Obniżenie podstawy opodatkowania 

Art. 5 ust. 9 ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych, w odniesieniu do podatników takich jak banki, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, przewiduje obniżenie podstawy opodatkowania o wartość aktywów w postaci skarbowych papierów wartościowych, o których mowa w art. 95 ust. 1 ustawy o finansach publicznych[1]. W toku prac nad ustawą podnoszono, że celem powyższego jest przeciwdziałanie wystąpieniu mechanizmu podnoszenia kosztów obsługi zadłużenia finansów publicznych. Odnosząc się do definicji papierów wartościowych zawartej w Ustawie o finansach publicznych należy jednak zauważyć, że ustawa ta wprowadza katalog zamknięty skarbowych papierów wartościowych, które mogą być emitowane przez Skarb Państwa. Do katalogu tego należą bony skarbowe, obligacje skarbowe oraz skarbowe papiery oszczędnościowe. Tym samym, ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych, referując do przepisów ustawy o finansach publicznych, nie odnosi się bezpośrednio do możliwości obniżenia podstawy opodatkowania o papiery wartościowe emitowane przez inne niż Skarb Państwa podmioty, takie jak np. Europejski Bank Inwestycyjny.

W kontekście powyższego należy mieć na uwadze, że zgodnie z Umową Ramową między Rzecząpospolitą Polską a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym dotyczącą działalności EBI w Polsce, sporządzoną w Warszawie dnia 1 grudnia 1997 r., Europejski Bank Inwestycyjny „(…) korzystać będzie ze swobodnego dostępu do krajowego rynku finansowego w Polsce, zgodnie z polskimi prawami i przepisami, a jego zobowiązania i papiery wartościowe traktowane będą zgodnie z warunkami, w tym warunkami opodatkowania, przynajmniej tak korzystnymi, jak warunki przyznane instytucjom publicznym w Polsce (…)”, co wynika z art. 7 wskazanej Umowy.

Tym samym, powyższe skutkować może zaistnieniem potencjalnej wątpliwości w zakresie możliwości obniżenia podstawy opodatkowania także o papiery wartościowe emitowane przykładowo przez Europejski Bank Inwestycyjny.

Takiego problemu dotyczyła interpretacja indywidualna Ministra Finansów z dnia 20 lipca 2016 r., w której wnioskodawca zajął stanowisko, zgodnie z którym wartość posiadanych przez niego aktywów w postaci papierów wartościowych wyemitowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny pomniejsza podstawę opodatkowania podatkiem bankowym. Jak wskazywano we wniosku, prawidłowość powyższego znajduje odzwierciedlenie w piśmie Ministra Finansów z dnia 17 marca 2016 r. skierowanym do Europejskiego Banki Inwestycyjnego, w którym Minister Finansów wskazał, iż „(…) instytucje, o których mowa w art. 4 pkt 1 - 4 ww. Ustawy [o podatku od niektórych instytucji finansowych, przyp. Deloitte], będą mogły obniżać podstawę opodatkowania o wartość aktywów w postaci papierów wartościowych emitowanych przez EBI, tak jak ma to miejsce w przypadku skarbowych papierów wartościowych w rozumieniu art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.).” Końcowo, w przedstawionym uzasadnieniu swojego stanowiska Podatnik wskazał, że potencjalne wyłączenie możliwości obniżenia podstawy o wskazane papiery wartościowe stanowiłoby naruszenie jednej z podstawowych zasad prawa Unii Europejskiej, jaką jest zasada swobodnego przepływu kapitału. Wyłączenie to, zdaniem wnioskodawcy, stanowiłoby więc także naruszenie zasady równości i niedyskryminacji podmiotów z innych krajów unijnych.

Minister Finansów w wydanej interpretacji uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe, odstępując od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny. Tym samym, potwierdzone zostało podejście, zgodnie z którym podstawę opodatkowania podatkiem bankowym obniża nie tylko wartość aktywów w postaci skarbowych papierów wartościowych emitowanych przez skarb państwa, takich jak bony skarbowe, obligacje skarbowe oraz skarbowe papiery oszczędnościowe, ale także wartość aktywów w postaci papierów wartościowych emitowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny.