Czwarta rewolucja przemysłowa. Klaus Schwab

Powstawanie innowacyjnych produktów i usług, podwyższenie jakości obsługi klientów, dynamiczne zmiany na rynku pracy, przedefiniowanie dotychczasowych modeli biznesowych to tylko niektóre ze zmian, które wiążą się z czwartą rewolucją przemysłową.

Deloitte towarzyszy swoim klientom podczas tego procesu. Dyskusję na temat Rewolucji 4.0 zapoczątkowaliśmy już podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w 2017 roku. Obecnie z naszej inicjatywy we współpracy z wydawnictwem StudioEMKA powstało polskie wydanie książki Klausa Schwaba pt.: „Czwarta rewolucja przemysłowa”. Nie mamy zbyt dużo czasu, aby się do niej przygotować. Jako mecenas książki zachęcamy do lektury oraz uświadomienia sobie zakresu dokonującego się przełomu.

Prezentujemy Państwu trzy opinie na temat "Czwartej rewolucji przemysłowej" - każda w inny sposób podkreśla istotność obserwowanego przez nas zjawiska. Zapraszamy do lektury przedmów autorstwa uznanych ekspertów Marka Metryckiego (CEO Deloitte Polska), Klausa Schwaba oraz Punita Renjena (Prezesa Deloitte Global).

• Czwarta rewolucja przemysłowa musi się dokonać przede wszystkim w naszych umysłach
• Czwarta rewolucja przemysłowa - Klaus Schwab 
  
• Czwarta rewolucja przemysłowa zmierza do zjednoczenia zasobów materialnych i cyfrowych
  

Naszym celem jest to, aby umiejętnie i starannie czerpać z Rewolucji 4.0 to, co najlepsze i najkorzystniejsze dla biznesu, organizacji i otaczającego świata. Działania w tym kierunku rozpoczęliśmy na szczeblu globalnym, m.in. podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos. Teraz tę aktywność rozszerzamy także o nasz rodzimy rynek, prezentując Państwu polskie wydanie książki prof. Klausa Schwaba.

Fragment ze wstępu do książki, autorstwa Marka Metryckiego – Partnera Zarządzającego Deloitte Polska.

Czwarta rewolucja przemysłowa musi się dokonać przede wszystkim w naszych umysłach

Fragment książki -  K. Schwab, Czwarta rewolucja przemysłowa, w przekładzie A.D. Kamińskiej, Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA 2018, s. 13-15.

Marek Metrycki, Partner Zarządzający Deloitte Polska

Maszyna parowa, żarówka, komputer – symbole trzech rewolucji przemysłowych. Co okaże się symbolem czwartego przełomu? Z wielkim prawdopodobieństwem można stwierdzić, że będzie to jakieś urządzenie korzystające ze sztucznej inteligencji. Parę lat temu Klaus Schwab, twórca i prezes Światowego Forum Ekonomicznego w Davos, ogłosił w książce The Fourth Industrial Revolution, wydanej w 2016 roku, że czwarta rewolucja przemysłowa już się rozpoczęła i nie powinniśmy jej przegapić. Dziś pewnie napisałby, że jej początek mamy już za sobą. To, co wydawało się bliską przyszłością, jest już teraźniejszością.

Najbardziej utytułowany kanadyjski hokeista Wayne Gretzky powiedział kiedyś, że dobrego gracza poznaje się po tym, że jedzie zawsze tam, gdzie akurat jest krążek. Natomiast zawodnik wybitny kieruje się tam, gdzie krążek będzie za chwilę. Jestem przekonany, że osiemdziesięcioletni dziś profesor Klaus Schwab, światowej sławy ekonomista, którego życie zawodowe przypadło na czas gwałtownych przeobrażeń wynikających z trzeciej rewolucji przemysłowej, jest nie tylko wybitnym graczem, ale również wizjonerem. W swej książce jako jeden z pierwszych na świecie pokusił się o to, aby w bardzo przystępny sposób wyjaśnić, co dokładnie oznacza czwarta rewolucja przemysłowa. A nie jest to pojęcie łatwe ani do wytłumaczenia, ani do zrozumienia.

