Uchwała NSA w sprawie stawki VAT na roboty związane z umacnianiem brzegu morskiego

Przedmiotowa sprawa dotyczyła sytuacji, w której podatnik miał świadczyć usługi polegające na budowie elementów systemu ochrony brzegu morskiego Morza Bałtyckiego. W ocenie spółki wykonywane prace miały służyć ochronie środowiska morskiego i w związku z tym, zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, zastosowanie powinna znaleźć stawka 0%. Organ nie podzielił stanowiska spółki twierdząc, że prace przez nią prowadzone, mimo iż będą miały związek ze środowiskiem morskim, nie będą jednak związane bezpośrednio z jego ochroną. Spółka wniosła skargę na wydaną interpretację do WSA. Jednakże sąd nie zgodził się z jej stanowiskiem i oddalił skargę.

Warto podkreślić, iż w analogicznych sprawach zarówno organy podatkowe, jak i sądy przy wykładni przepisu art. 83 ust 1 pkt 11 ustawy o VAT mają na uwadze przede wszystkim konkluzje wynikające ze stanowiska przedstawionego w wyroku NSA z 14 kwietnia 2015 r. (I FSK 1493/14). W przedmiotowym wyroku NSA podkreślił, że ewentualne działania skierowane na ochronę brzegów morskich służą interesom samego człowieka, a nie środowiska morskiego, które w wyniku ruchu wody i związanego z tym podmywania lądu nie doznaje żadnej szkody, której należałoby zapobiegać, z punktu widzenia środowiska morskiego. NSA podkreślił, że charakter prac nie ma na celu ochrony środowiska morskiego, a ochronę środowiska lądowego, a konkretnie prace będą służyć zachowaniu w stanie niepogorszonym stanu już istniejących brzegów morskich i ich zabezpieczeniu przed dalszym zniszczeniem.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę na ogólną zasadę interpretacyjną, zgodnie z którą każde zwolnienie z VAT lub zastosowanie stawki obniżonej (w tym stawki 0%) jest wyjątkiem od zasad ogólnych i należy taki przepis interpretować ściśle. Nie jest zatem możliwa w tym zakresie wykładnia rozszerzająca i takiej wykładni dokonał NSA
w przywołanym wyroku, co wydaje się być słuszne z punktu widzenia wykładni językowej.

Wyrok wpisujący się w linię interpretacyjną prezentowaną przez NSA został wydany również przez WSA w Szczecinie (sygn. I SA/Sz 230/16). Niemniej jednak NSA, rozpatrując skargę kasacyjną od tego wyroku , mimo wydawałoby się ugruntowanej linii orzeczniczej, powziął poważne wątpliwości co do prawidłowości stanowiska wyrażonego w wyroku NSA z 14 kwietnia 2015 r. (I FSK 1493/14) i postanowieniem z 25 sierpnia 2017 r. (I FSK 1857/16) zdecydował przedstawić do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA wyłaniające się na tle rozpoznawanej sprawy następujące zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: "Czy w stanie prawnym obowiązującym w 2011 r. i 2012 r. usługami związanymi z ochroną środowiska morskiego, do których miała zastosowanie przewidziana w art. 83 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (…) stawka podatku w wysokości 0%, były usługi polegające na odbudowie i rozbudowie umocnień brzegu Morza Bałtyckiego, służące zachowaniu w stanie niepogorszonym już istniejących brzegów morskich i ich zabezpieczeniu przed dalszym zniszczeniem?".

Z uwagi na wątpliwości co do możliwości zastosowania wykładni rozszerzającej w analizowanej sprawie niezwykle ciekawe wydaje się być rozstrzygnięcie, które zostanie podjęte w oczekiwanej uchwale NSA. Orzeczenie to będzie szczególnie interesujące dla tych podmiotów, które przeprowadzały tego typu prace, a ich rozliczenia zostały zakwestionowane przez organy podatkowe.

Pozostajemy do dyspozycji, jeżeli chcieliby Państwo omówić wpływ kształtującego się orzecznictwa w tym zakresie na Państwa działalność.