorzystania z takiego rozwiązania będzie wymagała jednak spełnienia określonych warunków.

Zmiany dla platform internetowych

Kolejne zmiany w segmencie e-commerce wynikające z omawianego pakietu to nowe obowiązki dla platform pośredniczących w internetowych zakupach pomiędzy konsumentami z UE a dostawcami spoza UE lub dostawcami, którzy oferować będą towary importowane spoza UE. Pakiet e-commerce zakłada, że platformy internetowe w pewnych sytuacjach mogą zostać potraktowane tak, jakby same uczestniczyły w tych transakcjach i dokonywały dostawy produktów, których zakup umożliwiają na swoich stronach internetowych.

Zgodnie bowiem z nowymi zasadami podatnik ułatwiający taką sprzedaż, poprzez użycie interfejsu elektronicznego, takiego jak platforma handlowa, platforma, portal lub podobne środki, uważany będzie za podmiot, który sam otrzymał i dokonał dostawy tych towarów, przy czym dotyczyć to będzie wyłącznie dwóch przypadków. Pierwszy z nich odnosić się będzie do sprzedaży na odległość towarów importowanych spoza UE w przesyłkach o wartości 150 euro. Drugi przypadek obejmie dostawy towarów (niezależnie od wartości przesyłki) realizowane na terenie UE przez dostawcę spoza UE za pośrednictwem platformy. W tym wypadku chodzi o umożliwienie opodatkowania sprzedaży dokonywanej z centrów logistycznych zlokalizowanych na terenie UE, w których znajdują się towary należące do podmiotów spoza UE.

Platforma występująca w takiej sytuacji w roli podatnika, przejmie na siebie obowiązek pobrania i rozliczenia kwoty należnego VAT. Nowe regulacje dotyczyć będą wyłącznie transakcji B2C realizowanych za pośrednictwem platform i wiązać się będą z koniecznością gromadzenia przez platformy dodatkowych informacji np. pozwalających na weryfikację statusu stron transakcji (podatnik vs. konsument), wartości przesyłek, kraju ich wysyłki oraz dostawy, itp. Poprawność dokonywanych przez platformę rozliczeń VAT w tym zakresie będzie zatem zależna od rzetelności informacji przekazanych przez dostawców sprzedających towary poprzez udostępniony przez platformę interfejs elektroniczny oraz nabywców (np. o kraju do którego dostarczane będą towary). W przypadku zadeklarowania podatku w niewłaściwej wysokości platforma uniknie negatywnych konsekwencji tylko pod określonymi warunkami, np. jeśli wykaże, że nie wiedziała o nieprawidłowości tych informacji oraz że dochowała należytej staranności określając zasady opodatkowania VAT na podstawie tych danych.

Na podstawie nowych rozwiązań, które obowiązywać zaczną już od 1 lipca 2021 r. platformy internetowe przejmą dużą rolę w zakresie uszczelniania zasad poboru VAT w ramach UE w transakcjach z obszaru e-commerce.

***

Nowe przepisy ujęte w unijnym pakiecie dotyczącym VAT w handlu elektronicznym oraz implementującym je projekcie nowelizacji ustawy o VAT są złożone, a podmioty uczestniczące w transakcjach transgranicznych z konsumentami będą musiały rozważyć jak w świetle wchodzących w życie w II połowie roku rozwiązań raportować swoje rozliczenia dla potrzeb VAT i wywiązywać się z nowych obowiązków. Uregulowania pakietu e-commerce dotyczą szerokiej grupy podmiotów, zarówno dostawców i usługodawców z UE jak i spoza niej, jak również firm zajmujących się pośrednictwem w transakcjach internetowych, np. niektóre portale aukcyjne. Warto aby zainteresowani przedsiębiorcy już teraz przemyśleli jaki wpływ na ich biznes mogą mieć nowe regulacje i jak się do nich przygotować. Pomocne w tym zakresie mogą się okazać w szczególności opublikowane pod koniec września Noty wyjaśniające dotyczące zasad VAT w zakresie e-commerce.

Artykuł ukazał się w dzienniku Rzeczpospolita w grudniu 2020 r.

Zobacz także:

Webinar: Zmiany w VAT związane z wejściem w życie unijnego pakietu e-commerce
Nowe obowiązki dla podatników sprzedających towary lub świadczących usługi za pośrednictwem internetu

Bezpłatne seminarium on-line: 22 stycznia 2021 r., godz. 10.00 - 11.00

Zarejestruj się