Pierwsza rewolucja zakładała mechanizację produkcji dzięki wykorzystaniu energii wodnej i parowej, druga bazowała na energii elektrycznej, trzecia – na wprowadzeniu do przemysłu komputerów i automatyzacji procesów wytwórczych. Biorąc pod uwagę fakt, że od początku trzeciej rewolucji upłynęło zaledwie 50 lat, czwarty przełom technologiczny może dokonać się najszybciej w historii. Ale nie chodzi tylko o tempo, nie mniej oszałamiający jest efekt skali. Obecna zmiana wydaje się najgłębsza i najważniejsza. Dotknie każdego aspektu naszego życia – pracy, zdrowia, relacji międzyludzkich etc.

Czwarta rewolucja opiera się na inteligentnej, połączonej technologii nie tylko wewnątrz organizacji, ale także w codziennym życiu. Jej istotą jest przeniesienie większości decyzji z gestii ludzi do kompetencji maszyn oraz zatarcie granic pomiędzy tym, co biologiczne, a tym, co cyfrowe. Głównymi siłami napędowymi tych zmian są między innymi: Internet Rzeczy, sztuczna inteligencja, blockchain, autonomiczne pojazdy, druk 3D, zaawansowana robotyzacja.

Jak pokazuje historia, wszystkie przełomowe momenty w dziejach ludzkości miały zarówno destrukcyjny, jak i twórczy wpływ na rzeczywistość. Przemysł 4.0 nie jest pod tym względem wyjątkiem. Stanowi ryzyko, ale oferuje jednocześnie szereg nowych możliwości. Innowacyjne produkty i usługi, podwyższenie jakości obsługi klientów, zmiany na rynku pracy (zanik wielu tradycyjnych zawodów, nowe miejsca pracy) czy przedefiniowanie dotychczasowych modeli biznesowych to tylko niektóre z nich.

Wiadomo, że to, co nieznane, często budzi lęk. To naturalny odruch. Ale czwarta rewolucja już się rozpoczęła, dzieje się tu i teraz. Zignorowanie jej jest niemożliwe, a brak reakcji na zachodzące zmiany może skutkować pozostaniem w tyle. Jako Deloitte staramy się towarzyszyć trwającemu już procesowi  przekształceń. Naszym celem jest umiejętnie i efektywnie czerpać z Rewolucji 4.0, zapewniając naszym klientom wszystko, co najlepsze i najkorzystniejsze dla biznesu, organizacji i otaczającego nas świata.

Działania w tym kierunku rozpoczęliśmy na szczeblu globalnym, między innymi podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w 2017 roku, przenosząc je następnie na rodzimy rynek. Jednym z efektów naszych starań jest przygotowanie polskiej, zaktualizowanej edycji książki prof. Klausa Schwaba, którą obecnie Państwu przedstawiamy. W mojej ocenie ta publikacja w kompleksowy sposób przedstawia charakter Rewolucji 4.0. Autor nie ogranicza się do wskazania zmian technologicznych, uwagę poświęca przede wszystkim tak zasadniczym kwestiom, jak zmiany w sposobach myślenia, edukowania, pracy, dbania o zdrowie, także prowadzenia biznesu, działania organizacji, społeczeństwa czy wręcz funkcjonowania państw.

O te zmiany, które już się dzieją, i o te, które nadchodzą, Deloitte zapytał podczas „Millennial Survey 2018” pokolenie milenialsów, coraz widoczniej obecne na światowym rynku pracy. Jak się okazało, generacja Y ma duże oczekiwania związane z tą rewolucją. W Polsce aż 47 procent milenialsów jest przekonanych, że Przemysł 4.0 zwolni ich z części obowiązków i umożliwi większą kreatywność. Co ważniejsze, taki sam odsetek ankietowanych uważa, że to właśnie po stronie pracodawcy leży największa odpowiedzialność za przygotowanie ich do nadchodzącej zmiany. Czy ta transformacja okaże się pozytywna, zależy od tego, w jaki sposób zarówno biznes, jak i całe społeczeństwo wykorzystają potencjał Rewolucji 4.0. Bez wątpienia jest to jedno z największych wyzwań dla współczesnego świata. Nie mamy
zbyt wiele czasu, aby się na nie przygotować. Zmiany już się dokonują.

Jestem głęboko przekonany, że każde słowo prof. Klausa Schwaba w "Czwartej rewolucji przemysłowej" warte jest uwagi. Zapraszam do lektury.

Czwarta rewolucja przemysłowa - Klaus Schwab

K. Schwab, Czwarta rewolucja przemysłowa, w przekładzie A.D. Kamińskiej, Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA 2018, s. 17-21.

Prof. Klaus Schwab
Założyciel i Prezes Światowego Forum Ekonomicznego

Wstęp

Znajdujemy się na początku przewrotu, który w sposób fundamentalny zmienia sposób, w jaki żyjemy, pracujemy i utrzymujemy kontakty. Spośród różnorakich i fascynujących wyzwań, które w związku z tym stoją dzisiaj przed nami, największym i najważniejszym zadaniem jest zrozumieć nową rewolucję technologiczną i odpowiednio ukierunkować jej przebieg. Aby okazało się to możliwe, konieczna jest, ni mniej, ni więcej, tylko transformacja ludzkości. Jestem bowiem przekonany, że swoją skalą, zakresem i stopniem skomplikowania czwarta rewolucja przemysłowa nie przypomina niczego, z czym jako ludzie mieliśmy dotąd do czynienia.

Ciągle jeszcze nie zdajemy sobie w pełni sprawy z tempa i zakresu dokonującego się cywilizacyjnego przełomu. Wystarczy jednak uświadomić sobie nieograniczone możliwości wynikające z faktu, że miliardy osób pozostają połączone ze sobą poprzez urządzenia mobilne, co daje niespotykaną wcześniej moc przetwarzania i przechowywania informacji oraz możliwość dostępu do wiedzy. Albo pomyśleć o kumulacji przełomów technologicznych i niesamowitych osiągnięciach w tak rozległych obszarach jak:

• sztuczna inteligencja (AI), 
• robotyka, 
• Internet Rzeczy (IoT), 
• autonomiczne samochody, 
• druk 3D,
• nanotechnologia, 
• biotechnologia, 
• materiałoznawstwo, 
• przechowywanie energii 
• czy komputery kwantowe – a to zaledwie kilka dziedzin. 

Wiele z tych innowacji jest dopiero w powijakach, ale już wkrótce zbliżą się w swoim rozwoju do decydującego punktu, kiedy to, napędzając i wzmacniając się wzajemnie, tworzyć będą technologię spajającą świat – fizyczny, cyfrowy i biologiczny.

Jesteśmy świadkami ogromnych zmian we wszystkich branżach; wyłaniają się nowe modele biznesowe, pojawiają się przełomowe zakłócenia w istniejącym porządku, które rewolucjonizują systemy produkcji, konsumpcji, transportu i dostaw. Na froncie społecznym zachodzi zmiana paradygmatu określającego, jak pracujemy i komunikujemy się, a także jak się wyrażamy, jak przekazujemy informacje i jakich szukamy rozrywek. Przekształceniom ulegają zarówno rządy i instytucje, jak i systemy edukacji, opieki zdrowotnej, transportu oraz wiele innych. Nowe sposoby posługiwania się technologią wpływają na nasze zachowania oraz na systemy produkcji i konsumpcji, stwarzają także możliwości wspierania, regeneracji i ochrony środowiska naturalnego, zamiast tworzenia ukrytych kosztów w formie efektów zewnętrznych.

Zmiany te, pod względem rozmiaru, tempa i zakresu, nie mają sobie równych w historii.

Z jednej strony, zasadnicza niepewność towarzysząca rozwojowi i przyjmowaniu dopiero rodzących się technologii oznacza, że jeszcze nie wiemy, w jakim kierunku potoczą się zmiany powodowane przez obecną rewolucję przemysłową. Z drugiej strony, kompleksowość tych zmian oraz wzajemne powiązania między sektorami sprawiają, że interesariusze społeczeństwa globalnego – rządy, firmy, uczelnie, społeczeństwo obywatelskie – są wręcz zobowiązani do współpracy w celu lepszego zrozumienia pojawiających się trendów.

Powszechne wzajemne porozumienie jest szczególnie ważne, jeżeli mamy kształtować wspólną przyszłość, uwzględniającą spójne cele i wartości. Niezbędne jest do tego głębokie, rozpowszechnione w całym świecie przekonanie, że technologia zmienia życie nasze oraz przyszłych pokoleń, a zwłaszcza uświadomienie sobie, w jaki sposób przekształca już teraz ekonomiczny, społeczny, kulturalny i ogólnoludzki kontekst naszej egzystencji.

Zmiany następują tak dynamicznie, że nigdy wcześniej w dziejach ludzkości nie było czasów perspektywicznie bardziej obiecujących, ale i niosących zarazem większe potencjalne niebezpieczeństwa. W tym kontekście niepokoi fakt, że decydenci zbyt często pozostają pogrążeni w tradycyjnym, linearnym (i nienaruszającym równowagi) sposobie myślenia bądź też zanadto skupiają się na aktualnych kwestiach, zamiast zacząć strategicznie myśleć o przełomowych zakłóceniach i innowacjach kształtujących naszą przyszłość.

Mam pełną świadomość, że zmiany, którym się przyglądam i do których odnoszę się w tej książce, niektórzy uczeni i eksperci uważają po prostu za element trzeciej rewolucji przemysłowej. Jestem jednak przekonany, że istnieją przynajmniej trzy powody, by uznać, że w istocie trwa już czwarta, odrębna rewolucja.

Szybkość: W odróżnieniu od poprzednich rewolucji przemysłowych, obecna postępuje w tempie wykładniczym, nielinearnym. Wynika to z mechanizmów wieloaspektowego, głęboko powiązanego świata, w którym żyjemy, oraz z faktu, że każda nowa technologia daje początek nowszej, jeszcze sprawniejszej technologii.

Szerokość i głębia: Obecne wykorzystanie możliwości cyfrowych w połączeniu z rozlicznymi technologiami prowadzi do niespotykanych dotąd zmian paradygmatów w ekonomii, biznesie, społeczeństwie, życiu jednostek. Zmienia nie tylko, „co” i „jak” robimy, ale także to, „kim” jesteśmy.

Wpływ na systemy: Dzisiejsza rewolucja wyraża się w transformacji całych systemów – zarówno tych, które przechodzą poprzez kraje, firmy, branże i całość społeczeństwa, jak i obecnych wewnątrz ich struktur.

Pisząc tę książkę, chciałem określić podstawy czwartej rewolucji przemysłowej – czym jest, co przyniesie, jak na nas wpłynie i co można zrobić, by wykorzystać ją dla wspólnego dobra. Książka przeznaczona jest dla wszystkich, którzy interesują się naszą przyszłością i którzy są zdecydowani wykorzystać oferowane przez rewolucyjną zmianę okazje, aby uczynić świat lepszym.

Stawiam sobie trzy zasadnicze cele:

• zwiększyć świadomość kompleksowości i tempa czwartej rewolucji przemysłowej oraz jej wieloaspektowych skutków,
• stworzyć ramy myślenia o tej rewolucji, wyznaczające podstawowe kwestie i możliwe odpowiedzi,
• stworzyć rodzaj forum inspiracji do współpracy i partnerstwa publiczno-prywatnego w sprawach związanych z rewolucją technologiczną.

Podstawowym zadaniem Czwartej rewolucji przemysłowej jest określenie sposobu współistnienia technologii i społeczeństwa. Technologia nie jest zewnętrzną siłą, nad którą nie mamy żadnej kontroli. Nie jesteśmy skazani na wybór między „zaakceptować i żyć z tym” albo „odrzucić i żyć bez tego”. Nawet drastyczną zmianę technologiczną powinniśmy przyjmować jako zaproszenie do refleksji: kim jesteśmy i jak postrzegamy świat. Im głębiej będziemy się zastanawiali nad sposobami wykorzystania obecnej rewolucji przemysłowej, z tym większą uwagą zaczniemy analizować samych siebie, a także modele społeczne przez nowe technologie tworzone i formowane. Zyskamy dzięki temu więcej możliwości takiego kształtowania dokonujących się rewolucyjnych zmian, by świat stawał się coraz lepszy.

Zapanowanie nad czwartą rewolucją przemysłową w taki sposób, by stwarzała większe możliwości i skupiała się na ludziach, zamiast dzielić i dehumanizować, nie jest zadaniem ani dla pojedynczego interesariusza czy sektora, ani dla jednego regionu, branży, kultury. Z fundamentalnego i globalnego charakteru tej rewolucji wynika, że obejmie ona wszystkie państwa, gospodarki, sektory i dotknie wszystkich ludzi, a oni także będą na nią oddziaływać. Jest zatem sprawą niezwykłej wagi, abyśmy z pełną uwagą i energią skupili się na współpracy wielu podmiotów – ponad granicami akademickimi, społecznymi, politycznymi, narodowymi czy przemysłowymi. Interakcje i współdziałanie są niezbędne do stworzenia pozytywnych, wspólnych i pełnych nadziei narracji, które umożliwią jednostkom i grupom ze wszystkich stron świata uczestniczenie w dokonujących się przemianach i czerpanie z nich korzyści.

Wiele przywołanych w "Czwartej rewolucji przemysłowej" informacji, jak i moje własne analizy odnoszą się do aktualnych projektów i inicjatyw Światowego Forum Ekonomicznego (Word Economic Forum, WEF), które były zgłaszane, opracowywane i dyskutowane na spotkaniach tego gremium w ostatnich latach. Inspirację czerpałem także z licznych rozmów, które odbywałem z przedstawicielami firm, liderami państw i społeczeństwa obywatelskiego, z pionierami technologii, a także z młodymi ludźmi. W tym sensie jest to publikacja tworzona zbiorowo, produkt kolektywnej mądrości społeczności Światowego Forum Ekonomicznego. Mam nadzieję, że przyczyni się tym samym również do kształtowania przyszłych działań Forum.

Książka składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy z nich jest ogólnym oglądem czwartej rewolucji przemysłowej. W drugim rozdziale prezentuję główne technologie prowadzące do transformacji. W trzecim zgłębiam efekty rewolucji i niektóre wyzwania polityczne, jakie w jej wyniku się pojawiają. Zamykam swoje rozważania przeglądem praktycznych pomysłów i rozwiązań, które wydają się decydujące dla zaadaptowania, ukształtowania i wykorzystywania potencjału wynikającego z tej wielkiej zmiany.

O autorze

Profesor Klaus Schwab - urodzony w 1938 r. w Niemczech, światowej sławy ekonomista, założyciel i prezes Światowego Forum Ekonomicznego, międzynarodowej organizacji na rzecz współpracy publiczno-prywatnej, znanej przede wszystkim ze swych dorocznych spotkań odbywających się w Davos. Profesor Schwab otrzymał stopień doktora nauk ekonomicznych uniwersytetu we Fryburgu i nauk inżynierskich Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii. Posiada też magisterium z administracji publicznej Kennedy School of Government uniwersytetu harvardzkiego. Został uhonorowany licznymi międzynarodowymi i krajowymi odznaczeniami.

Czwarta rewolucja przemysłowa zmierza do zjednoczenia zasobów materialnych i cyfrowych

K. Schwab, Czwarta rewolucja przemysłowa, w przekładzie A.D. Kamińskiej, Warszawa: Wydawnictwo Studio EMKA 2018, s. 11-12.

Punit Renjen, Prezes Deloitte Global

Przedmowa

Czwarta rewolucja przemysłowa, zwana również Industry 4.0, zmierza do zjednoczenia zasobów materialnych i cyfrowych, czyli wykorzystania tych możliwości, które współcześnie we wszystkich dziedzinach życia są stwarzane przez dane, narzędzia analityczne i technologie mobilne. Przebieg poprzednich rewolucji przemysłowych obejmował życie kilku pokoleń. My obecnie jesteśmy świadkami niespotykanego wcześniej tempa, w jakim rozwijają się choćby łączność bezprzewodowa, sztuczna inteligencja, automatyzacja, nanotechnologia, druk 3D, biotechnologia czy big data.

To wszystko zmienia nasze życie, pracę i relacje międzyludzkie. Klaus Schwab na kolejnych stronach swej książki wyjaśnia, że jednoczesne pojawienie się technologii cyfrowych obok przełomowych rozwiązań w produkcji materiałów i biotechnologii oznacza powstanie zupełnie nowych metod produkcji, konsumpcji, komunikacji i przemieszczania się. Zmiany te będą miały fundamentalne znaczenie nie tylko dla aktualnie występujących gałęzi przemysłu oraz największych graczy rynkowych, ale i dla struktury całej światowej gospodarki, także dla lokalnych społeczności, a nawet tożsamości poszczególnych osób.

Aby z powodzeniem móc korzystać z owoców czwartej rewolucji przemysłowej, firmy powinny się odpowiednio przygotować. Globalne badanie Deloitte, przeprowadzone w 2018 roku, dowodzi jednak, że na ogół nie są na to gotowe. Spośród szefów firm uczestniczących w ankiecie tylko 14% jest przekonanych, że prowadzone przez nich przedsiębiorstwa są w stanie w pełni wykorzystać zmiany związane z Industry 4.0, a mniej niż jedna czwarta liderów uważa, że ich pracownicy dysponują kwalifikacjami, które będą potrzebne w przyszłości.

Jeszcze bardziej niepokoi fakt, że za powszechnym optymizmem dotyczącym Industry 4.0 kryje się kompletna nieświadomość, jaki ogrom pracy i zasobów ludzkich jest potrzebny, by należycie się przygotować do korzystania z nowych możliwości. A nawet wtedy, gdy członkowie zarządów zdają sobie sprawę nie tylko ze spodziewanych profitów, ale i realnych zagrożeń, nader często się zdarza, że cele i zadania krótkoterminowe uznawane są za istotniejsze od długoterminowych inwestycji, od których zależy wprowadzanie niezbędnych zmian.

Trafiająca w Państwa ręce książka zawiera jasne wskazówki, z których mogą korzystać osoby kierujące firmami na całym świecie, zdecydowane na konsekwentną realizację programu dostosowania się do realiów czwartej rewolucji przemysłowej – niezależnie od branży, systemu czy społeczności. Napisana przystępnym językiem, przybliża w uporządkowany sposób najważniejsze trendy kształtujące naszą teraźniejszość i przyszłość. Poza nowym spojrzeniem na zachodzące właśnie historyczne zmiany, autor proponuje nam również nowy sposób myślenia, dzięki któremu łatwiej będzie nie tylko zapewnić naszym przedsiębiorstwom odpowiednie wyniki finansowe, ale również zadbać o właściwe miejsce człowieka w świecie nowoczesnych technologii.

Punit Renjen jest prezesem Deloitte Global. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited („DTTL”) i jej firm członkowskich oraz ich jednostek stowarzyszonych. DTTL (także „Deloitte Global”) oraz jego firmy członkowskie stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. DTTL nie świadczy usług na rzecz klientów. Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.deloitte.com/about.